گله بان‌کی‌مون از رهبران جهان

بان کی‌مون چهره عمومی سازمان ملل است اما می‌گوید که در محافل خصوصی، رهبران جهان روی بسیار متفاوت‌تر و سخت‌تر او را می‌بینند. او گفت: مردم می‌گویند که من ساکتم و درباره حقوق بشر صحبت نمی‌کنم اما می‌توانم به شما بگویم که بیش از هر رهبر غربی دیگر که بسیار محتاط هستند، در این رابطه صحبت کردم. شما هیچ کسی را ندیده‌اید که اندازه من بدون ترس صحبت کرده باشد.

دبیرکل سازمان ملل همچنین درباره ناامیدی‌اش از روش عملکرد سازمان ملل سخن گفت و اظهار کرد: واقع‌بینانه نیست که انتظار داشته باشید شخص دبیرکل یک فرد قادر مطلق باشد؛ چرا که کشورهای عضو این نهاد جهانی تصمیم‌گیری می‌کنند و دبیرکل سازمان ملل آن را اجرا می‌کند؛ او ابتکارعمل‌ها و سیاست‌های خودش را اجرایی نمی‌کند. اگر روند تصمیم‌گیری منطقی‌ای وجود داشت، سازمان ملل به مراتب نهاد کارآمدتری می‌شد؛ نه جایی که نیازمند اتفاق نظر بر روی بسیاری از موضوعات پیش از مطرح شدن در مجمع عمومی و بیانیه‌های شورای امنیت بود. این روند به یک کشور، قدرت بلوکه کردن چیزی را می‌دهد که مابقی کشورها روی آن اتفاق نظر دارند.   

او افزود: آیا این منطقی است؟ آیا این در قرن بیست و یکم و زمانی که شما 193 کشور عضو دارید، منصفانه است؟ کشورهای عضو این قدرت را دارند که به سادگی و فورا نیاز به اجماع را تغییر دهند.

بان کی‌مون همچنین به این مساله اشاره کرد که نسل او در کره‌جنوبی آموزه‌های باستانی چینی کنفسیوس را مطالعه کردند که بر هماهنگی، انسانیت، محبت، ادب و صداقت تاکید دارد. او گفت: من منافع عموم را بر منافع شخصی مقدم می‌شمارم.

بان کی‌مون با مقایسه رویکردش در قبال رهبران غربی گفت که او غالبا از طریق بیانیه‌ها سخن می‌گوید که ساده است اما گاهی آنها به او فشار وارد می‌کنند که چیزی را نگوید و یا به کشور خاصی سفر نکند. اما او می‌گوید: آنگونه که می‌خواهم عمل می‌کنم چرا که باور دارم نشست‌های رو در رو با رهبران جهان لازم است تا حمایت آنها برای پایان درگیری‌ها و یا در مورد مسائلی مثل تغییرات آب و هوایی و یا مبارزه با فقر جلب شود. من می‌گویم که از اینجا می‌توانم صدها بیانیه صادر کنم اما اگر شما واقعا می‌خواهید که سیبی از درخت بیفتد باید بروید و درخت سیب را تکان دهید. اگر شما زیر درخت بایستید تا سیب در دهان شما بیفتد، شاید اگر بیست سال صبر کنید این اتفاق بیفتد.

 دبیرکل سازمان ملل گفت: گاهی اوقات وقتی رهبران به من تاکید می‌کنند که به یک منطقه بحران‌زده نروم و سپس در همانجا اتفاقی رخ می‌دهد، همان رهبران می‌خواهند که خودشان اول بروند تا اعتبار کسب کنند. زمانی که به رهبران خارجی توصیه‌ای می‌کنم همواره به آنها می‌گویم که این حرف محرمانه است. همواره به آنها می‌گویم که اگر نمی‌خواهید که دبیرکل سازمان ملل شما را تحت فشار بگذارد، این را سیاست خود قرار دهید و تغییر کنید. پس از آن من هم از آن حمایت و استقبال می‌کنم. آشوبی که جهان امروز از آن رنج می‌برد از طرف مردم نیست بلکه عامل ایجاد آن رهبران هستند.

این مقام ارشد سازمان ملل افزود: بسیاری از رهبران می‌خواهند که از طریق هر ابزار ممکنی انتخاب شوند. پس از آن، آنها به مردم حکمرانی می‌کنند و عمدتا فاسد هستند و به صدای مردم گوش نمی‌کنند.

او گفت که در ژانویه 2015 به رهبران آفریقایی گفته است که به محدودیت حکمرانی قید شده در قانون اساسی احترام بگذارند و به قدرت نچسبند. باراک اوباما هم شش ماه بعد در اتحادیه آفریقا سخنان مشابهی گفت و یکبار دیگر در ژانویه این پیام را تکرار کرد. اما خصوصا آفریقا و خاورمیانه مملو از درگیری باقی ماندند؛ از جمله در سودان جنوبی، جمهوری آفریقای مرکزی، کنگو، سوریه و یمن و مناقشه دیرینه اسرائیل – فلسطین که در دوره دبیرکلی او شاهد سه جنگ بودند.  

بان کی‌مون درباره درگیری سوریه گفت: واقعا نمی‌دانم که چرا ما قادر نیستیم که این مساله را حل کنیم.

او در ادامه مدعی « "عدم تعهد به اصول" خصوصا از جانب رهبری سوریه شد!»

بان کی‌مون با اشاره به اختلاف میان گروه‌های حامی دولت و حامیان اپوزیسیون بر سر اینکه آیا بشار اسد باید در آینده کشورش نقشی داشته باشد یا خیر، افزود: "چرا سرنوشت یک مرد آنقدر اهمیت دارد؟ تمام این بحران نباید در گرو سرنوشت یک مرد باشد."

بان کی‌مون در ادامه به دستاورد مهم دوران دبیرکلی خود اشاره کرد؛ کمپین موفقیت‌آمیز برای رسیدگی به مساله تغییرات آب و هوایی، فشار بر کشورها برای موافقت روی 17 هدف جدید سازمان ملل در سپتامبر گذشته با هدف مبارزه با فقر، حفاظت از محیط زیست، دستیابی به برابری جنسیتی و اطمینان از حاکمیت خوب تا 2030 و ارتقای شرایط زنان.

او همچنین از عدم پایان یافتن درگیری‌ها در آفریقا ابراز تاسف کرد و به "بی‌عدالتی‌ای" اشاره کرد که بر "بسیاری از مردم بی‌دفاع روا می‌شود و حقوق بشر و شرافت انسانی آنها مورد نقض و سوءاستفاده قرار می‌گیرد؛ خصوصا درباره زنان و دختران."

بان کی‌مون در ادامه به سوءرفتار و بهره‌برداری جنسی از زنان و دختران به دست نیروهای حافظ صلح سازمان ملل اشاره کرد و گفت که در اقدامی نادر، او رئیس هیات سازمان ملل در جمهوری آفریقای مرکزی را اخراج کرد. او گفت که برای مجازات عاملان، به کمک کشورهای عضو نیاز دارد چرا که سازمان ملل هیچ تدابیر اجرایی قضایی‌ای ندارد.

بان کی‌مون قرار است پس از پایان دوره دبیرکلی سازمان ملل به کشورش کره‌جنوبی باز گردد اما او شایعات درباره اینکه می‌خواهد نامزد ریاست جمهوری شود، رد کرد و گفت که اگر فرصتی باشد، بعدا به عنوان یک فرد عادی هم از هیچ تلاشی برای کمک به ارتقای سازش با کره‌شمالی دریغ نخواهد کرد.

او در پاسخ به این سوال که آیا کتابی می‌نویسد یا خیر گفت: یک روز، سال‌ها بعد. به این زودی‌ها چیزی نمی‌نویسم اما می‌توانم آزادانه‌تر صحبت کنم چرا که نمی‌خواهم از تمام کسانی که در دوره من روی کار بودند، انتقاد کنم.