قانون جدید چک برگشتی در سال جدید
بر اساس قانون جدید چک، بدون دریافت کد رهگیری امکان نقد شدن سریع چک برگشتی وجود ندارد. بر طبق نظر شورای نگهبان، خسارت تاخیر تادیه چک‌های برگشتی از راه صدور اجراییه مستقیم به وسیله دادگاه امکان‌پذیر نیست و ذی‌نفع چک برگشتی برای دریافت خسارت تاخیر تادیه خود می‌تواند بر طبق مصوبه مجمع تشخیص و مصلحت نظام نزد مراجع قضایی شکایت کند.
برای مطالبه چک برگشتی از چه مرجعی باید اقدام کرد؟
برای مطالبه چک برگشتی باید به شکل زیر عمل کرد:
· برگشت زدن چک
اگر همان شخصی که برای اولین بار چک را به بانک ارائه کرده و دارنده چک است باخبر شود که در حساب صادرکننده چک به مقدار کافی پول نیست، می‌تواند چک را برگشت بزند و از بانک گواهی عدم پرداخت بگیرد. باید به یاد داشته باشید که در چنین شرایطی زمان مساله بسیار مهمی است. برای اینکه چک حقوقی نشود باید دست از تعلل بردارید. زیرا اگر چک شما بلامحل باشد فقط به مدت دو ماه فرصت دارید که برای برگشت زدن آن اقدامی کنید. در قانون مدت شش ماهه درنظر گرفته شده اما در عمل بیشتر از دوماه نباید صبر کرد. زیرا چک زمانی برگشت خورده به شمار می‌رود که همه مربوط به برگشت زدن در بانک طی شده باشد، این درحالی است که اگر تعداد چک‌های برگششتی در بانک زیاد باشد ممکن است شما نتوانید در فرصت مقرر برای برگشت زدن اقدام کنید. علاوه بر این خوب است بدانید که برگشت زدن چک به معنی شکایت نیست و شما به صرف برگشت زدن نمی‌توانید به پول خود برسید. درنتیجه ضروری است که بعد از برگشت زدن چک در مدت شش ماهه به مراجعه قضایی رجوع کنید و برای دریافت پولتان شکایت خود را ثبت کنید.
· رجوع به اداره ثبت اسناد
برای وصول مبلغ چک مقنن دو راه درنظر گرفته است. یکی مراجعه به محاکم قضایی و یکی مراجعه به اداره ثبت. معمولا مردم برای وصول وجه چک به دادگاه حقوقی یا دادسرا رجوع می‌کنند. لازم به ذکر است که دایره اجرای ثبت اداره ثبت اسناد هم یکی از مراجع قانونی است که می‌توان از طریق آن چک را وصول کرد. اولین گام برای اقدام به روش اجرای ثبت، تشخیص دایره اجرایی مورد نظر است. به عبارت دیگر درخواست اجرای چک از ثبت محلی که بانک طرف حساب صادرکننده چک در آن محل است باید انجام شود.
بیشتر بدانیم: تصرف عدوانی چیست و شامل چه مواردی می‌شود؟
· ارائه مدارک ضروری
کسی که چکی در دست دارد و گواهی عدم پرداخت از بانک دریافت کرده است می‌تواند چک و گواهی خود را به همراه کپی برابر اصل چک به حوزه اجرای ثبت ببرد و علیه بدهکار چک اجراییه صادر شود. لازم به ذکر است که صدور این اجراییه معمولا حدود ۴۸ ساعت طول می‌کشد.
· هزینه صدور اجراییه برای وصول چک
فردی که برای وصول چک به اداره ثبت رفته است نیازی به پرداخت هزینه ندارد. با صدور اجراییه برای چک، اجراییه از طریق اداره ثبت به بدهکار ابلاغ می‌شود. در نتیجه بدهکار ده روز مهلت دارد که مبلغ چک را بپردازد و یا اقدام لازم را به کار گیرد. اما اگر در این مدت هیچ اقدامی نکند، برای شناسایی اموال او اقدام می‌شود و درنتیجه تمام دارایی‌های او اعم از ملک، خودرو و یا وجه نقد شناسایی می‌شود و از آن برای وصول طلب استفاده می‌شود. در همین راستا نسبت به مبلغ صدور اجراییه، ۵ درصد کسر می‌شود وبه حساب خزانه واریز می‌شود.
· صدور اجراییه در زمان کوتاه
یکی از مزایای مراجعه به اداره ثبت برای وصول چک در این است که اداره ثبت رسیدگی مقدماتی ندارد و در نتیجه از همان ابتدا که طلبکار برای وصول طلب اقدام می‌کند صدور اجراییه در همان ابتدا صورت می‌گیرد . دلیل این امر این است که چک برای اداره ثبت به عنوان سند رسمی لازم‌الاجراست. اگر نیاز به ممنوع‌الخروج کردن بدهکار باشد، به محض اینکه طلبکار از اداره ثبت درخواست کند، بدهکار ممنوع‌الخروج می‌شود.
نحوه شکایت چک برگشتی
اگر می‌خواهید زودتر به نتیجه برسید لازم است از پشت و روی چک و گواهی بانک مبنی بر عدم پرداخت چک، دو نسخه کپی گرفته شود و برابر اصل شود. علاوه بر این شکایت باید در فرم‌های مخصوص و چاپی تنظیم و امضا شود و اصل چگ برگشتی به همراه شناسنامه و کارت ملی و سایر مدارک به مرجع قضایی ارائه شود.
بیشتر بخوانیم: ۵ نکته مهم در رابطه با انحصار وراثت
چک برگشتی چه مجازاتی دارد؟
مجازات چک برگشتی یک روز تا دوسال حبس است. حبس کمتر از ۹۱ روز باید به جزای نقدی تبدیل شود. به موجب ماده‌ی ۷ قانون صدور چک، محکومیت و مجازات صادرکننده‌ی چک برگشتی به شرح زیر است :
الف ـ اگر مبلغ مندرج در چک کمتر از ده میلیون ریال باشد، به حبس تا حداکثر شش ماه محکوم می‌شود
ب ـ اگر مبلغ مندرج در چک ده میلیون ریال تا پنجاه میلیون ریال باشد، از شش ماه تا یک سال حبس محکوم می‌شود
ج ـ اگر مبلغ چک بیش از پنجاه میلیون ریال باشد، به حبس از یک سال تا دو سال و ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت دو سال محکوم می‌شود و اگرصادرکننده‌ی چک چندین چک بلامحل صادر کرده باشد، مجموع مبالغ مندرج در چک‌ها ملاک عمل است.
مدت اعتبار چک برگشتی چقدر است؟
بر طبق قانون چک سال ۹۷ حداکثر اعتبار چک از زمان دریافت دسته چک سه سال است. یعنی دارنده چک می‌تواند سررسید چک‌هایش را تا سه سال آینده مشخص کند. دارنده چک بعد از زمان ۳ سال می‌تواند برای وصول چکی که صحیح‌الصدور است به بانک مراجعه کند.
اما درمورد چک‌هایی که قبل از این قانون صادر شده‌اند زمان محدود نیست. زیرا در گذشته بانک مرکزی مهلت ارائه چک به بانک را تا ۱۰ سال تعیین کرده بود.
حتما بخوانید: تامین خواسته چیست و اعتراض به تامین خواسته چگونه است؟
چه زمانی چک برگشتی حقوقی است؟
اگر صادرکننده چک مبلغ را نپردازد و چک برگشت بخورد و امکان تعقیب کیفری صادرکننده وجود نداشته باشد، چک از اعتبار ساقط نمی‌شود اما تنها می‌توان از طریق طرح دعوی حقوقی برای وصول آن پیگیری کرد.
تحت هر شرایطی شما می‌توانید در قالب دعوای حقوقی چک را پیگیری کنید. با این حال در برخی شرایط تنها راه موجود برای شما به دلیل عدم امکان تعقیب کیفری، طرح دعوی حقوقی است:
- اگر اثبات شود که چک سفید امضا بوده
- اگر در چک ذکر شده باشد که وصول وجه منوط به تحقق شرط خاصی است
- اگر در چک ذکر شده باشد که چک برای تضمین انجام معامله یا تعهد بوده است
- اگر بدون ذکر در چک، اثبات شود که وصول آن مشروط به تحقق شرط یا برای تضمین انجام معامله یا تعهد بوده است.
- اگر مشخص شود که چک بدون تاریخ صادر شده و یا تاریخ واقعی صدور چک بر تاریخ ذکر شده در چک مقدم بوده است.
- در زمانیکه دارنده چک تا ۶ماه از تاریخ صدور چک برای وصول آن اقدام نکند و یا در مدت ۶ ماه بعد از صدور گواهی عدم پرداخت از سوی بانک، برای طرح شکایت اقدام نکرده باشد.
- اگر شاکی همان کسی نباشد که برای اولین بار چک را به بانک ارائه کرده و گواهی عدم پرداخت به نامش صادر شده است.
