۳۰ مه (۱۰ خردادماه) «دونالد ترامپ » به عنوان نخستین رئیسجمهوری سابق آمریکا در دادگاهی در نیویورک در ۳۴ مورد از اتهامهای وارده مجرم شناخته شد؛ حکمی که بسیاری از تحلیلگران آمریکایی آن را تاریخساز دانسته و میگویند این موضوع، ابهامها در مورد شرکت ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ و پیامدهای آن را بیش از گذشته در افکار عمومی داخل آمریکا و در سطح جهان دامن زد.
«آلوین براگ Alvin Bragg» دادستان منطقه منهتن سال گذشته ترامپ را به ۳۴ فقره جعل سوابق تجاری متهم کرد و گفت، «مایکل کوهن» وکیل سابق ترامپ به «استورمی دانیلز» هنرپیشه پورن، ۱۳۰ هزار دلار پرداخت کرده تا روابط نامشروع ترامپ با او را پنهان کند.
دادستانهای این منطقه همچنین گفتند، این پرداخت در روزهای رو به پایان پویش انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ در ازای سکوت این هنرپیشه در مورد رابطه پنهان یک دهه قبل وی با ترامپ، پرداخت شده است. این اقدام در قالب یک طرح گسترده سرکوب اخبار منفی علیه ترامپ پیش از انتخابات ۲۰۱۶ انجام شد که نتایج آن به شکست هیلاری کلینتون انجامید.
این واقعیت که یکی از دو نفری که به احتمال زیاد سال آینده میلادی در آمریکا میتواند رئیس جمهور باشد، اکنون یک مجرم است، پرسشهای متعددی را در مورد آینده آمریکا مطرح کرده است. از جمله اینکه «رئیس جمهور مجرم تا چه حد وجاهت قانونی لازم در کاخ سفید را خواهد داشت و در صورت مقبولیت در جامعه آمریکا و اخذ رای لازم در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴، تا چه میزان قادر به همراه کردن دو قوه قضائیه و مقننه با سیاستها، اهداف و برنامههای خود خواهد بود؟
پرسشهای دیگری نیز در این زمینه مطرح است:
۱_ آیا حکم علیه ترامپ مانع از مبارزات انتخاباتی او خواهد شد؟
۲_ ترامپ همچنان میتواند نامزد ریاست جمهوری شود؟
۳_ آیا او میتواند به خود رای دهد؟
۴_ در صورت رئیس جمهور شدن ترامپ، پیامدهای رویداد بیسابقه انتخاب یک مجرم به عنوان رئیس جمهوری در آینده آمریکا چه خواهد بود؟
تعدادی از شخصیتهای حزبی و سیاسی، استادان دانشگاه و تاریخدانان آمریکایی به برخی از این پرسشها از دیدگاه و یا جایگاه سیاسی خود پاسخ دادند:
شدت یافتن تضاد میان دو قوه قضائیه و مجریه
«تیموتی جیمز نفتالی TIMOTHY JAMES NAFTALI» تحلیلگر مورخ و پژوهشگر ارشد در دانشکده روابط بینالملل و روابط عمومی دانشگاه کلمبیا در گزارشی در پولیتیکو در این زمینه در گزارشی نوشت: به نظر میرسد در صورت رئیسجمهور شدن ترامپ، جایگاه حکومت قانون تحت تندترین حملات سیاسی در تاریخ آمریکا قرار بگیرد.
وی افزود: این واقعیت که یکی از دو مردی که شاید سال آینده رئیس جمهور شود، اکنون یک مجرم است، این احتمال را ایجاد میکند که همان نهادهای قضایی که حاکمیت قانون را تضمین میکنند، در معرض تندترین حملات سیاسی در آمریکا قرار گیرند. ما میتوانیم انتظار داشته باشیم که ترامپ از حزب جمهوریخواه در باقیمانده مبارزات انتخاباتی برای تخریب سیستم قضایی استفاده کند. میتوانیم انتظار داشته باشیم که بیشتر نامزدهای جمهوریخواه، اگر نه همه، دیدگاههای مسموم ترامپ را در مورد عادلانه بودن حاکمیت قانون تکرار کنند.
به گفته این تحلیلگر، ارزیابی عواقب بلندمدت برای حاکمیت قانون، نخستین محکومیت رئیسجمهور سابق ایالات متحده خیلی زود است. این عواقب با حکمی متفاوت تعیین خواهد شد؛ حکمی که مردم آمریکا به طور جمعی در پای صندوقهای رای در ماه نوامبر (آذر_دی) صادر خواهند کرد. آمریکاییها قرار نیست بر سر این حکم به توافق برسند و شاید هرگز هم اینگونه نخواهند شد.
آمریکاییها از انتخاب ترامپ پشیمان میشوند
«کرت میلز» مدیر اجرایی The American Conservative در این زمینه به پولیتیکو گفته، براساس جرمهای تائید شده ترامپ، نگرانکنندهترین جنبه این پرونده این است که هر کاری که او به عنوان رئیسجمهور پیشین انجام داده یا حتی ۱۰ سال گذشته، یا هر کاری که در دوران ریاستجمهوری آتی خود انجام خواهد داد، به احتمال زیاد به نوعی تحتالشعاع، سؤال و سوءظن شدید سیاسی و قضایی قرار میگیرد.
وی تاکید کرده، درصورت رئیس جمهور شدن ترامپ در انتخابات سال جاری میلادی، «آمریکاییها از هر جناح سیاسی روزی پشیمان خواهند شد که اجازه دادند این جن از بطری بیرون بیاید.»
حکمی تاثیرگذار بر کاهش آرای ترامپ
«مایک مادرید MIKE MADRID» یک استراتژیست حزب جمهوریخواه در این زمینه معتقد است: شکی نیست که این حکم از نظر سیاسی برای ترامپ بد است. این فقط یک پرسش است که به چه میزان بد است. ۲۰ درصد از رایدهندگان حزب جمهوریخواه به طور مداوم در انتخابات مقدماتی علیه او رای دادهاند و به احتمال زیاد این حکم آنها را در مخالفت با ترامپ تشویق میکند؛ اما از دست دادن رضایت رایدهندگان جمهوریخواه، بیش از ۱۰ درصد بیسابقه و ویرانگر خواهد بود.
«آندرا گیلسپی ANDRA GILLESPIE» دانشیار علوم سیاسی در دانشگاه اِموری نیز گفت: چیزی که بیشتر به آن علاقه دارم این است که چگونه این حکم در رایدهندگان بازتاب مییابد. در کوتاهمدت، انتظار ندارم تغییرات بزرگی ببینم. در نظرسنجی که هفته گذشته توسط برخی از شبکههای خبری (NPR/PBS NewsHour/Marist) انجام شد، دو سوم پاسخدهندگان گفتند رای پرونده پول پنهان (ترامپ) تاثیری بر انتخاب رای آنها در نوامبر نخواهد داشت. این شاید به این دلیل است که بیشتر مردم از پیش، در مورد نامزد انتخابی خود تصمیم گرفتهاند.
وی افزود: وقتی سوال میشود «آیا حکم مجرم بودن ترامپ، رای احزاب مختلف آمریکا را تغییر میدهد؟» جمهوریخواهان میگویند محکومیت ترامپ سبب میشود آنها بیشتر از او حمایت کنند، اما دموکراتها میگویند محکومیت باعث میشود آنها کمتر از ترامپ حمایت کنند. احزاب یا شخصیتهای مستقل نیز به این پرسش اینگونه پاسخ میدهند که شاید یک محکومیت قضایی، چندان در آرای آنها تاثیر نخواهد داشت.
جمهوریخواهان: حکم ترامپ سیاسی بوده
«مارک بائرلین» استاد بازنشسته انگلیسی در دانشگاه اموری و سردبیر ارشد First Things در این زمینه گفته، دموکراتها بیاندازه از محکومیت ترامپ خوشحالند، اما پاسخ این موضوع در روز انتخابات مشخص خواهد شد. هرچه درباره ترامپ فکر کنیم، وقتی نیمی از کشور به سیستم قضایی بیاعتمادند، زمانی که دادستانها و قضات چنان جانبدارانه عمل میکنند که دیگر آرمانهای بیطرفی وجود ندارد، ایمان مدنی فرو میریزد.
تزریق سیاست به پروندههای دادگاه مانند پروندههای آزار و اذیت است که به قلب انصاف آمریکا ضربه میزند. دموکراتها میگویند از اصلِ «هیچکس بالاتر از قانون نیست» استقبال کرده و ادعا میکنند که با حکم صادره علیه ترامپ «دموکراسی آمرکایی نجات یافته است»، اما آمریکاییهای معمولی نیز هستند که محاکمههای ترامپ را یک ضربه سیاسی میدانند.
دموکراتها: ترامپ نباید مصونیت داشته باشد
«کاترین جی راس CATHERINE J. ROSS» استاد حقوق بازنشسته در دانشکده حقوق دانشگاه جورج واشنگتن و نویسنده کتاب «حق دروغ گفتن؟ رؤسای جمهور، دروغگویان دیگر و اصلاحیه اول» معتقد است: حاکمیت قانون در نیویورک زنده و سالم به نظر میرسد. حتی پیش از شروع محاکمه، ترامپ و متحدانش به خود سیستم و اتهامها علیه او حمله کردند. در طول رسیدگی، آنها بیرحمانه خانواده قاضی، شاهدان و حتی هیات منصفه شجاع و سختکوش را مورد آزار و اذیت قرار دادند.
لحظاتی پس از اعلام نتیجه، ترامپ دوباره بیرون از دادگاه حاضر شد و کل دادگاه را «تقلب» و «ننگ» خواند. میترسم حملات به حکم دادگاه نیویورک فقط مقدمهای برای تلاشهای هماهنگ بیشتر برای از بین بردن حاکمیت قانون و نهادهایی باشد که دموکراسی بر آنها تکیه دارد.
احتمال دارد حتی بیشتر از آنچه پیش از این شاهد آن بودهایم، علیه قضات، دادستانها، مأموران افبیآی، پرسنل دادگاه و هیات منصفه به تهدید و خشونت متوسل شوند. شاید نگرانکنندهتر این باشد که محافظهکاران دیوان عالی میتوانند از محکومیتهای ترامپ و خطر زندانی شدن او برای توجیه حکم به نفع ادعاهای گسترده بیسابقهاش درباره مصونیت ریاستجمهوری سوءاستفاده کنند. بنابراین، برای کسانی از ما که برای نظام قانون اساسی خود ارزش قائل هستیم، اکنون وقت آن نیست که مراقب خود باشیم. در عوض، باید کمربند را برای نبردهای شدیدتر محکم بست.
لکه ننگ نخستین رئیس جمهور مجرم
«دیوید گرینبرگ DAVID GREENBERG» تحلیلگر پولیتیکو و استاد تاریخ و روزنامهنگاری دانشگاه راتگرز، حکم داده نیویورک علیه ترامپ را یک حکم تاریخی و بیسابقه در آمریکا دانسته که معنای خاصی در جامعه دارد.
وی افزود: شاید بتوان در مورد اهمیت تاریخی این حکم اظهارنظر قطعیتری کرد. «ریچارد نیکسون» (رئیسجمهور اسبق آمریکا) هرگز بهدلیل جنایات واترگیت محکوم نشد، اما خوششانسی نیکسون بدبختی ترامپ است. او اکنون این لکه ننگ را به عنوان نخستین رئیس جمهور مجرم دارد و این موضوع قانون دوران واترگیت را تأیید میکند که هیچکس فراتر از قانون نیست.
حکمی بیسابقه در ۲۳۵ سال گذشته آمریکا
«آلن لیختمن ALLAN LICHTMAN» استاد برجسته تاریخ در دانشگاه آمریکایی نیز معتقد است، حکمی که هیات منصفه دادگاه نیویورک در مجرم بودن ترامپ صادر کرد از اهمیت تاریخی و سیاسی بالایی برخوردار است. در ۲۳۵ سال از تاریخ ایالات متحده، هیچ رئیسجمهور یا نامزد احتمالی یا واقعی حزب اصلی ریاست جمهوری هرگز به جرمی متهم نشده است.
اکنون ترامپ نه فقط برای یک فقره، بلکه به دلیل ۳۴ جنایت، از سوی دادگاه محکوم شده است. او توسط دشمنان سیاسیاش مجرم شناخته نشد، بلکه به اتفاق آرا و به سرعت توسط هیات منصفهای متشکل از ۱۲ آمریکایی عادی محکوم شد. برخلاف دروغهای ترامپ، دادگاه تقلبی انجام نشد. قاضی در احکام خود بسیار منصف بود؛ او به ترامپ فرصت کافی داد تا دفاع کند.
تحلیلگرانِ طیف سیاسی ترامپ نیز ادعا میکنند که این حکم سبب کاهش حمایت ترامپ از پایگاه او نمیشود. شاید اینگونه باشد؛ این موضوع روز انتخابات مشخص خواهد شد. با این حال، ترامپ نمیتواند فقط با پایگاه خود برنده ریاست جمهوری شود. او نیاز دارد رایدهندگان میانهرو را که به این حکم واکنش منفی نشان دادهاند، جلب کند. حتی یک فرار کوچک از رایدهندگان میانهرو ممکن است برای کاهش شانس پیروزی او کافی باشد. با توجه به سیستم پیشبینی ۱۳ کلید کاخ سفید، که نتیجه انتخابات ریاستجمهوری را از سال ۱۹۸۴ به درستی پیشبینی کرده، ترامپ از گذشته با مسیر سختی برای انتخاب مواجه بوده و حالا این حکم مسیر او را سختتر کرده است.
دموکراتها: ترامپ از حکم خود برای شورش دیگری استفاده میکند
از نظر «لی رایت ریگور LEAH WRIGHT RIGUEUR» دانشیار تاریخ در دانشگاه جان هاپکینز و نویسنده کتاب «تنهایی جمهوریخواه سیاهپوست»، اعتقاد ترامپ حداقل دو چیز مهم را برای مردم آمریکا برجسته کرده است. نخست اینکه، دموکراسی آمریکایی شکننده و در بحران است. تمایل دولت ترامپ در رد فرآیندهای دموکراتیک برای به دست آوردن آنچه میخواهد و استفاده از محاکمه برای ایجاد خشونت توسط او نگرانکننده است.
رئیس جمهور سابق، پیشتر پیروان خود را به خشونت تحریک کرده است. این حکم برای ترامپ و هوادارانش به این معناست که شاید این حکم برای برهه خشونتآمیز دیگری مانند آنچه در ششم ژانویه رخ داد، مورد نیاز باشد.
جمهوریخواهان: آمریکا در لبه یک دیکتاتوری ظالمانه چپ قرار گرفته است
«نیوت گینگریچ NEWT GINGRICH» رئیس سابق مجلس نمایندگان آمریکا و از هم حزبیها و هواداران اصلی ترامپ گفته است، حامیان ترامپ بهاندازهای خشمگین هستند که فکر نمیکنم پیش از این دیده باشم. ۳۸ میلیون دلاری که ترامپ یک شبه با وجود از کار افتادن وبسایت جمعآوری کرد، نمونهای از عمیق بودن این عصبانیت است.
همانگونه که «مارک استاین» نویسنده اشاره کرد، ترامپ با تحمل همه این حمله با عزت، قد و قامت خود را افزایش داد. ترامپ شخصیت بزرگتر، ملیتر و تاریخیتر از ۶ هفته پیش است. بسیاری از مردم اکنون میترسند که ما در لبه یک دیکتاتوری ظالمانه چپ هستیم که از افبیآی و دادگاهها برای سرکوب بقیه ما استفاده میکند. عبارت «اگر آنها بتوانند این کار را با رئیسجمهور سابق میلیاردر، نامزد حزب و مدعی اصلی ریاست جمهوری انجام دهند، آیا میتوان تصور کرد با مردم عادی چه میکنند؟»
جمعبندی:
مخالفان و موافقان ترامپ در دو روز گذشته تاکید کردند، ممکن است ترامپ در همه اتهامها مجرم شناخته شده باشد، اما این حکم مانع از ادامه مبارزات انتخاباتی رئیسجمهور سابق برای بازپسگیری کاخ سفید نخواهد شد. ترامپ در دادگاه جنایی نیویورک، به دلیل ۳۴ فقره جرم جعل سوابق تجاری در رابطه با پرداختهای «پول خاموش» به یکی از بازیگران فیلمهای پورن مجرم شناخته شد، اما این حکم مانع از مبارزات انتخاباتی وی برای رقابتهای ریاست جمهوری نمیشود.
در پاسخ به این پرسش که آیا ترامپ زندانی میشود؟ تحلیلگران میگویند، بعید است افراد بدون سابقه جنایی و فقط به دلیل جعل سوابق تجاری حتی زمانی که مجرم شناخته شود، مجبور به تحمل حبس باشد. در این موارد، مجازاتهایی مانند جریمه نقدی یا مشروط شدن، بیشتر رایج است.
حداکثر مجازات جنایت ترامپ در جعل سوابق تجاری، چهار سال زندان است، اما در مواردی که حبس دارد، متهمان معمولاً به یک سال یا کمتر محکوم میشوند. اگر ترامپ فراتر از جریمه مجازات شود، ممکن است به جای زندانی شدن، در حبس خانگی یا منع آمدوشد قرار گیرد. ترامپ همچنین میتواند به قید وثیقه آزاد یا اینکه در جریان درخواست تجدیدنظر در محکومیت خود، آزاد شود.
اما پرسشهای دیگری نیز در این زمینه مطرح است که برخی از رسانههای آمریکایی آن را مطرح و پاسخ دادهاند:
آیا ترامپ با وجود محکومیت میتواند رئیس جمهور شود؟
در قانون اساسی ایالات متحده، فقط این موضوع تصریح شده که رئیسانجمهور باید شهروندان عادی با حداقل ۳۵ سال سن باشند که ۱۴ سال در این کشور زندگی کرده باشند. نه محکومیت جنایی و نه حکم زندان، بر شایستگی ترامپ یا توانایی او برای رئیسجمهور شدن تأثیر ندارد.
اگر ترامپ رئیسجمهور شود، آیا میتواند خود را عفو کند؟
پاسخ حقوقدانان به این پرسش «خیر» بوده است. حتی اگر دوباره به عنوان رئیسجمهور انتخاب شود، ترامپ نمیتواند خود را از اتهامهای ایالتی در نیویورک ببخشد. قدرت عفو رئیسجمهور فقط در مورد جنایتهای فدرال اعمال میشود و این پرونده توسط ایالت نیویورک مطرح شده است.
حکم مجرمیت ترامپ تا چه حد میتواند بر نتایج انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا تأثیر بگذارد؟
خبرگزاری رویترز در این زمینه نوشت، نظرسنجیها نشان میدهد حکم مجرمیت ترامپ ممکن است در تعداد اندکی از ایالتهای آمریکا تاثیرگذار باشد. طبق نظرسنجی مشترک رویترز و ایپسوس در ماه آوریل (فروردین_اردیبهشت) یک نفر از هر چهار جمهوریخواه گفته، اگر ترامپ در یک محاکمه جنایی مجرم شناخته شود، به او رای نمیدهد. در این نظرسنجی، ۶۰ درصد از مستقلها گفتند اگر ترامپ به جرمی محکوم شود، به او رای نمیدهند.
در مجموع مخالفان ترامپ میگویند، حکم علیه وی این واقعیت را تغییر نمیدهد که مردم آمریکا با یک واقعیت ساده روبهرو هستند. هنوز فقط یک راه برای دور نگه داشتن دونالد ترامپ از دفتر بیضی شکل وجود دارد؛ حضور در پای صندوقهای رای.
ترامپ ابتدا تهدیدی اصلی برای بقای خود آمریکاست تا سایر جهان؛ بنابراین آمریکاییها اکنون ترامپ را بزرگترین تهدید برای برای بقای این کشور میدانند. ترامپ ماههاست رایدهندگان را برای احتمال مجرم شناخته شدنش در پروندهای که به گفته دادستانهای آمریکایی تلاشی برای گمراهکردن رایدهندگان در سال ۲۰۱۶ بوده، آماده کرده است. او مدعی شده، چهار کیفرخواست جناییاش توطئهای از سوی بایدن برای نابودی او است، اما مخالفانش میگویند حتی اگر وکلای ترامپ درخواست تجدیدنظر کنند، نباید اجازه داد یک مجرم به عنوان رئیسجمهور آمریکا معرفی شود.
آنها میگویند، اگر قرار باشد ترامپ در روز ژانویه سال آینده به عنوان چهل و هفتمین رئیسجمهور آمریکا دست خود را بلند کرده و سوگند یاد کند، آمریکا توسط یک جنایتکار هدایت خواهد شد که این موضوع بسیار خطرناکی است، زیرا ترامپ نشان داده برای ماندن در قدرت پس از شکست در انتخابات ۲۰۲۰، هر کاری که لازم است انجام خواهد داد، حتی اگر اقداماتش به طور فاجعهباری به نهادهای قانونی این کشور آسیب برساند.
در هر صورت حکم او فقط چهار روز پیش از کنوانسیون ملی جمهوریخواهان اعلام شد، زمانی که او به طور رسمی به عنوان نامزد حزب معرفی خواهد شد.