در حالی که سانسور محتواهای انتقادی علیه رژیم صهیونیستی در شبکههای اجتماعی ، مورد انتقاد فعالان قرار گرفته است، وبگاه شبکه الجزیره نوشته است: چندی پیش «توماس مدنز» یک فیلمساز بلژیکی متوجه پدیده عجیبی شد. او در شبکه اجتماعی «تیکتاک» ویدیویی در حمایت از فلسطینیان منتشر کرد اما کمی بعد متوجه شد که این پست آنچنان که باید واکنشی از سوی کاربران این شبکه اجتماعی دریافت نمیکند.
او میگوید: فکر میکردم این پست بازدید میلیونی بگیرد؛ اما بهناگاه همه واکنشها متوقف شد.
این فیلمساز بلژیکی تنها یکی از هزاران کاربر شبکههای اجتماعی است که به سانسور محتواهای حامی فلسطین در غولهای فضای مجازی اعتراض دارد؛ فضاهایی مانند فیسبوک، اینستاگرام، ایکس (توییتر سابق)، یوتیوب و تیکتاک. این بسترها بدون اینکه حساب کاربرانی که با نظرات آنها مخالف هستند را مسدود کنند، عملاً کاری میکنند که مخاطبان این کاربرها محتواهای آنان را مشاهده نکنند.
نویسندگان، کنشگران، روزنامهنگاران، فیلمسازها و کاربران عادی فضای مجازی در سرتاسر جهان میگویند که شبکههای اجتماعی برخی محتواها را عامدانه از دید مخاطبان پنهان میکنند؛ از جمله پستهایی با هشتگ «فلسطین را آزاد کنید» یا «من با فلسطین هستم» و همچنین پستهایی که از کشتار غیرنظامیان فلسطینی به دست نظامیان اسرائیلی انتقاد میکنند.
برخی کاربران اینستاگرام را به حذف خودسرانه محتواهایی متهم کردهاند که در آنها تنها به نام فلسطین اشاره شده است. دیگر کاربران هم اعلام کردند که «استوری»هایی که در آن اطلاعات تظاهرات حامیان فلسطین در لسآنجلس و سانفرانسیسکو را منتشر کرده بودند، پاک شده است. همچنین برخی فلسطینیان اعلام کردند که اینستاگرام در بیوگرافی صفحات آنان عبارت «تروریست» را درج کرده است؛ اتفاقی که عذرخواهی شرکت متا (مالک اینستاگرام) را به دنبال داشت.
۲ هفته قبل یکی از سخنگویان شرکت متا در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس، مسئولیت این وقایع را به گردن یک «خطا»ی نرمافزاری انداخت و نوشت: این خطا تمامی حسابهای کاربری سرتاسر جهان را به یک شکل تحتتاثیر قرار داده و ارتباطی با محتوای پستها ندارد. ما در کوتاهترین زمان ممکن مشکل را حل کردیم.
همچنین یک سخنگوی تیکتاک به الجزیره گفت که این شرکت «محتواها را بر اساس حساسیتهای سیاسی» حذف نمیکند و تنها محتواهایی حذف میشوند که «قوانین تیکتاک» را زیر پا بگذارند.
سخنگوی یوتیوب نیز تبعیض علیه فلسطینیان را رد کرد و شبکه اجتماعی ایکس هیچ پاسخی به درخواست اظهارنظر الجزیره نداد؛ اما گوش فعالان این حوزه به انکار این شبکههای اجتماعی بدهکار نیست.
در ماه میلادی جاری ۴۸ سازمان فعال در حوزه فضای مجازی و رسانههای اجتماعی در بیانیهای از شرکتهای فناوری خواستند تا به حقوق دیجیتال مردم فلسطین در دوران جنگ احترام بگذارند.
در این بیانیه آمده است: سانسور چشمگیر و گسترده صدای مردم فلسطین از طریق حذف محتواها و پنهان کردن هشتگها ما را نگران کرده است. این محدودیتهای وضعشده بر کنشگران، جامعه مدنی و مدافعان حقوق بشر نشاندهنده تهدیدی جدی برای آزادی بیان، حق دسترسی به اطلاعات، آزادی تجمع و آزادی مشارکت سیاسی است.
یکی از این ۴۸ سازمان اعلام کرد تا کنون ۲۳۸ مورد سانسور صدای فلسطینیان را به ثبت رسانده که از طریق حذف محتواها و مسدود کردن حسابهای کاربری انجام شده است.
مدیر این سازمان گفت: محتواهای مربوط به فلسطین در تلاشی گسترده سرکوب میشود. از سوی دیگر، روایتهای رسمی مقامات اسرائیل، هرچند خشونتآمیز و افراطی، بر فضای مجازی سلطه پیدا کرده است، چرا که شرکت متا آنها را روایات حسابهای رسمی ارتش و مقامات دولتی اسرائیل میداند.
یک دختر ۲۶ساله بلژیکی که نخواست نامش فاش شود، میگوید: من در اینستاگرام حدود ۸۰۰ دنبالکننده دارم و استوریهایم معملاً ۲۰۰ بازدید میگیرند؛ اما وقتی شروع به انتشار محتواهایی درباره فلسطین کردم، متوجه کاهش بازدیدهایم شدم.
او میگوید که استوریهایش محتوای خشونتآمیزی در بر نداشته و حتی خبری از شعارهای ضداسرائیلی هم در آنها نبوده است. این مدیر بازاریابی بلژیکی میگوید: استوریهایم درباره این بود که مردم فلسطین هم انسان بوده و حق دارند در منطقه در صلح زندگی کنند. این چرا باید سانسور شود!؟
یک کاربر دیگر اینستاگرام که یک مهندس مکانیک از هند است، میگوید که با گذشت یک ساعت از انتشار محتوایی درباره نظاهرات حامیان فلسطین در لسآنجلس و کالیفرنیا، بازدیدهای محتوایش هنوز صفر بود. این مهندس ۲۹ ساله سپس تصویری از خودش را استوری کرد و دید که بازدیدهایش به روال سابق بازگشته و این محدودیت تنها برای محتواهای حامی فلسطین برقرار است.
«عظمت خان» رونامهنگار آمریکایی برنده جایزه پولیتزر هم میگوید: پس از انتشار یک استوری درباره جنگ غزه، متوجه شدم که اینستاگرام بازدیدهایم را محدود کرده است. بسیاری از همکاران و دوستان روزنامهنگارم نیز همین مشکل را گزارش کردهاند. این تهدیدی بزرگ علیه جریان اطلاعات و رونامهنگاری معتبر در این جنگِ بیسابقه است.
فاطمه بوتو، نویسنده پاکستانی نیز میگوید که اینستاگرام اجازه دسترسی مخاطبانش به محتواهای او در حمایت از فلسطین را نمیدهد.
او میگوید: من دریافتهام که چطور کشورهای به اصطلاح دموکراتیک و شرکتهای بزرگ فناوری دستبهدست هم میدهند تا انتشار اطلاعات را در جنگهای غیرقانونی محدود کنند؛ جنگهایی که این قدرتها نتوانستهاند رضایت جهانیان را برای به راه انداختنش جلب کنند.»