تلویزیون ـ«العربیه» شب گذشته به نقل از منابع آگاه گزارش داد که عربستان سعودی در پی حکم کمیته جدید التأسیس مبارزه با فساد این کشور، ۱۰ نفر از شاهزادگان سعودی و دوازده نفر از وزرای سابق این کشور را بازداشت کرده است. این در حالی است که گزارش ها از افزایش شمار مقامات و شاهزادگان سعودی بازداشت شده از سوی کمیته مبارزه با فساد حکایت دارد. بر این اساس شمار افرادی که تاکنون در این رابطه دستگیر شده اند به بیش از ۴۰ نفر رسیده است. نکته قابل تأمل اینجا است که «محمد بن سلمان» ولیعهد قدرت طلب و مغرور سعودی، ریاست کمیته مبارزه با فساد عربستان را که به تازگی تشکیل شده است، برعهده دارد.
از چهره های شناخته شده میان بازداشتی های شب گذشته می توان به متعب بن عبدالله پسر شاه سابق عربستان و وزیر پیشین گارد ملی این کشور و ولید بن طلال شاهزاده میلیاردر سعودی اشاره کرد. برخی کاربران شناخته شده سعودی دلیل بازداشت ولید بن طلال را مخالفت او با پروژه «نیوم» دانسته اند. این در حالی است که رسانه های وابسته به عربستان اعلام کرده اند ولید بن طلال یکی از ثروتمند ترین مردان جهان به اتهام پولشویی بازداشت شده است.
خالد التویجری رئیس پیشین دیوان پادشاهی عربستان، بکر بن لادن مدیرعامل هولدینگ بن لادن، شیخ ولید الابراهیم مالک مجموعه رسانه ای ام بی سی، شاهزاده فهد بن عبدالله معاون پیشین وزیر دفاع، خالد الملحم مدیرعامل پیشین شرکت هواپیمایی رسمی عربستان، محمد الطبیشی رئیس پیشین تشریفات شاهنشاهی عربستان، ابراهیم العساف وزیر دارایی پیشین عربستان، ترکی بن عبدالله بن عبدالعزیز امیر پیشین ریاض، صالح کامل تاجر سعودی و دو تن از فرزندانش، عمرو الدباغ عضو پیشین هیأت سرمایه گذاری عربستان، شاهزاده ترکی بن ناصر بن عبدالعزیز هم در میان بازداشتی ها هستند.
اقدامات محمد بن سلمان علیه شاهزادگان و وزرای سابق و کنونی سعودی در حالی است که هیأت علمای ارشد عربستان به برکناری و بازداشت دهها شاهزاده سعودی و مسئولان سابق این کشور واکنش نشان داد. این هیأت با صدور بیانیه ای در صفحه توییتر خود اعلام کرد که اهمیت مقابله با فساد کمتر از اهمیت مبارزه با تروریسم نیست و یادآور شده که این اقدامات ضروری و لازم بوده و شریعت اسلام هم بر لزوم مقابله با مفسدان تأکید دارد. هیأت علمای ارشد عربستان این اقدام را در راستای منافع ملی دانسته و از سلمان بن عبدالعزیز پادشاه و ولیعهد این کشور برای انجام این اقدامات تقدیر کرده است.
به نظر می رسد که محمد بن سلمان، ولیعهد مغرور سعودی نه با هدف مبارزه با فساد که با هدف خالی کردن میدان از رقبای احتمالی خود که در مسیر به قدرت رسیدن وی قرار دارند، بسیاری از شاهزادگان و وزرای سابق و کنونی عربستان سعودی را زیر تیغ بازداشت های سریالی قرار داده است. در واقع، باید گفت که محمد بن سلمان با اقدام اخیری که صورت داده خیز بزرگی برای تصاحب قدرت و تکیه زدن بر کرسی پادشاهی در عربستان سعودی، برداشته است. سلسله بازداشت های از پیش برنامه ریزی شده کنونی در عربستان سعودی در چارچوب فراهم آوردن زمینه مناسب جهت به قدرت رسیدن محمد بن سلمان صورت گرفته است.
واقعیت این است که بن سلمان و پدرش ملک سلمان از مدت ها پیش تصمیم گرفتند تا پیش از به قدرت رسیدن این شاهزاده جوان و ناپخته سعودی، حتی الامکان به مبارزه با چالش ها و موانع پیش رویِ حاکمیت وی بپردازند. کلید خوردن اجرای سند چشم انداز ۲۰۳۰ و آغاز اجرای اصلاحات گسترده در زمینه های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در عربستان نیز در همین چارچوب قابل تفسیر و تبیین است. محمد بن سلمان به دنبال آن است تا پس از تکیه زدن بر کرسی قدرت، با مشکلاتی که ممکن است ارکان حکومت وی را به لرزه درآورد، مواجه نشود. به همین دلیل، مبارزه با موانع احتمالی در برابر خود را از مدتها پیش کلید زده است. در این میان، پر واضح است که اصحاب قدرت و ثروت ازجمله برخی از شاهزادگان و وزرای سابق و کنونی بزرگترین تهدید برای بن سلمان محسوب می شوند.
از سوی دیگر، اینگونه به نظر می رسد که محمد بن سلمان چشم طمع به ثروت های بادآورده شاهزادگان و وزرای سابق سعودی دوخته است و تلاش می کند تا به بهانه متهم کردن آنها به فساد، اموال نجومی شان را به حساب های شخصی خود منتقل کند. بن سلمان، خود نیز به خوبی می داند که فساد مالی و اداری در عربستان سعودی در طول قریب به یک قرن حاکمیت خاندان خودکامه سعودی، در این کشور نهادینه شده است و هر فسادی که وجود دارد، نه شخصی که سیستماتیک بوده و بخش عمده ای از شاهزادگان و وزراء در آن دست داشته و دارند. به همین دلیل اینگونه استنباط می شود که بن سلمان از ورای متهم کردن برخی شاهزادگان و وزراء به فساد مالی، به دنبال بسیط سیطره خود بر اموال نجومی آنها است.
در همین ارتباط، «مجتهد» فعال توییتری و افشاگر اخبار خاندان آل سعود در صفحه توییتر خود بازداشت شاهزاده های سعودی را تلاش محمد بن سلمان برای پُر کردن حساب های شخصی خود به وسیله دارایی های این افراد توصیف کرده است. این بدان معنا است که بن سلمان و پدرش در واقع به دنبال خلع سلاح اصحاب ثروت در عربستان سعودی هستند؛ اصحاب ثروتی که در طول دهه‌های متمادی گذشته با احکام جداگانه حکام سعودی در پست های گوناگون سیاسی و اقتصادی گمارده شدند و روز به روز قد کشیدند. اکنون که آنها با توجه به برخورداری گسترده از منابع ثروت در عربستان به تهدید بزرگی در مسیر قدرت طلبی بن سلمان تبدیل شدند، ارزشی جز یک مُهره سوخته برای سردمداران ریاض ندارند.
مسأله دیگری که در خصوص تحولات اخیر عربستان سعودی قابل ذکر است، واکنش ارتجاع عربی به این تحولات است. مقامات عربی یکی پس از دیگری به منظور خوش رقصی برای خاندان سعودی و در واقع با هدف بهره مندی بیش از پیش از دلارهای نفتی آن، در قامت حامی قلع و قمع های اخیر ظاهر شدند. در همین ارتباط، «خالد بن احمد آل خلیفه» وزیر خارجه بحرین به تحولات اخیر عربستان و بازداشت تعداد زیادی از شاهزادگان و وزیران سابق سعودی واکنش نشان داد. وی در سخنانی مدعی شد: این ایران و قطر نیستند که باید به آنها توجه شود، بلکه عربستان است که باید مورد توجه قرار گیرد! وی در ادامه مدعی شد: عربستان سعودی با دشمنان خود در حال جنگ است. عربستان با فساد مبارزه می کند و همه چالش ها را به جان می خرد!
از سوی دیگر، «انور قرقاش» وزیر مشاور در امور خارجی امارات به حمایت از مقامات سعودی در بازداشت دهها شاهزاده و وزیر سابق پرداخت. وی در این خصوص تأکید کرد: با روح و جان در مقامات عربی یکی پس از دیگری با هدف بهره مندی بیش از پیش از دلارهای نفتی، در قامت حامی قلع و قمع های اخیر ظاهر شدندکنار عربستان سعودی می ایستیم. قرقاش در ادامه سخنان خود گفت: گام های ابوظبی و ریاض یکی است و هر دو هدف واحدی را دنبال می کنند. وزیر مشاور در امور خارجی امارات در ادامه یادآور شد: ما از هیچ تلاشی برای حفظ منطقه خود دریغ نمی کنیم. سخنان فرافکنانه این وزیر اماراتی در حالی است که بسیاری از مشکلات امروز منطقه به دنبال ائتلاف خانمان‌سوز ریاض و ابوظبی حاصل شده است. امروز هزاران تَن از مردم بی دفاع یمن توسط همین ائتلاف به خاک و خون کشیده می شوند و این تنها گوشه ای از نتایج ائتلاف جنایتکارانه ای است که خود را مُصلِح امور منطقه معرفی می کند.
