پیشنهاد دونالد ترامپ برای تشکیل یک ائتلاف عربی در ازای اعطای امتیاز "متحد اصلی غیرناتو" توافق "بدی" درباره سوریه است و این حس را القا میکند که مشاوران رئیسجمهوری آمریکا زمان میخرند تا اصرار او برای خروج کامل از سوریه را به تاخیر بیندازند.
شبکه خبری الجزیره در مطلبی به شرح این مساله پرداخت که چرا پیشنهاد استقرار نیروهای عرب تحت امر عربستان در سوریه کارآمد نخواهد بود.
الجزیره گزارش داد، یمن تنها جنگ ناتمام عربستان در دهه کنونی نیست. پیش از مداخله نظامی محمد بن سلمان ولیعهد عربستان در یمن، شاهزاده بندر بن سلطان، رئیس اطلاعات وقت عربستان بین سالهای ۲۰۱۲ و ۲۰۱۴ یک جنگ نیابتی را علیه ایران در سوریه به راه انداخت. اکنون دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا به ریاض پیشنهاد بازگشت میدهد تا جبران خروج بالقوه نیروهای آمریکایی از سوریه باشد.
در این گزارش آمده است: در همین حال جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید و مایک پامپئو، وزیر امور خارجه آمریکا گفتوگوها را برای تشکیل یک ائتلاف عربی هدایت میکنند تا از آن به عنوان یک نیروی ثباتساز پس از شکست داعش در شمال شرق سوریه استفاده شود. کشورهای دخیل شامل مصر، بحرین، اردن، قطر، عربستان و امارات میشوند. آمریکا این پیشنهاد را به ریاض میدهد که اگر آنها در کانون این تحولات نیروهای حافظ صلح و تامین مالی را بر عهده بگیرند، جایگاه "متحد اصلی غیرناتو" را به عربستان اعطا کند. این مرکز به این مساله میپردازد که چرا این پیشنهاد در صورت اجرایی شدن، تفاوتی ایجاد نخواهد کرد و به احتمال زیاد شرایط سوریه را وخیمتر میکند.
الجزیره در ادامه به محاسبات کاخ سفید و عدم اتحاد اعراب اشاره کرده و مینویسد: کاخ سفید اوایل این ماه به عربستان پیشنهاد نداد که در حملات هوایی علیه سوریه در ۱۴ آوریل شرکت کند. این در حالی است که ترامپ دسامبر گذشته از عربستان خواست چهار میلیارد دلار برای بازسازی سوریه تهیه کند اما ریاض آن را نپذیرفت. همزمان آمریکا انتظار داشت تا پادشاهی آل سعود تصمیم آمریکا برای به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل را تاب بیاورد. سیاستمداران ریاض باور دارند ترامپ از عربستان میخواهد تا مسائل اسرائیل – فلسطین را پوشش دهد بدون آنکه چیزی در عوض آن بدهد و آنچه عربستان اکنون از آمریکا میخواهد تعهد آن برای ایجاد بازدارندگی مقابل رشد نفوذ ایران در خاورمیانه است.
از سوی دیگر ترامپ ماه جاری از تلاش اوپک برای افزایش بهای نفت گلایه کرد. این امری حیاتی برای طرحهای اقتصادی بزرگ عربستان محسوب میشود، آن هم در شرایطی که آمریکا از ریاض میخواهد تا باری از روی دوشش در سوریه بردارد. در خاتمه اما، روابط آمریکا – عربستان به آن سادگی و راحتی که به نظر میرسد، نیست.
در این گزارش آمده است: ریاض بارها از سال ۲۰۱۱ بحث اعزام نیرو به سوریه را بررسی کرد اما دولت باراک اوباما، رئیسجمهوری سابق آمریکا درباره نیات آل سعود و توانایی آنها برای اجرایی کردن ماموریت تردید داشت. این اتهامات اگر دقیقتر نشده باشد، هنوز هم پا بر جاست. در سطح منطقهای فرض استقرار ائتلاف عربی، هیچ حکم روشنی ندارد.
الجزیره مینویسد: هم اتحادیه عرب و هم شورای همکاری خلیج(فارس) هر دو اکنون ناکارآمد هستند و وضعیت ائتلاف ۳۴ عضوی برای مقابله با داعش که در دسامبر ۲۰۱۵ تشکیل شد، بسیار بهتر است. قرار نیست تلاشهای صلحسازی پیشین اعراب تقلید شود. به عنوان مثال نیروهای بازدارنده عرب که حین جنگ داخلی لبنان در ۱۹۷۶ بود، کلا یک فاجعه بود و پوششی برای اشغالگری سوریه محسوب میشد. علاوه بر این، عوامل دخیل در پیشنهاد مذکور همان اهداف را ندارند. آمریکا روی شکست داعش و برقراری ثبات در شمال شرق سوریه متمرکز است در حالی که مشخص نیست آیا برخی از شرکای عربی این دستورکار برای فشار بر نظام سوریه و یا بازداشتن ایران استفاده خواهند کرد یا خیر.
این شبکه خبری گزارش داد، اعزام نیروهای اماراتی و قطری به سوریه بدون حل بحران درون شورای همکاری خلیجفارس نسخه ناکارآمدی عملیات است. مدل یمن نشان داد که چطور اماراتیها و سعودیها میتوانند اهداف متضادی داشته باشند؛ تلاش برای کودتا در عدن در ژانویه گذشته تنها یک نمونه آن است. علاوه بر این، مصر به احتمال قوی نیرویی اعزام نمیکند تا حداقل روابطش با دمشق را به خطر نیندازد. از طرف دیگر دلیلی ندارد امان که همواره تاکید داشت سربازان اردن هرگز وارد مرزهای سوریه نمیشوند، به آنجا نیرو اعزام کند.
الجزیره در ادامه با طرح این پرسش که نقش ترکیه، روسیه و نیروهای دموکراتیک سوریه چه میشود، نوشت: مهمتر از همه اینکه، گفتوگو درباره این مساله فقط با شرکای عرب کاری بیهوده است. لازم است آمریکا با نیروهای دموکراتیک سوریه هم که اصلیترین نیروی میدانی در شمال شرق سوریه هستند، رایزنی کند. همچنین اگر با ترکیه و روسیه رایزنی نشود، در واقع ائتلاف عربی وارد میدان مین میشود و آمریکا باید مکررا در امر حفاظت از این نیروها باشد؛ البته اگر آنها را رها نکند. اکثر شرکای عرب روابط پر تنشی با ترکیه دارند.
عربستان باید اپوزیسیون سوریه را برای همکاری با نیروهای دموکراتیک متقاعد کند چرا که نیروهای کرد مواضع خودشان را بدون نبرد یا توافق رها نمیکنند. ائتلاف عربی هم با این چالش مواجه میشود که چگونه میان ترکیه و نیروهای دموکراتیک تعادل برقرار کند؛ درست همانند آمریکا که این چالش را دارد. از طرف دیگر چه کسی تضمینی میدهد ائتلاف عربی هدف قرار نگیرد. ارائه این طرح از طرف ترامپ این حس را القا میکند که مشاوران او در حال خرید زمان هستند تا اصرار رئیسجمهوری آمریکا برای خروج کامل از سوریه را به تاخیر بیندازند.