پنجشنبه گذشته (3 تیرماه) انگلیسی ها در یک همه پرسی به خروج از اتحادیه اروپا رای مثبت داده و شوک بزرگی را به این اتحادیه وارد کردند.
بسیاری کارشناسان بر این باورند که گویا اتحادیه اروپا انتظار چنین اقدام تحقیر آمیزی را از طرف انگلیس نداشته و غافلگیر شد.
پروفسور "کریستین هاک" از دانشمندان علوم سیاسی آلمانی بر این باور است که اتحادیه اروپا گزینه خروج انگلیس را از زمان اعلان نخست وزیر این کشور برای برگزاری همه پرسی هرگز جدی نگرفته است. نخبگان اتحادیه اروپا و از همه جلوتر یونکر و شولتز بیشتر اطمینان داشتند که اتحادیه اروپا همچنان جذابیت زیادی برای انگلیسی ها دارد که هرگز آن را ترک نخواهند کرد.
در هر حال حالا سران اتحادیه اروپا یکی از کم سابقه ترین رویدادها در طول تاریخ تاسیس این اتحادیه که برخی کارشناسان آن را بزرگترین چالش این اتحادیه از زمان تاسیس می دانند را تجربه می کنند.
انگلیس بعد از همه پرسی خروج از اتحادیه اروپا به اندازه ای تحقیر شد که حتی نخست وزیر ترکیه هم که سال هاست کشورش برای عضویت در این اتحادیه تلاش می کند به خود این اجازه را داد که در اظهار نظری از برگزاری همه پرسی در کشورش برای ادامه روند مذاکرات عضویت با این اتحادیه خبر دهد.
حالا این پرسش مطرح است که با خروج انگلیس از این اتحادیه چه خواهد شد و عواقب وقوع چنین سناریویی چیست؟ آیا می توان خروج انگلیس را یک فرصت یا یک بحرانی جدید برای اروپا دانست.
آنچه مسلم است خروج انگلیس عواقب و تاثیرات بسیاری برای اتحادیه اروپا خواهد داشت و فرآیند خروج این کشور این اتحادیه را با چالش های بی شماری مواجه خواهد کرد، به گونه ای که بسیاری کارشناسان از زلزله سیاسی دراتحادیه اروپا و فاجعه ای بزرگ سخن گفته اند.
سران اتحادیه اروپا بعد از رای انگلیسی ها به خروج چندین نشست را برگزار کرده و تقریبا بالاتفاق انگلیس را تحت فشار قرار دادند تا هر چه سریع تر درخواست خود برای خروج از این اتحادیه را ارائه داده و مذاکرات در این باره آغاز شود.
گویا آن ها می خواهند هر چه سریع تر این قائله را ختم به خیر کرده و جلوی زیان و ضررهای بیشتری که می تواند به این اتحادیه وارد کند را بگیرند.
عواقب اقتصادی خروج انگلیس از اروپا؛ گران ترین طلاق دنیا
خروج انگلیس از اتحادیه اروپا مسلما عواقب اقتصادی بی شماری برای هر دو طرف خواهد داشت به گونه ای که بنا به تحلیل روزنامه آلمانی "راینیشن پست" می توان از آن به عنوان گرانترین طلاق دنیا نام برد.
انگلیس یک کشور عضو جی هفت ( مهم ترین کشورهای صنعتی دنیا) و دومین اقتصاد ملی در بازار داخلی اروپاست.
"مارتین شولتز"، رئیس پارلمان اروپا چندی پیش در آستانه برگزاری همه پرسی خروج انگلیس اعلام کرده بود که اگر اگر انگلیس این دسترسی را قطع کرده یا آن را دشوار کند در دراز مدت دیگر دومین اقتصاد بزرگ ملی در اتحادیه اروپا و همچنین دیگر یک کشور عضو جی هفت نخواهد بود.این یک حماقت و بی عقلی است اگر انگلیسی ها به خروج کشورشان از این انحادیه رای دهند.
رئیس بانک مرکزی اروپا نیز اخیرا درباره عواقب فاجعه بار اقتصادی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا هشدار داده است.
از طرف دیگر ارزش پوند انگلیس به شدت کاهش پیدا کرده و چندین موسسه اعتبار سنجی مهم دنیا درجه اعتبار اقتصادی انگلیس را بعد از همه پرسی پایین آوردند.
با توجه به مناسبات اقتصادی تنگاتنگی که بین آلمان و انگلیس وجود داشت مطمئنا خروج انگلیس از این اتحادیه ضربه اقتصادی سختی به آلمان هم وارد خواهد کرد.
نشریه بیلد آلمان هم در گزارش جالب توجه و متفاوتی درباره عواقب خروج انگلیس نوشت: سوپر ثروتمندان دنیا با خروج انگلیس از این اتحادیه و در فاصله پنج روز حدود 200 میلیارد یورو فقیر تر شدند.
با این اوصاف می توان خروج انگلیس را یک شوک اقتصادی بزرگ برای اروپا دانست.
عواقب سیاسی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا
مسلما خروج انگلیس را می توان اقدامی تحقیر آمیز علیه اتحادیه اروپا دانست که جان تازه ای به جنبش های مشکوک و مخالف با اتحادیه اروپا داده و اعتبار پروژه اروپایی را به خطر می اندازد.
از طرف دیگر اتحادیه اروپا با خروج انگلیس یک عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد را از دست می دهد و اعتبار خود در این ارگان مهم بین المللی را به شدت از دست می دهد.
اشتاین مایر برای کاهش این تاثیر فاجعه بار اخیرا از تلاش کشورش برای تصاحب کرسی غیر دائم شورای امنیت در سال 20-2019 خبر داده است.
بعد از نتایج همه پرسی خروج و رای آری انگلیسی ها به خروج از اتحادیه اروپا بسیاری از جنبش های راست افراطی مخالف اروپا در واکنش های مختلف ابراز خوشحالی و شادمانی کرده و از برگزاری همه پرسی های دیگر در این اتحادیه خبر دادند.
نتایج یک نظر سنجی در آلمان نیز از کاهش اعتبار احزاب دولت ائتلافی و حزب مرکل بعد از اعلام نتایج همه پرسی خروج انگلیس خبر داد. با توجه به اینکه بسیاری مرکل را رهبر و مادری دلسوز برای اروپا می دانند این کاهش محبوبیت را می توان نوعی کاهش اعتبار برای اروپا ارزیابی کرد.
البته از طرف دیگر از آنجایی که انگلیس در دوران عضویت خود دراتحادیه اروپا همواره با بسیاری سیاست های این اتحادیه و روند ادغام ویکپارچگی آن مخالف بود برخی تحلیلگران خروج آن را فرصتی برای انسجام و اتحاد بیشتر اروپا می دانند.
پروفسور "ماکس اوته"، از کارشناسان برجسته اقتصادی آلمان بر این عقیده است که انگلستان هرگز خود را به عنوان بخشی از قاره اروپا احساس نکرده است و بر خلاف مسیر کنونی سیاست اتحادیه اروپا بوده است.
وی درباره خروج این کشور ابراز شادمانی کرده و انگلیس را همواره دارای حقوق خاص تر در اتحادیه اروپا دانسته که روند تصمیم گیری ها را به تاخیر انداخته و اغلب به عنوان یک ترمز گیرنده برای این اتحادیه عمل می کرده است.
حالا باید منتظر ماند و دید آیا اتحادیه اروپا خواهد توانست از این سراشیبی کاهش اعتباری که با خروج انگلیس از اتحادیه اروپا در آن وارد شده است خود را نجات دهد و با آن کنار بیاید.
عواقب امنیتی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا
برخی کارشناسان خروج انگلیس از اتحادیه اروپا را زلزله ای بر ارکان امنیت این اتحادیه دانسته اند.
خروج انگلیس از اتحادیه اروپا بی شک عواقب زیادی برای قاره سبز از جمله در زمینه امنیتی دارد که بلافاصله بعد از نتایج همه پرسی انگلیس، مسئولان اروپایی را برای مقابله با این عواقب به تکاپو انداخته است.
یکی از موضوعاتی که مورد توجه بسیاری از سیاستمداران و کارشناسان غربی است تاثیرات خروج انگلیس بر امنیت اروپاست که البته هشدارهای زیادی هم در این باره وجود داشته است.
این هشدارها حاکی از نگرانی اتحادیه اروپا درباره امنیت اروپا بعد از خروج انگلیس از این اتحادیه است.
روزنامه واشنگتن پست چندی پیش درباره پیامدهای وخیم امنیتی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا هشدار داده و نوشت: اتحادیه اروپا هیچ ارتش، نیروی دریایی یا هوایی را فرماندهی نمی کند. این اتحادیه حتی سرویس جاسوسی ندارد و حتی مقامات اداری بروکسل نمی توانند درباره جنگ و صلح تصمیم بگیرند.
بنابراین زمانی که انگلیسی ها در 23 ژوئن درباره خارج شدن از بزرگ ترین بلوک اقتصادی و سیاسی دنیا رای می دهند، ارکان امنیت غربی ها به شدت در معرض خطر قرار می گیرد.
البته باید به این مسئله هم اشاره کرد که بریتانیا یکی از سرسخت ترین مخالفان سیاست های دفاعی مشترک اروپا به طور عام و طرح عقیم مانده تشکیل یک " ارتش مشترک اروپایی" به طور خاص است و حالا با خروج این کشور از اتحادیه اروپا این طرح می تواند بار دیگر به صورت جدی مطرح شود.
از نظر بریتانیا هر گونه تلاش برای تشکیل یک ارتش مستقل و مشترک اروپایی ، نوعی موازی کاری با " ناتو " محسوب می شود. انگلیسی ها معتقدند ناتو برای تامین امنیت اروپا (در برابر روسیه) کافی است و نیازی به تشکیل یک ارتش هزینه بر نیست.
شاید بتوان گفت به همین دلیل است که "المار بروک"، رئیس کمیسیون سیاست خارجی پارلمان اروپا بلافاصله بعد از تصمیم انگلیس برای خروج، تبلیغات خود برای تشکیل یک ستاد مشترک نظامی در اروپا و تشکیل یک ارتش واحد اروپایی در دراز مدت را آغاز کرده است.
"فدریکا موگرینی"، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم بعد از همه پرسی خروج انگلیس اعلام کرد می خواهد یک استراتژی جهانی جدید برای سیاست امنیتی و خارجی اروپایی را ارائه دهد که این طرح جدید باید جایگزین استراتژی امنیت اروپا که از سال 2003 شکل گرفته است شود.
وزیر خارجه اتریش نیز بعد از همه پرسی خروج انگلیس درباره سلب اعتماد از اروپا و وقوع آتش سوزی مهیب در این اتحادیه به عنوان عواقب خروج انگلیس هشدار داده و خروج این کشور را عامل تضعیف این اتحادیه از نظر اقتصادی، سیاست خارجی و امنیت دانست.
به‌هر حال مرور زمان مشخص خواهد کرد که امنیت اروپا به عنوان یک مسئله مهم در این اتحادیه با خروج انگلیس دست خوش چه تغییراتی قرار خواهد گرفت و مقامات اروپایی چه تمهیداتی را برای جلوگیری از تاثیر پس لرزه های خروج انگلیس بر امنیت اروپا انجام خواهند داد.
می توان گفت این روزها اتحادیه اروپا یکی از تحقیر آمیزترین دوران خود از زمان تاسیس را تجربه کرده و خروج انگلیس نیز بار سنگینی است که همراه با بحران های دیگر باید به دوش بکشد.
