تحلیلهای کلان اقتصادی به روندهای تولید سرانه و فعالیت شرکتهای بزرگ چندملیتی و جذب میلیاردها دلار سرمایه و مانند آن میپردازند و گاهی فراموش میکنند آیا همه کودکان کشور از استانداردهای اولیه بهداشتی برخوردار هستند؟ این غفلت در بسیاری از کشورها وجود دارد اما شاید تعجب کنید که در ثروتمندترین کشور جهان یعنی ایالات متحده آمریکا نیز هنوز سلامت کودکان در خطر است، آن هم به دلیل تخلیه زباله در مکانهای روباز و جریانیافتن فاضلاب در سطح زمین در نزدیکترین نقاط به محل زندگی.
پژوهشی که دسامبر گذشته از سوی سازمان ملل در ایالتهای کالیفرنیا، آلاباما، جورجیا، پورتوریکو، ویرجینیای غربی و واشینگتن دیسی انجام شد، یافتههای تلخی را به ارمغان آورد. «فیلیپ آلستون» Philip G. Alston گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور مرتبط با فقر شدید و حقوق بشر مینویسد:
«ایالات متحده یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان و قدرت اول دنیا در عرصه سیاست و فناوری است اما هیچکدام از این داشتهها را برای بهبود وضعیت چهل میلیون انسانی که در فقر زندگی میکنند، به کار نمیگیرد».
انگل روده. این بیماری معمولاً در کشورهای فقیر شیوع دارد. اما در آلابامای آمریکا نیز شایع است. چرا؟ منطقه لاندز آلاباما یکی از محلهایی است که بسیاری از مردم توان نصب سطلهای بهداشتی را ندارند، در نتیجه زبالهها در نزدکی خانهها انباشته میشود.
فیلیپ آلستون برخی تجربیات مثبتش را در گزارش آورده است، مثلاً اینکه یک کلیسا در سانفرانسیسکو هر روزه به بیخانمانها خدمات میدهد یا اینکه ۲۱ هزار بیمار در یک مؤسسه واقع در چارلزتون که از سوی پزشکان و دندانپزشکان خیّر مدیریت میشود، به صورت رایگان مداوا میشوند، اما برخی یافتهها او را به تعجب واداشته است:
- «من خیلی از انسانها را در لسآنجلس دیدم که واقعاً برای زندهماندن تلاش میکردند
- من مشاهده کرده که یک افسر پلیس سانفرانسیسکو به گروهی از بیخانمانها میگفت از انجا بروند اما وقتی از او پرسیدند به کجا بروند، هیچ جوابی نداشت
- من شنیدم که هزاران انسان که در معرض خطر بدهکاری و ورشکستگی هستند، هشداری داده نمیشود، دقیقاً با این هدف عامدانه که بدهکارهای بدون پول و زندانیها زیاد شوند و خزانههای ایالتی از پول انباشته شود
- من محلهای انباشته از زباله را دیدم در شرایطی که ارگانهای ایالتی از شرکتهای فاضلاب نمیخواهند تا مسئولیتشان را در این مورد انجام دهند
- من مردمی را دیدم که همه دندانهایشان را از دست داده بودند زیرا در بسیاری از برنامههای رسیدگی به اقشار خیلی فقیر، جایی برای مراقبت از دهان و دندان دیده نشده است
- من شنیدم مرگومیر فزاینده و تخریب روزافزونی در زندگی و اموال خواندهها رخ میدهد، بر اثر گسترش مواد مخدر
- و من با مردمی در پورتو ریکو دیدار کردم که دقیقاً کنار یک کوهِ پر از خاکستر زغالسنگ زندگی میکنند. این زغالسنگها هیچ محافظی ندارد و خاکستر آن بر سرشان میریزد و بیماری و معلولیت و مرگ به همراه میآورد.»
آلستون به یک تهدید جدی اشاره میکند. او مینویسد لایحه مالیات ترامپ (که اواخر آذر در میانه اعتراضات جنجالی اقشاری از مردم و تعدادی از سازمانهای مردمنهاد به تصویب کنگره رسید) فاصله میان ۱% ثروتمند در آمریکا را با ۵۰% فقیر بیشتر میکند:
«کاهش دراماتیک حمایتهای رفاهی که از بیان رئیسجمهور و «پل رایان» رئیس مجلس نمایندگان آمریکا روشن است و به تازگی از سوی دولت در حال اجرا است، شبکه مراقبتهای حیاتی و رسیدگیهای ضروری را که هماکنون نیز پر از روزنه است، پاره میکند».
به نظر او بسیاری از مردم و سیاستمداران این تهدید را جدی نمیگیرند چون ذهنشان انباشته از تصوراتی است که رسانهها به اشتباه منعکس میکنند، رسانههایی که فقر فقیران را به تنبلی آنها یا وضعیت غیرقانونی آنها به عنوان مهاجر نسبت میدهند، اما بد نیست بدانند تعداد فقیران سفیدپوست در آمریکا، ۸ میلیون بیشتر از فقیران سیاهپوست است. او میگوید تصور بسیاری بر این است که ثروتمندان با دادن مالیات از درآمد خود به فقیران لطف میکنند، ولی واقعیت این است که بسیاری از آنها مالیات نمیدهند و بسیاری نیز سرمایه خود را در خارج از آمریکا به کار میگیرند.
گزارشگر ویژه سازمان ملل مینویسد «برخی سیاستمداران و منصبداران که با آنها صحبت کردم، کاملاً مغز خود را به این روایت کاذب فروختهاند که فقرا کلاهبردارانی هستند که با تظاهر به فقر، خدمات رفاهی دریافت میکنند اما در واقع روی مبل دراز میکشند، تلویزیونهای رنگی دارند در حالیکه با گوشی هوشمند خود کار میکنند! من بعید میدانم این سیاستمداران حتی یک بار از مناطق فقیرنشین بازدید کرده باشند.»
جمعبندی
برنی سندرز یک بار در مه ۲۰۱۶ میلادی اذعان کرده بود مشکلات بهداشتی و فقر در برخی مناطق آمریکا منجر به این شده که امید به زندگی در ایالتی مانند ویرجینیای غربی به ۶۴ سال برسد در حالی که با شش ساعت فاصله در ایالت ویرجینیا امید به زندگی ۸۲ سال است. در چنین شرایطی لایحه مالیات ترامپ شرایط را برای پولدارشدن پولدارها و فقیرترشدن فقیرها فراهم میکند و این یعنی در آینده نزدیک، متاسفانه آمریکاییهای فقیر زودتر از این خواهند مرد و تئوری «یک نفر یک رأی» که دموکراسی از آن دم میزند، در عمل معنایی نخواهد داشت.