در هر گوشه از ایران می‌توان آثار هنری خاص را یافت که مربوط به همان منطقه و جلوه زیبایی از فرهنگ و زندگی مردم آنجا باشد. فرش دستباف برخی از شهرها مانند تبریز و قم نیز جزو جذاب‌ترین و معروف‌ترین فرش‌های دستباف ایرانی است. در واقع فرش دستباف تبریز و قم از پرفروش‌ترین و گران‌ترین فرش‌های ایرانی به شمار می‌روند. اگر دوست دارید خانه خود را با یکی از این فرش‌های زیبا جذاب‌تر کنید، در ادامه ویژگی‌های هر کدام از این دو فرش را بررسی کرده‌ایم تا انتخاب برای شما راحت شود.
تاریخچه فرش دستباف تبریز و بررسی ویژگی‌های آن
تاریخچه بافت فرش در شهر تبریز به قبل از دوران صفویه مربوط می‌شود و اعتقاد بر این است که حدود 500 سال قدمت دارد. اولین فرش‌ها در این شهر با طرح عشایری و روستایی بافته می‌شود، این روزها اما به لطف پیشرفت این هنر شاهد بافت فرش‌های شهری هم در تبریز هستیم. اوج شکوفایی و اهمیت فرش‌بافی در تبریز نیز به دورانی می‌رسد که صفویان این شهر را به عنوان پایتخت انتخاب کردند. برای شناخت بهتر فرش دستباف تبریز باید به موارد زیر توجه داشت:
مواد اولیه مورد استفاده
در فرش دستباف تبریز نیز مانند سایر فرش‌ها در دیگر مناطق ایران از مواد اولیه چون پنبه، پشم و ابریشم استفاده می‌شود. رایج‌ترین الیاف مورد استفاده پنبه است که استحکام زیاد و دوام بسیار بالایی دارد. بعد پنبه از پشم زبری به نام پشم ماکو استفاده می‌شود که باعث استحکام آن شده، اما به همان میزان از نرم و مخملی بودن فرش می‌کاهد. همچنین از ابریشم هم برای بافت فرش استفاده می‌شود و فرش ابریشمی دستباف تبریز را به جرئت می‌توان یکی از بهترین نمونه‌های ایران و جهان دانست.
روش و نوع بافت
وقتی صحبت از شهر تبریز و فرش این منطقه به میان می‌آید، طبیعی است که از گره ترکی به جای گره ایرانی یا فارسی برای بافت استفاده شود. همچنین باید اشاره کرد که رج‌شمار فرش این منطقه بالا بوده و از نوع ریز بافت است. چون دیگر مناطق کشور، بافت فرش دستباف در شهر تبریز در ابعاد و اندازه‌های گوناگون رواج دارد. با این وجود یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های فرش تبریز، بافت ریزدانه فرش‌های ابریشمی در اندازه‌های بسیار بزرگ است که شهرت جهانی دارد و حتی در برخی موزه‌ها نگهداری می‌شود.
تنوع رنگ و طرح
یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین ویژگی‌های انواع فرش تبریز تنوع رنگ بسیار بالا است که بدون اغراق می‌توان گفت از این نظر هیچ نمونه داخلی و خارجی با آن رقابت نمی‌کند. ترکیب رنگ‌ها در این فرش نیز به آن شخصیت خاصی بخشیده است. به طور مثال در فرش هریس تبریز از رنگ‌هایی مانند قرمز تیره یا همان لاکی، زرشکی، قهوه‌ای و بژ استفاده می‌شود. نکته دیگر اینکه تنوع طرح بسیار بالایی دارد و از میان طرح‌های مختلف و معروف تبریز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- طرح لچک ترنج
- طرح علیا
- طرح ماهی
- طرح سالاری
- طرح هریس
- طرح نامی
تاریخچه فرش دستباف قم و بررسی ویژگی‌های آن
یکی دیگر از شهرهای ایران که هنر فرش‌بافی در آن به کمال خود رسیده، قم است. فرش‌های دستباف این شهر به ویژه فرش دستباف ابریشم قم دارای شهرت جهانی هستند و در بخش صادرات فرش سهم زیادی را به خود اختصاص داده‌اند. شاید قدمت فرش‌بافی در این شهر به کمتر از صد سال برسد؛ اما قرارگیری آن در بین شهرهایی که بافت فرش رونق صدها ساله دارد چون اراک، اصفهان و کاشان، همچنین مهاجرت قالی‌بافان و طراحان به این شهر باعث بالا رفتن کیفیت تولیدات فرش در قم شده است. از ویژگی‌های اصلی فرش دستباف این منطقه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مواد اولیه مورد استفاده
بخش عمده از تولیدات فرش در شهر قم مربوط به فرش‌های ابریشمی است. استفاده از ابریشم خالص و ظریف باعث شده تا فرش‌های این منطقه از کیفیت بالا، زیبایی و درخشندگی خاصی برخوردار باشند و سهم خاصی از صادرات فرش ابریشم را به خود اختصاص دهند.
روش و نوع بافت
تاروپود فرش قم از نظم و ترتیب بسیار بالایی برخوردار بوده و خطاهای انسانی در بافت این نوع فرش به میزان قابل‌توجهی کم است. همچنین باید اشاره کرد که گره‌های آن ظریف است و برای همین ظرافت بالایی دارد. نکته دیگر اینکه تراکم گره‌ها در فرش دستباف قم بالا است و همین نکته باعث شده که بافت آن سخت‌تر و به زمان بیشتری نیاز داشته باشد. علاوه بر این موارد باید اشاره کرد که متوسط تعداد رج در فرش قم نسبت به استانداردهای کلی بالاتر است که افزایش کیفیت و استحکام فرش را به دنبال دارد.
تنوع رنگ و طرح
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های فرش دستباف ابریشم قم بالا بودن تعداد رنگ مورد استفاده در بافت به ویژه در نوع ابریشمی است. همین نکته باعث هماهنگی بالای طرح و رنگ و در عین حال زیبایی بیشتر فرش این منطقه شده است. فرش قم تنوع طرح بسیار بالایی هم دارد که گاه از داستان‌های اساطیری و ملی الهام گرفته شده، از میان این طرح‌ها مهم‌ترین و شاخص‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- لچک ترنج
- افشان
- محرمات
- ترنجی
- بندی کتیبه‌ای
- محرابی گل فرنگ
- ظل السلطانی
- شکارگاه
- بندی خشتی
خرید فرش دستباف تبریز و قم از آریاس
فرقی ندارد که از میان فرش‌های این دو منطقه کدام را انتخاب کرده باشید؛ زیرا هر دو جلوه‌ای از هنر اصیل و ماندگار فرش‌بافی در ایران بوده و دارای کیفیت بالایی حتی فراتر از استانداردهای جهانی هستند. با این وجود اگر خرید فرش اصل دستباف قم یا تبریز دغدغه اصلی شما است، می‌توانید به مجموعه آریاس اعتماد کنید. سایت فروشگاهی آریاس با سابقه طولانی در زمینه فروش انواع فرش دستباف و تضمین اصالت کالا به همراه فراهم کردن امکان خرید اینترنتی کار شما را ساده کرده است.
جمع بندی
حالا که ویژگی‌های فرش دستباف تبریز و قم را می‌دانید و یک مرجع مطمئن برای خرید می‌شناسید، بهتر است مشخصات فرش این دو منطقه را در دو کفه ترازو قرار دهید و ببینید که کدام‌یک با ترجیحات و سلیقه شخصی شما همخوانی بیشتری دارد. بعد هم با خیال راحت می‌توانید برای خرید اینترنتی اقدام کنید و فرش مورد نظر خود را درب خانه تحویل بگیرید. فرقی ندارد کدام فرش را انتخاب می‌کنید، بدون شک با خرید هر کدام، یک اثر هنری را به خانه خواهید برد که طی سال‌ها به ارزش مادی و معنوی آن افزوده می‌شود.
