«بن هبارد» خبرنگار نیویورک تایمز اعلام کرد که آیا تغییرات تدریجی در عربستان سعودی برای از بین بردن تنش‌ها میان ریاض با « جو بایدن » رئیس جمهور جدید آمریکا کافی است؟
هبارد گفت: کاهش تعداد اعدام‌ها ، حذف سخنان نفرت انگیز و محدود کردن مدت زندان برای فعالان زندانی، بخشی از تغییراتی است که عربستان سعودی به دلیل ورود جو بایدن از 20 ژانویه به کاخ سفید انجام داده است. رسیدن بایدن به قدرت ممکن است آغاز یک رابطه ناسازگار با عربستان سعودی باشد.
عربستان همواره به خاطر وضعیت حقوق بشر در این کشور به ویژه قرار داشتن در میان کشورهایی که بیشترین اعدام را دارد، مورد انتقاد بین‌المللی قرار داشته است.
عربستان یکی از کشورهایی محسوب می‌شود که بالاترین حکم اعدام را دارد، به دلیل اصلاحات قضایی از کاهش 85 پرونده اعدام در سال 2020 خبر داد.
ریاض یک فصل کامل از کتاب درسی تحت عنوان «خطر صهیونیسم» که در آن حق موجودیت رژیم صهیونیستی غیرقانونی نشان داده میشد و بخش مربوط به جهاد و شهادت را نیز از متون درسی عربستان حذف کرد.همچنین حکم بسیاری از فعالان سعودی نیز صادر شد.
هبارد خاطرنشان کرد که سازمان‌های حقوق بشری این تغییرات را ستودند اما بر شکست عربستان در احترام به حقوق اساسی تاکید کرده‌اند.
«آدام کوگل» معاون مدیر خاورمیانه در حقوق بشر اعلام کرد که عربستان اصلاحات خوبی را انجام داده؛ اما عدم وجود آزادی بیان و ادامه سرکوب سیاسی باعث نادیده گرفتن بسیاری از تغییرات این کشور شده است.
خبرنگار نیویورک تایمز تاکید کرد که بسیاری از تغییرات عربستان صرفا مربوط به تلاش برای برقراری ارتباط دوستانه با آمریکا نیست، بلکه بخشی از فرآیندهای متنوع سازی اقتصاد و کاهش محدودیت‌های اجتماعی که از زمان روی کار آمدن « محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی آغاز شد منجر به این تغییرات شد.
محمد بن سلمان نیروهای نظامی سعودی را به یمن فرستاد تا جایی که آنها غیرنظامیان در یمن را بمباران کردند و همچنین وی یک کمپین گسترده برای دستگیری فعالان و سایر اعضای سلطنتی آل سعود ایجاد کرد. بر اساس گزارش‌ها و شواهد مختلف ولیعهد سعودی گروهی را برای کشتن « جمال خاشقجی» روزنامه نگار منتقد سعودی در سال 2018 در کنسولگری عربستان در استانبول فرستاد .
محمد بن سلمان ارتباط بسیار نزدیکی با « دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا و « جرد کوشنر» مشاور ارشد و داماد وی داشت که ترامپ در تمامی زمینه‌ها حامی جنایت ولیعهد سعودی بود.
بایدن در رقابت‌های انتخاباتی ریاست جمهوری آمریکا، عربستان را منفور توصیف کرد و وعده داد که پرونده عربستان را در زمینه حقوق بشری مورد بررسی قرار می‌دهد و خواستار ارزیابی مجدد روابط ریاض و واشنگتن شد.
مقامات سعودی هیچ اقدامی برای رفع تنش‌ها با واشنگتن انجام نداده‌اند؛ چرا که عربستان هنوز درگیر جنگ یمن هستند . همچنین دادگاه سعودی متهمان قتل خاشقجی را بدون محاکمه قانونی به پایان رسانید.
با این وجود عربستان گمان می‌کند که تغییرات اخیر ممکن است برخی از تنش‌ها را با جو بایدن کاهش دهد.همانطور که کمیسیون حقوق بشر عربستان روز دوشنبه اعلام کرد که در سال 2020 میلادی 27 حکم اعدام در آن کشور تطبیق شد که در مقایسه با سال پیشتر از آن 85 درصد کاهش را نشان می‌دهد. عربستان سعودی در سال 2019 میلادی 184 نفر را اعدام کرد که بلندترین رقم اعدام در یک سال در آن کشور بود.
کشورهای غربی از نحوه اجرای حکم اعدام در عربستان آشفته می‌شدند؛چراکه ماسکی بر صورت افراد کشیده می‌شود و با شمشیری در وسط میدان عمومی سر متهم بریده می‌شود.
کمیسیون حقوق بشری در عربستان تاکید کرد که کاهش اعدام تا حدی به دلیل تعلیق اعلام‌نشده قانون اعدام و برای جرایم مرتبط با مواد مخدر ودادن فرصت دوم به مرتکبان جرم بدون خشونت است.
«عواد العواد» مدیر کمیسیون حقوق بشر در عربستان اقدامات اصلاحی در نیروی قضائی را عامل کاهش آمار اعدام دانسته است.
آدام کوگل از وقفه در مجازات‌های اعدام استقبال کرد ، اگرچه مطمئن نبود که این مجازات‌ها در قانون گنجانده شده‌اند ، اما وی خاطرنشان کرد که تصمیم جدید مبنی بر وقفه در مجازات‌های اعدام هنوز منتشر نشده و بیانیه کمیسیون عربستان فقط به انگلیسی بوده و به زبان عربی منتشر نشده است. وی افزود این تغییرات ناعادلانه بودن سیستم قضایی سعودی را کتمان نمی‌کند.
هبارد در ادامه تاکید کرد که حذف بخش‌های ضد صهیونیستی از کتب درسی در عربستان سعودی در سایه واکنش آمریکا صورت گرفت؛ چراکه مقامات آمریکایی از برنامه‌های درسی سعودی شکایت داشتند.
با وجود تغییراتی که سال گذشته در کتب‌های درسی عربستان ایجاد شد،اما بحث‌ها و جدال‌ها در این خصوص هم‌چنان باقی ماند. وبگاه مجله آمریکایی «تایم» به نقل از این اندیشکده صهیونیستی به نام «مؤسسه نظارت بر صلح و سازگاری فرهنگی در آموزش مدارس» نوشته: عربستان در آخرین مجموعه کتاب‌های درسی خود، برای اولین بار بخش‌هایی را که خواستار صدور حکم اعدام برای غیر‌مؤمنان شده و بخش‌های پیش‌بینی کننده جنگ آخر‌الزمان را که مسلمانان، همه یهودیان را خواهند کشت، حذف کرده‌اند. ریاض همچنین محتوا‌هایی که حاوی حس تنفر از «دیگران» از جمله مسیحیان، یهودیان یا همجنسگرایان بوده را از کتب درسی دانش‌آموزان خود حذف کرده است.
«مارکوس شف» مدیر عامل این اندیشکده دلیل تغییر این مواد درسی در عربستان را گرایشات روز توصیف کرده و گفته: «ما شاهد یک تغییر قابل توجه و یک اقدام واقعی و بنیادی در بالاترین سطوح هستیم که برای ایجاد تغییر و به منظور مدر‌ن‌سازی برنامه‌های درسی و حذف اهانت‌ها انجام می‌شوند.»
عربستان محاکمه زندانیان و فعالان حقوق بشری را با انگیزه‌های سیاسی و با ورود جو بایدن به کاخ سفید آغاز کرد در حالی که می‌بینیم محاکمه فعالان و زندانیان عادلانه صورت نگرفته و تنها دلیل آغاز این محاکمه این است که مقامات سعودی وجهه خود را در نزد بایدن بهبود بخشند.
دادگاه سعودی 8 دسامبر « ولید الفتیحی» پزشک آمریکایی-سعودی را به شش سال حبس و شش سال ممنوعیت از سفر محکوم کرد.اما در هفته گذشته حکم این پزشک را به سه سال و دو ماه کاهش داد.
آدام کوگل گفت: محکومیت فتیحی به اتهامات ناعادلانه نشان می‌دهد که مقامات سعودی قصد ندارند سرکوب منتقدان را مهار کنند.
اما « لجین الهذلول» فعال زن سعودی دادگاه کیفری ویژه در ریاض عربستان حکم پنج سال و هشت ماه حبس را وی صادر کرد. با این حال بر اساس تعلیقی که در حکم وی صورت گرفته و دوره‌ای که در بازداشت گذرانده، امکان آزادی وی بعد از سه ماه وجود دارد.
دادگاه الهذلول را طبق ماده 43 قانون مبارزه با جرائم تروریستی و تأمین مالی آن به ارتکاب اقدامات مجرمانه محکوم کرده است.از جمله اتهامات علیه الهذلول می‌توان به تحریک برای تغییر نظام سیاسی عربستان، تلاش برای کمک به طرح‌های خارجی در داخل کشور با هدف آسیب رساندن به نظم عمومی و همکاری با تعدادی افراد و نهادهایی که طبق قانون مبارزه با جرایم تروریسم و تأمین مالی آن مرتکب اقدامات جنایی شده‌اند، اشاره کرد.
«جک سالیوان» که جو بایدن، رئیس جمهوری منتخب آمریکا وی را برای منصب مشاور امنیت ملی نامزد کرده است، گفت که حکم لجین الهذلول ظالمانه و نگران کننده است.
دفتر حقوق بشرسازمان ملل با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد محکومیت لجین الهذول وصدور پنج سال و هشت ماه حبس برای وی که از دو سال و نیم پیش به صورت ظالمانه در بازداشت است، بسیار نگران کننده است.
