سرنوشت ابوبکر البغدادی چه شد؟

سرکرده گروه تروریستی داعش به آفریقا گریخته است. این تازه ترین خبری است که از او به گوش می‌رسد. روزنامه انگلیسی «سان» در گزارشی نوشت: احتمالا ابوبکر البغدادی هم اکنون در کشور چاد یا در نزدیکی نیجر ساکن است. او امیدوار است که بتواند تشکیلات از دست رفته خود را در این قاره احیا کند.

این در حالی است که، آژانس‌های اطلاعاتی در عراق و اروپا تاکید دارند در ۱۸ ماه گذشته البغدادی در روستایی در جنوب «باج» واقع در شمال عراق مستقر بوده و سپس به منطقه البوکمال در مرزهای مشترک عراق و سوریه منتقل شده است. همچون «بن لادن»، سرکرده پیشین القاعده و «ملا عمر» سرکرده اسبق طالبان، اکنون، مرگ و زندگی البغدادی نیز در حال تبدیل شدن به یک افسانه است.

اواخر سال ۲۰۱۷ میلادی، روزنامه «ینی شفق» ترکیه از دستگیری او خبر داده بود. به گفته این رسانه، نظامیان آمریکایی وی و هفت مقام بلندپایه داعش را دستگیر و به یک پایگاه نظامی در سوریه منتقل کرده‌ بودند. «بغداد نیوز» نیز نوشته بود که ابوبکر البغدادی ۲۹ فروردین (۱۸ آوریل) دستگیر و به «پایگاه صحرایی T۲» منتقل شده و یک گروه ۵۰ نفره از کماندوهای آمریکایی در دستگیری وی نقش داشته‌اند. این شایعه در حالی گسترش یافته بود که گفته می‌شد رسانه‌ها از دستیابی به نامه‌های خلیفه خودخوانده داعش به فرماندهانش در لیبی خبر دادند.

العهد در این باره نوشته است: «شکی نیست که در این برهه حساس ، سرنوشت و محلی که سرکرده داعش در آن قرار دارد از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار است. علت آن هم این است که عملیات ضد البغدادی علاوه بر این که در عرصه نبرد بسیار اهمیت دارد، خود البغدادی از نظر اطلاعاتی به مثابه گنجی محسوب می‌شود. کشته شدن البغدادی نیز هیچگاه به طور قطعی از سوی آمریکا، روسیه، عراق و سوریه تایید نشد و این نشان می‌دهد که یا البغدادی خارج از رصد این کشورها و نیروهایشان قرار دارد یا این که داعش توانسته است محل اختفای وی و سرنوشتش را مخفی نگه دارد.

اما این که البغدادی در آینده چگونه عمل خواهد کرد با ابهامات زیادی روبه رو است زیرا تلاش داعش خارج از نقشه عراق و سوریه راه به جایی نبرده است. داعش شعبه‌هایی در غرب و شمال آفریقا، لیبی و برخی مناطق دیگر ایجاد کرد و امید زیادی به آن‌ها بست اما تحرکات برای پیاده کردن آن با شکست روبه رو شد. این گروه‌ها نتوانستند مواضع خود را تثبیت کنند. نه در داخل لیبی و نه در مصر کاری از پیش نبردند.

پس از بررسی همه شواهد و متغیرهای میدانی، رسانه ای، جغرافیایی و عملی و حتی غیرواقعی مانند انتقال البغدادی به مناطق شمال و غرب آفریقا، احتمالاتی مطرح می‌شود شامل؛ اول این که طرحی برای روان شدن عملیات فروپاشی داعش و انتقال اعضای آن به منطقه دیگری در جریان است و این که هر ازگاهی بیانیه‌ها یا فایل صوتی از وی پخش می‌شود؛ سرپوش گذاشتن بر مراحل پایانی طرح مذکور از سوی سرویس‌های اطلاعاتی است یا این که البغدادی فرصت جدیدی به دست آورده است و منتظر مهیا شدن شرایط برای نقش جدید و منطقه فعالیت جدید است.

در این جا سوالاتی مطرح می‌شود و آن این است که آیا ابوبکر البغدادی روزی لباس افغانی بر تن خواهد کرد و بن لادن مجدد در کوه‌های تورا بورا خواهد شد؟ آیا عرصه دیگری آماده شده است و برای شعله ور کردن منطقه‌ای دیگر با استفاده از سرکرده‌هایی که از عراق و سوریه منتقل می‌شوند مقدمه سازی شده است؟ آیا افغانستان گزینه بعدی است؟ افغانستان از شمال به تاجیکستان و ازبکستان و ترکمنستان و از غرب به ایران و از شرق به چین و از جنوب به پاکستان محدود می‌شود. این موقعیت جغرافیایی می‌تواند گواه مهمی از نقشی باشد که در آینده به داعشی‌ها پس از پایان تاریخ مصرف آن‌ها در سوریه و عراق ممکن است داده شود.

آن چه روس‌ها از همکاری آمریکا با داعش از طریق تصاویر هوایی آشکار کردند و تلاش‌های متوالی آمریکایی‌ها برای کند کردن روند پیشروی‌های ارتش و الحشد الشعبی عراق و مشغول کردن عراقی‌ها با موضوعات اختلاف برانگیز سیاسی و موضوع همه پرسی اقلیم کردستان، همگی نشانه طرح‌ها و جدول زمانی مرتبط با عملیات ترانسفر برنامه ریزی شده داعشی‌ها به مناطق دیگر است به نحوی که در خدمت طرح‌های آمریکا باشند.