تامین مالی جمعی یا کرادفاندینگ - انواع مدل های سرمایه گذاری

کرادفاندینگ یا تامین مالی جمعی، شیوه‌ای نوین برای جذب سرمایه، حمایت از توسعه کسب و کارها و سرمایه‌گذاری برای کسب سود است. 

قبل از معرفی روش کرادفاندینگ، افرادی که برای شروع یک کسب و کار و یا اجرای یک پروژه نیاز به جذب سرمایه داشتند مجبور بودند از روش‌های سنتی استفاده کنند. 

آنها یا باید از بانک درخواست وام بانکی می‌کردند یا به سراغ سرمایه گذاران خطرپذیر می‌رفتند. اگر هیچ کدام از این گزینه‌ها در دسترس نبود، کارآفرینان ناچار بودند از سرمایه شخصی کمک بگیرند.

از سوی دیگر روش تامین مالی جمعی راه جدیدی برای سرمایه گذاری پیش روی افرادی باز کرد که می‌خواستند از دارایی‌های راکد خود استفاده کنند.

با سرمایه گذاری از طریق کرادفاندینگ بر روی استارتاپ و کسب و کارهای متنوع، سود بیشتر در بازه زمانی کوتاه‌تر به سرمایه گذاران داده می‌شد. 

اما اگر بخواهیم بیشتر وارد جزییات روش تامین مالی جمعی شویم باید عناصر اصلی آن را بررسی کنیم. 

بر اساس تعریف اینوستوپدیا «تامین مالی جمعی، جذب سرمایه‌های اندک از تعداد بسیار زیادی از افراد است که در نهایت به عنوان یک سرمایه برای توسعه و یا ایجاد کسب و کار در اختیار کارآفرینان قرار می‌گیرد."

از ویژگی‌های خاص تامین مالی جمعی می‌توانیم به استفاده از پتانسیل شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌ها اشاره کنیم. این پتانسیل همان نیرویی است که امکان جذب سرمایه خرد اما وسیع را امکان‌پذیر می‌کند.

در فرایند کرادفاندینگ عناصری همچون مجری یا پلتفرم، سرمایه‌پذیر و سرمایه‌گذار قرار دارند که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم.

سرمایه گذار

سرمایه گذار شخصی است که بخشی از دارایی مازاد خود را با هدف کسب سود مالی بر روی فرصت‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کند. 

مثلا ما می‌توانیم خرید سکه طلا را به عنوان یک فرصت سرمایه گذاری در نظر بگیریم. شاید هم خرید دلار برای ما سرمایه گذاری بهتری باشد. 

بعضی‌ها فرصت‌های جدیدتر و البته با ریسک بیشتر مثل بازار ارزهای دیجیتال را ترجیح می‌دهند.

در این بین برخی نیز روش‌های امتحان پس داده‌ای مثل سپرده گذاری در بانک و دریافت سود ماهانه را هنوز انتخاب بهتری می‌دانند. 

اما با گسترش و رواج تامین مالی جمعی، انتخاب جدیدی در اختیار سرمایه گذاران قرار گرفته است. 

در تامین مالی جمعی ما می‌توانیم بخشی از سرمایه مورد نظر کسی که می‌خواهد یک کسب و کار را توسعه دهد را تامین کنیم. 

ما معمولا سرمایه در گردش و برای مصرف یک سال را تامین می‌کنیم. میزان سرمایه گذاری هم بر اساس توان مالی که داریم قابل تغییر است. 

مثلا ما می‌توانیم بر روی توسعه یک سیستم هوش مصنوعی تشخیص چهره، 500000 تومان سرمایه گذاری کنیم. در حالی که شخص دیگری می‌تواند چندین میلیون تومان از سرمایه‌اش را برای این طرح اختصاص دهد. 

نکات مثبت این نوع از سرمایه گذاری تنوع در موضوعات سرمایه گذاری، سرمایه گذاری با مبالغ خرد، استفاده از سود سایر سرمایه گذاری ها در تامین مالی جمعی ، سود بیشتر، بازه زمانی برگشت سود و اصل سرمایه کوتاه‌تر و حمایت از رشد کسب و کارهای بومی هستند. 

پلتفرم تامین مالی جمعی دونگی

پلتفرم‌های تامین مالی جمعی نقش تسهیل‌گر و تسریع کننده ارتباط بین افراد درگیر در فرایند کرادفاندینگ را بازی می‌کنند.

علاوه بر این پلتفرم‌ها بستر شفاف و مطمئنی برای اجرای پروژه‌های تامین مالی جمعی هستند که مورد اعتماد سرمایه گذاران و سرمایه پذیران قرار گرفته‌اند.

این پلتفرم‌ها اغلب ارزش‌های جدیدی را هم برای کاربران فراهم می‌کنند. 

مثلا پلتفرم دونگی در کنار ارائه خدمات تامین مالی جمعی، سرویس‌هایی مثل پس‌انداز خودکار، سرمایه گذاری خودکار و … را نیز برای کاربرانش فراهم کرده است. 

مدل فعالیت اکثر پلتفرم‌های تامین مالی جمعی شامل مراحلی است که در جدول زیر مشخص شده است.

سرمایه پذیر

سرمایه پذیر، کارآفرین یا هر شخص حقوقی که تصمیم دارد یک کسب و کار یا استارتاپ را توسعه دهد، یکی دیگر از ارکان اصلی در کرادفاندینگ است. 

در واقع مبالغ جمع آوری شده در جریان تامین مالی در اختیار سرمایه پذیران قرار می‌گیرد. 

در جریان کرادفاندینگ ، سرمایه پذیران باید وظایفی را نیز انجام دهند. از جمله اینکه آنها باید طرح کسب و کارشان را با جزئیاتی که برای سرمایه گذاران لازم است منتشر کنند. همچنین برای اینکه شانس دریافت سرمایه را افزایش دهند، طرح خود را به دیگران معرفی می‌کنند. در این مسیر شبکه‌های اجتماعی می‌تواند کمک موثری باشد. 

اگر جذب سرمایه موفق باشد، باز هم کار سرمایه پذیران تمام نمی‌شود. آنها موظف هستند گزارش دوره‌ای پیشرفت کار و در نهایت روند توسعه کسب و کار را به سرمایه گذاران اطلاع دهند. 

در کنار این وظایف، داشتن شفافیت مالی و توجه به اصول حسابداری ضریب اعتماد بین سرمایه گذاران و سرمایه پذیران را افزایش می‌دهد. 

در نهایت سرمایه پذیران با توزیع سود و گاهی اوقات بازگشت سرمایه بار دیگر با سرمایه گذاران در تعامل قرار می‌گیرند. 

چگونه در کرادفاندینگ شرکت کنیم؟

ما می‌توانیم در قالب یکی از دو نقش سرمایه گذار یا سرمایه پذیر در پلتفرم‌های تامین مالی جمعی شرکت کنیم.

نکته اساسی برای هر دو گروه اطلاع از شرایط شرکت در کرادفاندینگ و همچنین بررسی نقاط و ضعف این روش تامین مالی است.

برای نمونه اگر بخواهیم بر روی طرحی سرمایه گذاری کنیم که موضوع آن تولید تنباکو است، باید این نکته را بدانیم که بازار تنباکو سال‌ها پیش اشباع شده و شانسی برای کسب سود در این بازار وجود ندارد. 

از سوی دیگر محصول نهایی که در این طرح تولید می‌شود، برای سلامتی افراد مضر است!

گاهی اوقات هم برخی از کسب و کارهاطرح‌‌هایی را معرفی می‌کنند که امکان تحقق آن در کشور فراهم نیست. 

مثلا تامین مالی جمعی برای ساخت ایستگاه فضایی در مریخ چندان جدی به نظر نمی‌رسد. 

توجه به این نکات برای شرکت‌ها و کسب و کارهای علاقه‌مند به کرادفاندینگ هم مهم است. از جمله این نکات می‌توان به مواردی مثل امکان معرفی دقیق پروژه در پلتفرم تامین مالی، دریافت یا عدم دریافت وثیقه و … اشاره کرد.                                                                                                                                                                     

نقاط قوت و ضعف تامین مالی جمعی

بررسی‌هایی که درباره روش‌های تامین مالی جمعی انجام شده نشان می‌دهد این روش دارای مزایایی برای کسب و کارهاست. 

کارآفرینانی که رویای داشتن کسب‌وکار توسعه یافته را در سر می‌پرورانند، با کرادفاندینگ به تعداد بیشتری از سرمایه گذاران دسترسی دارند. آنها همچنین بخشی از ریسک‌های کسب و کار آینده خود را با سرمایه گذاران سهیم خواهند شد. با این حال کارشناسان معتقدند، ممکن است نقاط ضعفی هم در کرادفاندینگ به وجود بیاید.

مثلا اینکه اگر میزان سرمایه خواسته شده به حدنصاب نرسد، تمام مبلغ جمع‌آوری شده به سرمایه گذاران برمی‌گردد. البته در این مورد برخی از پلتفرم‌ها قوانین متفاوتی دارند. 

نگاهی به مدل‌های تامین مالی جمعی

پلتفرم‌های تامین مالی که قبل‌تر در همین مطلب به نقش آنها اشاره کردیم برای اجرای تامین مالی جمعی، مدل‌های متفاوتی طراحی کرده‌اند. 

این مدل‌ها گاهی اوقات به نفع سرمایه گذاران و در برخی شرایط به نفع سرمایه پذیران هستند.

با این حال پلتفرم‌ها تلاش کرده‌اند تا تعادل میان منافع این دو گروه برقرار شود.

در حال حاضر پنج مدل اصلی کراد فاندینگ در ایران و جهان دیده می‌شود که عبارتند از: تامین مالی مبتنی بر اهدا، تامین مالی جمعی مبتنی بر دریافت وام، تامین مالی جمعی در ازای دریافت بخشی از درآمد یا سود، تامین مالی جمعی در ازای دریافت سهام، تامین مالی جمعی در ازای دریافت پاداش. 

از بین این روش‌ها، مدلی که در ایران بیشتر مورد اقبال سرمایه گذاران قرار گرفته و در آن بین ریسک و سود تعادل برقرار شده، مدل تامین مالی جمعی در ازای دریافت بخشی از درآمد یا سود است. 

این مدل اخیرا توسط پلتفرم دونگی پیاده‌سازی شده و توانسته رضایت سرمایه گذاران و سرمایه پذیران را جلب کند.

جمع‌بندی

آنچه در این مطلب خواندید تعریفی از کرادفاندینگ، معرفی بازیگران اصلی در حوزه تامین مالی جمعی، چگونگی شرکت در کرادفاندینگ، انواع کرادفاندینگ و نقاط قوت و ضعف آنها بود. 

بدیهی است انتخاب نهایی پلتفرم مناسب برای سرمایه گذاری و یا جذب سرمایه ، وابسته به تصمیم شماست و بهترین انتخاب با مطالعه شخصی و ارزیابی خدمات پلتفرم‌های مختلف به دست می‌آید.