بیانیههای اداره کل آمار و اطلاعات حکومت سعودی نشان میدهد که تعداد اتباع خارجی مقیم عربستان اعم از کارگر یا غیر شاغل در سال 2015 بیش از 10 میلیون نفر بوده است که میزان آنها 33 درصد کل جمعیت این کشور است که بیش از 30 میلیون و 600 هزار نفر در همان سال بوده است، دستکم یک میلیون نفر از این تعداد کارگر خارجی به عنوان پرستار و خدمتکار منزل و راننده شخصی برای سعودیها کار میکنند.بیشتر این کارگران از کشورهای فقیری همچون سریلانکا، فیلیپین، نپال، پاکستان و موریتانی تنها با هدف فرار از فقر و فلاکت حاکم بر کشورهایشان و بهتر شدن شرایط زندگیشان به عربستان آمدهاند و حاضر شدهاند در مقابل دریافت مبالغ ناچیز، ساعات طولانی برای اربابان سعودی خود کار کنند، با این حال کارفرمایان سعودی آنها حاضر نیستند همین مبلغ ناچیز را به موقع و به طور کامل به آنها پرداخت کنند و در صورتی که چنین درخواستی از سوی آنها مطرح شود، به بدترین شکل با آنها رفتار میشود و هیچ پشتوانه حقوقی محکمی برای دفاع از خود در برابر ظلم و ستم کارفرمایان خود در عربستان ندارند.
بدرفتاری و رفتار خشونتآمیز با خدمتکاران زن در عربستان به حدی است که حتی رسانههای سعودی از قتل، کتک خوردن و سوزانده شدن اعضای بدن این افراد به دست کارفرمایان سعودی پرده برداشتهاند.
شکنجه و نقض حقوق کارگران و خدمتکاران مغربی در عربستان
رسانههای مغربی در گزارشهای متعددی به بدرفتاری با کارگران مغربی به ویژه خدمتکاران زن مغربی در عربستان و نقض مکرر حقوق آنها پرداختهاند. در یکی از این گزارشها که در پایگاه خبری هسپرس منتشر شد، آمده بود که برخی از کارگران و خدمتکاران زن در معرض انواع خشونت و ظلم کارفرمایان سعودی خود قرار دارند، این کارگران فقط به خاطر تلاش برای مطالبه حقوق خود در معرض رفتار خشن و حبس قرار میگیرند و شرایط کاری سختی برای آنها ایجاد میشود.
بر اساس این گزارش، یکی از این خدمتکاران مغربی به نام «منا»، دختری 30 ساله به مدت بیش از 6 ماه در زندانی در شهر القریات در منطقه الجوف عربستان بدون هرگونه اتهام روشن و بدون محاکمه عادلانه زندانی شده است، این دختر مغربی فقط به خاطر تلاش برای شکایت از کارفرمای سعودیاش به زندان افکنده شد.
این خدمتکار مغربی در گفتوگویی که با یکی از مغربیهای داوطلب برای پیگیری پروندهاش انجام داده و نیز تماس با کنسولگری و سفارت مغرب در ریاض، رنجنامه و مشکلات خود را در زندان بیان کرده، زندانی که به گفته وی،به ناحق بوده است. منا از وضعیت دشوار خود در زندان گلایه کرده است.
مورد دیگر که آن هم دردآور است، مربوط به یک خدمتکار جوان مغربی بوده که به گفته خود روزهای جهنمی را در عربستان به سبب شرایط بد کاری سپری کرده است، پاهای وی به سبب ساعات طولانی کار برای کارفرمای سعودیاش ورم کرده است.
به گفته منابع مغربی که پرونده خدمتکاران مغربی را در عربستان دنبال میکرده اند، این دختر مغربی از ساعت 6 صبح تا ساعت 1 نیمه شب به طور مستمر کار میکرده است بدون اینکه دستمزدی را که درباره آن توافق شده بود، به وی پرداخت کنند طوری که وضعیت اجتماعی و روانی غیر قابل تحملی پیدا کرده است.بدتر از همه اینکه، این خدمتکار مغربی قادر به تماس با خانواده و نزدیکانش در مغرب نیست، زیرا کارفرمای سعودیاش به زور مانع هر گونه تماس وی با خانوادهاش زده و شرکت استخدامی سعودی هم به باجخواهی مالی از وی پرداخته و گفته است برای بازگرداندش به مغرب باید پول پرداخت کند در حالی که این خدمتکار مغربی قادر به پرداخت پول نیست، این در حالی بود که این دختر مغربی گمان میکرد اگر به عربستان بیاید، میتواند خود و خانوادهاش را از فقر و محرومیت رها کند.
رسوایی بزرگ در عربستان، عرضه خدمتکار زن به شیوه دوران جاهلیت
ظلم و بدرفتاری سعودیها با کارگران و خدمتکاران خارجی با اقدام نفرتانگیز و غیر انسانی یک شرکت کاریابی سعودی به اوج خود رسید. هنگام برگزاری نمایشگاهی در شهر ظهران،این شرکت سعودی چند خدمتکار زن آسیایی را به شیوه تحقیرآمیز در کنار تصویر بزرگ آگهی عرضه و فروش آن هم به صورت ساعتی به معرض دید بازدیدکنندگان قرار داد.
عرضه آشکار زنان خارجی در عربستان به شکل بازار بردهفروشان: کارگر منزلی ساعتی،با آسودگیخاطر
این شرکت سعودی با این رفتار تحقیرآمیز و اقدام غیراخلاقی و غیر اسلامی و غیر انسانی اعتراض گسترده کاربران فضای مجازی را به دنبال داشته است.
برخی رسانهها با این تیتر «در یک صحنه خفتبار، خدمتکاران زن برای اجاره در بازار عمومی در عربستان سعودی عرضه شدند»، رفتار تحقیرآمیز کارفرمایان سعودی با خدمتکاران زن آسیایی را به باد انتقاد گرفتند.
در یکی از این خبرها آمده بود یک شرکت جذب کارگر خارجی در پادشاهی عربستان سعودی، شماری از کارگران زن را در بازاری در شهر ظهران عرضه کرد و در پشت سر آنها یک آگهی قرار داد که بر اساس آن، خدمتکاران زن را به صورت ساعتی اجاره میدهد، به طوری که در این آگاهی این عبارت آمده است:«خدمتکار منزلی ساعتی،خیالت راحت».
بسیاری از کاربران فضای مجازی، این نحوه رفتار سعودیها با خدمتکاران زن خارجی را شبیه بردهداری چند قرن پیش دانستند که در آن زمان کنیزان به معرض فروش گذاشته میشدند، بسیاری از این کاربران از شرکتی که دست به چنین کاری زد، به شدت انتقاد کردند و خواستار مجازات آن شدند.
در پی افزایش انتقادهای افکارعمومی از مسئولان و مقاماتی که مسبب این رسوایی شدند، یک مقام سعودی مدعی شد شرکت مربوطه بازخواست خواهد شد.
یک کاربر در فضای مجازی نوشته بود: این نحوه نشان دادن خدمتکاران زن و اجاره ساعتی آنها، دوران جاهلیت و بازار بردهفروشی و بازار فروش کنیزان معروف عکاظ را تداعی میکند.
اقدام این شرکت سعودی، سوءاستفاده از شغل و رفتارهایی شبیه بردهداری و فروش بردگان و در یک کلام به معنای سقوط اخلاق قلمداد شده است.
یک کاربر درباره عرضه سه خدمتکار زن در نمایشگاهی در ظهران سعودی گفته است اینجا فقط باید کالاهای تجاری عرضه شود نه خدمتکاران، چرا که تجارت انسان جایز نیست، این اقدامی بر ضد اخلاق، دین و تمدن است.
رویاهای برباد رفته کارگران خارجی در عربستان
خودداری از پرداخت دستمزد، شکنجه،محاکمه ظالمانه و بازداشت زورگویانه از جمله موارد نقض حقوق میلیونها کارگر خارجی در عربستان است که برای احقاق حقوق خود هیچ یاوری در این کشور ندارند یعنی همه چیز تنها به نفع کارفرمایان سعودی و به ضرر آنهاست حتی قوانین و دادگاهها.
سازمان دیدهبان حقوق بشر طی سالیان اخیر در گزارشهای مکرر اعلام کرده بود کارگران خارجی که یک سوم ساکنان پادشاهی عربستان سعودی را تشکیل میدهند، با انواع شکنجه و شیوههای اعترافگیری اجباری و محاکمه ظالمانه در صورتی که اتهاماتی به آنها وارد شود، روبرو هستند.
به گزارش تسنیم، در این گزارش که در 135 صفحه با عنوان رویاهای ناراحتکننده، سوءاستفاده از کارگران مهاجر و نقض حقوق آنها در عربستان سعودی به نقض گسترده حقوق آنها و اوضاع رقتبار و سوء استفاده اربابان سعودی از آنها و نیز بیعدالتی دستگاه به اصطلاح قضایی عربستان در حقق آنها اشاره شده است.
بر اساس این گزارش، کارگران خارجی بازداشت شده در عربستان از ملاقات با نمایندگان کنسولگریهای کشورهایشان محروم بوده و آنها را به زور وادار به اعترافاتی میکنند که به دلیل ندانستن زبان عربی،قادر به خواندن متن آن نیستند. این گزارش همچنین به اعدام کارگران خارجی به شیوه قطع سر اشاره کرده در حالی که مقامات سعودی، سفارتخانهها و خانوادههای اعدام شوندگان را تنها پس از اعدام این افراد مطلع میکنند.
ساره لیا ویتسن مدیر اجرایی بخش خاورمیانه و شمال آفریقا دیدهبان حقوق بشر گفته است : مشکلات عربستان سعودی بسیار عمیقتر از حملات تروریستی است که منجر به از دست رفتن جان غیرنظامیان بیگناه میشود، موارد نقض حقوق کارگران خارجی را که ما کشف کردیم، نقایص و اشکالات رعبآور نظام قضایی جنایی سعودی را آشکار میکند و اگر سعودی در اصلاح آن جدی است باید از این بخش آغاز کند.
مقامات سعودی با درخواستهای مکرر سازمانهای حقوق بشری برای انجام مطالعات میدانی و دیدار با قربانیان نقض حقوق بشر مخالفت کردهاند و گزارشهای این سازمانها با استناد به مصاحبههایی که با کارگران هندی، بنگلادشی و فیلیپینی بازگشته از عربستان تهیه شده است.
در این گزارشها به شانه خالی کردن حکومت سعودی از اجرای قوانین کارگری برای مقابله با نقض فاحش حقوق کارگران خارجی به دست کارفرمایان سعودی اشاره شده است.
ویتسن در گزارش خود آورده بود: ما مردان و زنانی را یافتیم که در شرایطی شبیه زندگی بردگان کار میکنند و سعودیها هم از نقض برنامهریزی شده حقوق کارگران خارجی چشمپوشی میکنند.
وی همچنین از اقدام کارفرمایان سعودی در حبس کارگران زن در اتاقها برای مدت طولانی در شرایط نامناسب خبر داد که این پدیده به صورت گسترده در عربستان رواج دارد. در یکی از این موارد، حدود 100 زن هندی، سریلانکایی و فیلیپینی هر کدام به صورت نوبتی، 12 ساعت به مدت 6 روز پیاپی هفته کار میکنند، آنها به نظافت بیمارستانهای جده دست میزنند و در پایان هر روز کاری، این تعداد زن به ساختمانهای مملو از جمعیت شبیه خوابگاههای دانشجویی بازگردانده میشوند به طوری که هر 14 خدمتکار زن در یک اتاق کوچک اسکان داده میشوند و درهای این اتاقها هم قفل میشود، کارگران خارجی طی مدت قرارداد خود که دو یا سه سال طول میکشد از هر گونه آزادی حرکت و تردد محروم میشوند که دیده بان حقوق بشر این نوع رفتار سعودیها را یک جنایت خوانده است.
در این گزارش به چهار کارگر زن خارجی اشاره شده که قربانی تبعیض، بازداشت اجباری، آزار و اذیت جنسی از جمله تعرض شدهاند و دستگاه قضایی سعودی هیچ اقدامی علیه مجرمان انجام نداده است. حتی در این گزارش به زنانی اشاره شده بود که در زندانی در ریاض زندانی شدهاند و اتهام بارداری نامشروع را به آنها نسبت دادهاند بدون اینکه متجاوزان سعودی را مورد بازخواست قرار دهند.
یک تبعه خارجی مقیم عربستان در مطلبی در فضای مجازی با عنوان دلایل نفرت جهانیان از سعودیها چنین نوشته است: میگویند چرا جهان از سعودیها تنفر دارد، پیش از آنکه دلایلش را به برادران سعودیام بگویم، باید بگویم من خوب میدانم که اوضاع برخی سعودیها اصلا رضایت بخش نیست، بیکاری فراگیر شده و حکومت و شمار زیادی از شهروندان در این زمینه مقصر هستند، ولی چرا باید به دیگران ظلم کنیم، امروز ما شاهد هجمه احمقانه و کورکورانهای به خارجیهای مقیم عربستان و حملات پراکنده علیه آنها همچون پاره کردن برگه اقامت و اخراج آنها هستیم.
دلیل این همه ظلم و ستم و در تنگنا قرار دادن مسلمانان(منظور کارگران مسلمان خارجی) و حسدورزی نسبت به آنها و طوری نگاه کردن به آنها که گویی حشره هستند، چیست؟
چرا در این کشور(عربستان) برابری و مساوات میان انسانها وجود ندارد، برخی بیش از 30 سال در عربستان سعودی زندگی کردهاند و با مردم آن حشر و نشر داشتهاند، چطور فردی که 40 سال در سعودی زندگی کرده، اخراج میشود، تا کی باید شاهد این ظلم و ستم به بندگان خداوند(منظور اتباع خارجی مقیم عربستان) باشیم. من شاهد نفرت شدید تمام اقلیتهای عرب و مسلمان از سعودیها و مردم سعودی هستیم و به همین سبب از این نفرت میترسم،شاید اگر برخی از شما(اشاره به سعودیها) برای گردشگری یا تحصیل سفر کرده باشد، این نفرت و کینه را احساس کرده باشد. من از تظلمخواهی مظلومان و پیامدهایش برای حکومت سعودی و مردم عربستان میترسم، خطاب به مردم عربستان میگویم که افراد مسلمان مقیم کشورتان، برده شما و گدا نیستند، بلکه انسانهایی هستند که به خاطر یک لقمه نان و زندگی امن میجنگند.
اعتراف رسانههای سعودی به نقض حقوق کارگران خارجی و ظلم به آنها
صالح العبدالرحمن التویجری در مطلبی در روزنامه رسمی عکاظ سعودی در مطلبی به ظلم و ستم سعودیها و رفتار خشن آنها با کارگران خارجی اذعان کرده است. وی در مطلبی که محرم 1434 در این روزنامه منتشر نشد، نوشته بود ظلم به کارگران تا کی باید ادامه داشته باشد.
وی اذعان کرده بود که حقوق 200 کارگر یکی از شرکتهای نظافتی در طائف به مدت هشت ماه پیاپی پرداخت نشده است که سبب دست کشیدن آنها از کار شده، همچنین باید خودداری 200 کارگر در دانشگاه القصیم از کارکردن و تجمع کارگران چینی در حائل به خاطر تاخیر در پرداخت حقوقشان اشاره کرد.
این نویسنده سعودی تصریح کرده بود: من کارگر یکی از مساجد ریاض را میشناسم که حقوقش را بیش از 14 ماه است، دریافت نکرده است و هنگامی که درباره این پدیده در یکی از روزنامههای محلی نوشتم،مسئول وزارت امور اسلامی(سعودی) مطلب من را تکذیب کرد. واقعیت این است که کارگران خارجی، افرادی هستند که از کشورهایشان آمدهاند تا برای رفع نیازهایشان کار کنند و برای خانوادههایشان پول بفرستند تا خرج زندگیشان کنند، جایز نیست که حقوق آنها را ماهها به تاخیر اندازید، ظلم به کارگران خارجی تا کی باید ادامه داشته باشد،آیا این بدترین ظلم نیست،آیا مسئولان هر یک از این شرکتها این ظلم را برای خود میپسندند.