دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا شب گذشته (بامداد امروز به وقت ایران) یکی از طولانیترین سخنرانیهای سالانه در تاریخ آمریکا را ارائه داد و موضوعاتی را در این سخنرانی مطرح کرد که برای مخاطبان آن بسیار آشنا بود.
ترامپ در اولین سخنرانی سالانه خود در کنگره (اینجا)، مفاهیم ملموسی از جمله شجاعت و وطنپرستی را مطرح کرد. همچنین مخاطبان این سخنرانی شاهد تعریف و تمجیدهای ترامپ درباره موفقیتهایش بودند. ترامپ در این سخنرانی بیش از پیش به بزرگنمایی دستاوردهای خود پرداخت و چند بار خواستار وحدت ملی آمریکاییها شد؛ موضوعی که اخیرا کمتر از سوی مقامات کاخ سفید شنیده شده است.
اما مهمترین بُعد سخنرانی سالانه ترامپ، کلمات و موضوعاتی مهمی بود که وی اصلا در سخنرانی خود به آنها اشاره نکرد.
تاکنون سابقه نداشته است که یکی از رئیسجمهورهای آمریکا در سخنرانی سالانه خود در کنگره که مهمترین سخنرانی او در طول سال به شمار میرود و در آن اولویتها و اصول خود را مطرح میکند، حتی یک بار هم به کلمه "دموکراسی" اشاره نکند.
هیچ مفهومی مهمتر از مفهوم دموکراسی نیست. مطمئنا ترامپ و سخنران نویسان وی تعمدا کلمه دموکراسی را از متن سخنرانی حذف نکردهاند. به نظر میرسد که ترامپ واژه دموکراسی و هنجارهای مرتبط با آن را بیشتر یک بازدارنده میبیند تا یک واژه الهامبخش.
جای تعجب ندارد که ترامپ در سخنرانی سالانه خود به واژه "حقوق بشر" نیز اشارهای نکرد. در ربع قرن گذشته هر رئیس جمهوری در آمریکا همواره در سخنرانی سالانه خود به مسئله حقوق بشر اشاره کرده است. با این حال دولت ترامپ از بیان این موضوع نیز چشمپوشی کرد.
سخنرانی ترامپ نشاندهنده پذیرش آشکار رفتار بسیاری از سران مستبد دنیا است که حقوق بشر و دموکراسی را در کشور خود تضعیف میکنند.
البته موضوع تسکین بخش در این سخنرانی این بود که وی بر خلاف معمول از رسانهها انتقاد نکرد و یا درباره اخبار جعلی حرفی به میان نیاورد.
همچنین در این سخنرانی اهمیت آزادی رسانهها از سوی "رهبر دنیای آزاد" بیان نشد. دنیایی که در آن رسانههای مستقل در بسیاری از کشورها مورد حمله قرار میگیرند و اعمال خشونت علیه روزنامهنگاران و زندانی شدن آنها صورت میگیرد.
مهاجران و پناهجویان کلمات دیگری هستند که در سخنرانی ترامپ عنوان نشدند. بنا بر آمارهای سازمان ملل در حال حاضر دنیا بیشترین تعداد مهاجر و پناهنده را نسبت به هر زمان دیگری پس از جنگ جهانی دوم دارد.
ترامپ برای اولین بار این موضوع را به بدترین روش ممکن مطرح کرد که بیشتر به نوعی عوامفریبی ملیگرایانه شبیه است. وی با مطرح کردن داستان قتل دو خواهر آمریکایی توسط دو مهاجر غیرقانونی، سعی در تحت تاثیر قرار دادن مردم نسبت به قانون مهاجرت داشت. ترامپ حتی پا را فراتر گذاشت و گفت که برخلاف تعریفی که از "رویاپردازان" ارائه شده است (منظور مهاجرانی که در کودکی همراه با والدین خود به آمریکا آورده شدهاند)، مهاجرانی که مرتکب قتل شدهاند در زمان کودکی بدون همراه وارد این کشور شدهاند.
ترامپ همچنین در سخنرانی خود راهکاری را برای حل جدیترین تهدید امنیتی مردم آمریکا، یعنی افزایش حوادث تیراندازی در این کشور، ارائه نداد؛ حوادثی که در سالهای اخیر شهروندان آمریکایی زیادی را قربانی کرده است. با این حال، ارائه راهکاری برای این معضل امنیتی بزرگ در سخنرانی ترامپ مد نظر قرار نگرفت و حتی به آن به عنوان یک مشکل هم اشارهای نشد.
در عوض، در طول این سخنرانی ترامپ بارها درباره ارتش صحبت کرد و الزمات مربوط به سیاست خارجی را پوشش داد.
همچنین به ناتو، به عنوان متحد آمریکا از زمان جنگ جهانی دوم نیز اشارهای نشد. با گذشت یک سال از ریاست جمهوری ترامپ، نگرانیهای اولیه درباره خارج کردن آمریکا از پیمان ناتو کمرنگ شده است، اما به نظر میرسد ترامپ در ایجاد ارتباط نزدیک با متحدان و دوستان نزدیک آمریکا در اروپا ناموفق بوده است. در این سخنرانی به ناتو و یا هیچ کشور اروپایی اشاره نشد.
همچنین ترامپ در این سخنرانی به مسئله تحقیقات درباره مداخله روسیه در انتخابات 2016 آمریکا اشارهای نکرد؛ در حالیکه چهار دهه پیش در یک پرونده مشابه، ریچارد نیکسون، رئیس جمهور وقت آمریکا در سخنرانی سالانه خود خواستار پایان دادن به "رسوایی واترگیت" خود شد.