امروز (پنجشنبه، ۷ اکتبر)، چهارمین دوره پارلمان عراق از زمان حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ و سقوط رژیم صدام، به پایان خواهد رسید. این پارلمان که سوم سپتامبر ۲۰۱۸ به ریاست «محمد الحلبوسی» فعالیت خود را آغاز کرد و تاکنون بیش از ۱۵۰ نشست برگزار کرده، امروز رسما به پایان میرسد.
«طارق حرب» حقوقدان عراقی تاکید کرد که پارلمان این کشور، در پایان ساعات رسمی امروز، منحل میشود و دولت کنونی نیز به دولت پیشبرد امور تبدیل خواهد شد.
وی در گفتوگو با «السومریه» تصریح کرد که با توجه به صدور مصوبه انحلال مجلس در هفتم ماه جاری اکتبر، مجلس نمایندگان در پایان ساعت رسمی کار امروز منحل میشود و اعضای آن جایگاه خود به عنوان عضو پارلمان را از دست میدهند و به شهروندان معمولی بدون تخصیص امتیاز یا مصونیت قانونی، تبدیل خواهند شد.
«محمود الزجراوی» نماینده پارلمان عراق نیز گفت که اعلام انحلال پارلمان عراق بر اساس قانون اساسی، نیازی به برگزاری نشست پارلمانی ندارد و قانونا این پارلمان منحل خواهد شد.
دوره چهارم پارلمان عراق به اعتقاد بسیاری از نمایندگان و سیاستمداران عراقی، به دلیل بحرانهای سیاسی و امنیتی که این کشور در طی سه سال گذشته با آن روبرو بود، نتوانست موفقیتها و دستاوردهای ویژهای داشته باشد.
محمد الحلبوسی، رئیس پارلمان عراق، با بازنشر مصوبه مجلس در ۳۱ مارس ۲۰۲۰ انحلال مجلس عراق برای برگزاری انتخابات زودهنگام را اعلام کرد.
در ۳۱ مارس گذشته، دوسوم نمایندگان پارلمانی طی نشستی ویژه به انحلال پارلمان در هفتم اکتبر جاری برای زمینهسازی به منظور برگزاری انتخابات زودهنگام در دهم اکتبر، رای دادند.
ماده ۶۴ قانون اساسی عراق میگوید که پارلمان میتواند به درخواست یک سوم اعضاء یا نخستوزیر و با موافقت رئیسجمهور خود را منحل کند. پس از انحلال پارلمان، رئیسجمهور خواستار برگزاری انتخابات سراسری در کشور طی مدت حداکثر ۶۰ روز آینده میشود. در این حالت دولت مستعفی خواهد شد و به عنوان پیشبرد امور به فعالیت خود ادامه خواهد داد.
یک کارمند عالیرتبه در اداره حقوقی پارلمان در گفتوگو با «العربی الجدید» در این خصوص گفت: بعید است که پارلمان با برگزاری آخرین نشست، پایان کار خود را اعلام کند.اما بنا بر مصوبهای که پیشتر صادر شده، انحلال این پارلمان اجرای میشود و از ساعت ۱۲ پنجشنبه شب به بعد، پارلمان منحله محسوب خواهد شد.
بنا بر این گزارش، انحلال پارلمان عراق همزمان با استقرار حدود ۴۰۰ هزار نفر از نیروهای ارتش، پلیس محلی و پلیس فدرال و نیروهای فوقالعاده و واکنش سریع در سراسر کشور و تشدید تدابیر امنیتی و محکمتر شدن کمربند امنیتی اطراف مراکز انتخاباتی که بالغ بر ۸ هزار مرکز در ۸۳ حوزه انتخاباتی است، خواهد بود.
چهارمین دوره پارلمان عراق در حالی به اتمام میرسد که «رعد الدهلکی» نماینده و عضو جریان حکمت ملی عراق در ارزیابی عملکرد آن میگوید: «فشارهای سیاسی، جهتگیریها و روحیات و سلایق مختلف برخی از رؤسای فراکسیونهای پارلمانی در خصوص پیشنویس قوانین و لوایح آماده برای رأیگیری مانع از تصویب آنها شد. این امری طبیعی در همه پارلمانها در جهان است اما در عراق یک نوع شکست و ناکامی در پارلمان وجود دارد که باید به آن اعتراف کرد. به ویژه در خصوص مسأله حضور نمایندگان، سرسختی و رقابت برخی از گروههای سیاسی حاضر در آن، این امر مشهود است و این امر به عراقیهایی که در انتظار تصویب قوانین هستند، آسیب رسانده است.
وی در گفتوگو با العربی الجدید تصریح کرد: پارلمان چهارم، نتوانست برخی از قوانین مهم نظیر دادگاه فدرال، تعدیل قانون دادگاه کیفری، قانون سرشماری ، قانون خشونت خانگی و اصلاح قانون کنترل مواد مخدر را به سرانجام برساند. ناگفته نماند که پارلمان برخی از درخواست های ارائه شده توسط فراکسیونها را که از سوی تعداد زیادی از نمایندگان امضا شده بود نظیر استیضاح وزیر دارایی و رئیس بانک مرکزی در خصوص افزایش ارزش دلار در برابر دینار عراقی و نیز وزیران تجارت و برق را نیز اجرایی نکرد.
این نماینده عراقی در عین حال تاکید کرد که شیوع ویروس کرونا موجب شد تا پارلمان به خوبی کار نکند. زیرا بسیاری از جلسات به دلیل تصمیمات منع رفت و آمد پیشگیرانه به تعویق افتاد. ضمن اینکه شماری از نمایندگان نیز به این ویروس مبتلا شدند. در واقع میتوان چهارمین پارلمان عراق را قربانی مجموعهای از چالشها از جمله کرونا و اعتراضاتی که در اواخر سال ۲۰۱۹ آغاز شد، دانست.
وی تاکید کرد که پارلمان موفق نشد که قانونی در خصوص خشونت خانگی، تامین اجتماعی زنان مطلقه، بیوه و خانواده های قربانیان تروریسم تصویب کند همچنین نتوانست نقش نظارتی خود برای پیگیری برخی از پروندههای فساد مربوط به اتلاف پول بیتالمال، نقض حقوق بشر، پرونده قتل معترضان خود را فعال کند و همه اینها شکست و ناکامی محسوب میشود. هرچند که دلایل زیادی برای این ناکامیها وجود دارد.
از سوی دیگر، «علاء مصطفی» تحلیلگر سیاسی عراقی میگوید که چهارمین پارلمان عراق از سال ۲۰۰۳ تا به امروز، از نظر میزان موفقیت، ضعیفترین پارلمان این کشور محسوب میشود و از نظر سطح علمی و سیاسی از پارلمانهای دورههای پیشین نیز پایینتر بود.