امروز (شنبه، ۲ اکتبر) ، سومین سالگرد ترور «جمال خاشقچی » روزنامه نگار سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول ترکیه، است در حالی که هنوز مسئولان اصلی این جنایت، مصون از مجازات هستند و حکم اعدام صادره علیه برخی از آنها، لغو شده و به زندان تعدیل شده و برخی کاملا تبرئه و آزاد شده‌اند و کسانی که دستور قتل را صادر کرده‌اند، مصون از بازخواست هستند.
خاشقچی دوم اکتبر ۲۰۱۸، در کنسولگری عربستان سعودی در ترکیه به طرز وحشیانه‌ای به قتل رسید و جسدش به صورت تکه تکه شده از ساختمان کنسولگری خارج شد.
مقام‌های عربستان سعودی در ابتدا هر گونه اطلاع از سرنوشت خاشقچی را تکذیب کردند و مدعی شدند که وی بعد از ورود به کنسولگری، این نهاد دیپلماتیک را ترک کرد اما مشخص شد سعودی‌ها سعی کردند با نشان دادن فیلم خروج بدل او از کنسولگری ادعا کنند که او خاشقچی بوده اما این فریب آنها فاش شد.
مقام‌های سعودی سپس به دلیل انتشار قطره‌چکانی اطلاعات در رسانه‌ها درباره کشته شدن خاشقچی مجبور شدند که اعتراف کنند او در کنسولگری کشته شد آنها البته ابتدا مدعی شدند که او در یک دعوا و مشت‌زنی کشته شد اما باز هم مجبور به تغییر روایت خود شدند و ادعا کردند یک تیم ترور در اقدامی خودسر و بدون اطلاع مقام‌های ارشد سعودی خاشقچی را کشتند.
به رغم ادعاهای عربستان سعودی، حتی گزارش‌های سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا تاکید کردند که ترور خاشقچی با اطلاعات مقام‌های ارشد سعودی به ویژه محمد بن سلمان انجام شده است.
جمال خاشقچی، متولد ۱۳ اکتبر ۱۹۵۸ (۲۱ مهرماه ۱۳۳۷ شمسی) بود. او قبلاً سردبیر روزنامه «الوطن» و بعد از آن مدیر شبکه خبری «العرب» بود. خاشقچی سپتامبر ۲۰۱۷ از عربستان متواری شد و بعد از آن به عنوان ستون‌نویس «واشنگتن‌پست» مقاله‌هایی در انتقاد از برخی سیاست‌های کشورش به ویژه محمد بن سلمان منتشر کرد. وی از جمله منتقدان صریح دخالت نظامی ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی در کشور یمن بود.
پس از گذشت حدود یک سال از ترور خاشقچی، در ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۹، «محمد بن سلمان» ولی‌عهد عربستان سعودی در مصاحبه با رادیو سراسری آمریکا PBS، با پذیرفتن مسئولیت قتل این روزنامه نگار سعودی و ستون‌نویس روزنامه واشنگتن پست گفت که این قتل «در دوران مسئولیت» او اما «بدون اطلاع وی»، انجام گرفته است.
نیویورک تایمز در اواخر ژوئیه گذشته خبر داد که برخی از اعضای تیم ترور جمال خاشقچی در آمریکا آموزش و تعلیم نظامی دیده بودند. طبق گزارش این روزنامه آمریکایی، شرکت امنیتی «گروه تایر ۱»(Tier 1 Group) مستقرر در آرکانزاس به تعدادی از اعضای تیم ترور خاشقچی تعلیم داده بود هر چند این آموزش جنبه «دفاعی» داشت و هدف از آن «حفاظت بهتر از رهبران سعودی» بود.
بنا بر این گزارش، تیم سعودی بعد از تعلیم در آمریکا برای سرکوب مخالفان دولت عربستان سعودی در اقداماتی از قبیل ربایش، بازداشت و شکنجه شهروندان سعودی فعالیت داشت.
«لوئیز برمر» مدیر ارشد اجرایی یک شرکت وابسته به «گروه تایر ۱» در مصاحبه با نیویورک تایمز نقش این شرکت در دادن آموزش به این تیم سعودی را تایید کرد. این مقام که برای عهده دار شدن یک منصب در پنتاگون (وزارت دفاع آمریکا) در زمان دولت دونالد ترامپ با سوالات کتبی قانونگذاران کنگره مواجه شده بود، رسما تایید کرد که این شرکت امنیتی به تیم سعودی آموزش نظامی داده بود.
طبق اسناد مربوط به پاسخ‌های لوئیز برمر، چهار عضو تیم ترور سعودی در سال ۲۰۱۷ در این شرکت امنیتی آمریکایی آموزش دریافت کردند و دو تن دیگر هم طی سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵ آموزش دیدند.هرچند که برمر ادعا می کند که شرکت امنیتی «گروه تایر ۱» هیپ اقدام غیرقانونی انجام نداد و آموزش‌هایش هیچ ارتباطی با قتل جمال خاشقچی نداشت و از دسامبر سال ۲۰۱۷ دیگر هیچ آموزشی به سعودی‌ها نداده است.
وبگاه «عربی ۲۱» با انتشار گزارشی در روز سالگرد این جنایت هولناک نوشت: « این جنایت برای افکار عمومی جهان، تکان‌دهنده بود و هنوز بازتاب‌های آن ادامه دارد. امری که با وجود بسته شدن احکام نهایی دادگاه سعودی در سال ۲۰۲۰ که مورد انتقاد قرار گرفت، موجب شده تا هنوز این پرونده باز و محل انتقاد شدید باشد».
در همین راستا نیز، دیروز (جمعه، ۱ اکتبر)، سازمان‌های حقوقی مختلف مقابل سفارت ریاض در واشنگتن تجمع کردند و در سومین سالگرد ترور الخاشقچی، خواستار برقراری عدالت و مجازات عاملان آن شدند.
این تجمع در چارچوب فعالیت‌های سازمان‌های حقوقی مثل سازمان عفو بین‌الملل، سازمان دموکراسی برای جهان عرب اکنون (DOWN) (مستقر در واشنگتن) و با دعوت و مشارکت «خدیجه چنگیز» نامزد خاشقچی صورت گرفت.
چنگیز طی پستی طی پیامی نوشت: «پس از گذشت سه سال از قتل وحشیانه جمال خاشقچی» ما اکنون مقابل سفارت سعودی در واشنگتن هستیم و به تلاش‌های خود برای تحقق عدالت برای همگان ادامه می‌دهیم».
عکسی از نامزد خاشقچی مقابل سفارت عربستان سعودی در واشنگتن منتشر شده که وی تصویری از یکی از صفحات شماره امروز روزنامه واشنگتن‌پست را در دست دارد که در زیر عکس خاشقچی نوشته شده است: «جسد کجاست».
وی در خصوص این عکس نیز نوشت: آخرین صفحه واشنگتن پست به عکس خاشقچی مزین شد و ما این‌جا، مقابل سفارت سعودی این جنایت وحشتناک را یادآوری می‌کنیم».
«عبدالله» فرزند «سلمان العوده» مبلغ منتقد سعودی نیز طی پستی در توئیتر تصویری از خود در جمع معترضان حاضر در مقابل سفارت ریاض را منتشر کرد که پلاکاردی با مضمون ضرورت اجرای عدالت در حق خاشقچی در دست داشت.
وی نوشت: از مقابل سفارت عربستان سعودی در واشنگتن، پس از گذشت سه سال از قتل خاشقچی..آخرین صفحه واشنگتن پست را در دست دارم که حاوی عکس روزنامه نگار ترور شده، جمال خاشقجی که خدا رحمتش کند، است».
از سوی دیگر، مرکز بین‌المللی مطبوعات نیز روز جمعه بر ضرورت اجرای عدالت در پرونده جمال خاشقجی، که در روزنامه واشنگتن پست کار می‌کرد، تاکید کرد.
این مرکز که مقر آن در وین است، طی بیانیه‌ای، عدم مجازات مسئولان ترور خاشقچی که برای افکار عمومی جهان تکان‌دهنده بود، را مورد انتقاد قرار داد و خواستار مسئول دانستن ریاض در قبال این جنایت شد.
در این بیانیه آمده است: «هیچ تحول ملموسی در جریان تحقیقات پس از این حادثه با هدف افشای عاملان اصلی و مجرمان آن صورت نگرفته است».
مدیر این مرکز اعلام کرد: «سه سال از قتل وحشتناک خاشقجی به دستور دولت عربستان می‌گذرد.عربستان هیچ تاوان و بهای ملموسی برای قتل خاشقجی پرداخت نکرده است، زیرا این یکی از متحدان قدیمی غرب است. ما مصونیت ریاض در این موضوع را به شدت محکوم می‌کنیم و هر آنچه در توان داریم برای برقراری عدالت انجام خواهیم داد».
نامزد خاشقچی پیشتر خواستار مجازات ولی‌عهد سعودی شده بود و گفته بود: «در صورتی که ولی‌عهد مجازات نشود، این موضوع برای همیشه نشان خواهد داد که مقصر اصلی می‌تواند بدون دریافت مجازات، مرتکب قتل شود. این مسئله ما را به خطر می‌اندازد و انسانیت ما را لکه‌دار می‌کند. برای همه رهبران جهان حیاتی است که از خود بپرسند آیا آماده‌اند با شخصی که مقصر بودن وی به عنوان قاتل تأیید شده، دست بدهند یا خیر؟ این کار را از دولت بایدن آغاز کنیم.»
