انتخاب صحیح و درست تجهیزات تهویه مطبوع در ابتدا نیاز به شناخت اولیه و پس از آن نیازمند تجربه کافی و استفاده از مشاوره تخصصی تهویه مطبوع است. احتمالا در زمینه تهویه مطبوع نام چیلر را به وفور شنیده اید.
چیلر یکی از دستگاههای تهویه مطبوع است که اصولا برای تولید آب سرد مورد استفاده قرار می گیرد. آب سرد نیز در تابستان با ورود به فن کویل و هواساز باعث ایجاد هوای مطبوع و خنک در محیط می کند. اما سوال اینجاست که آیا می توان از چیلرها در فصل سرد سال نیز استفاده کرد؟ آیا چیلرها قادر به ایجاد گرمایش نیز هستند؟ در ادامه به این سوالات پاسخ خواهیم داد.
چیلر چیست و چگونه کار می کند؟
چیلر (Chiller) دستگاهی است که به وسیله سیکل تبرید که در آن واسطه ای بنام مبرد وجود دارد، باعث خنک سازی آب می شود. آب پس از خنک شدن در چیلر به وسیله پمپ به فن کویل و هواسازها رسانده شده و از طریق این یونیت‌ها، باعث ایجاد سرمایش در یک محیط می‌گردد. پس تا به اینجا مشخص شد که چیلر خود به تنهایی قادر به خنک کردن هوا نیست. البته در بعضی مواقع، برای خنک سازی برخی دستگاههای صنعتی نظیر صنایع تزریق پلاستیک، مستقیما از آب خروجی چیلر برای سردسازی دستگاه استفاده می شود.
چیلرها به دو دسته کلی جذبی و تراکمی تقسیم بندی می شوند. به زبان ساده، جدای از نحوه عملکرد، چیلرهای جذبی با مصرف گاز و چیلرهای تراکمی با مصرف برق کار می کنند، چراکه چیلرهای تراکمی دارای کمپرسور هستند، اما چیلرهای جذبی کمپرسور ندارند.
امروزه استفاده از چیلرهای جذبی به دلیل قیمت اولیه بالا، ابعاد بزرگ و هزینه های نگهداری بالا نسبت به چیلرهای تراکمی بسیار کمتر شده است. چیلرهای تراکمی نیز بر اساس نوع کمپرسورشان معمولا دارای راندمان های متفاوتی هستند. کمپرسورهای پیستونی، روتاری در مینی چیلرها، اسکرال، اسکرو و سانتریفیوژ در ساخت چیلرهای تراکمی مورد استفاده قرار می گیرند.
چگونه می توان از چیلر در فصل سرد استفاده کرد؟
استفاده از چیلرها در فصل سرد در دو حالت اتفاق می افتد:
حالت اول زمانی است که از چیلر برای مصارف صنعتی استفاده شود، برای مثال یک دستگاه تزریق پلاستیک چه در تابستان و چه در زمستان نیاز به خنک شدن دارد، پس می توان از چیلر برای خنک سازی آن کمک گرفت. در این حالت برای جلوگیری از یخ‌زدگی در زمستان از ترکیب آب و اتیلن گلیکول استفاده می شود. نسبت اتیلن گلیکول و آب می تواند متفاوت باشد و همین نسبت متفاوت باعث تغییر راندمان دستگاه خواهد شد، اما بر اساس شرایط محیطی این نسبت انتخاب می گردد.
در حالت دوم می توان از چیلر برای ایجاد گرما استفاده کرد. یعنی به جای آب سردی که در تابستان به فن کویل ها ارسال می گردد، آب گرم به این یونیت‌ها فرستاده شده تا خروجی هوای فن کویل و هواسازها، هوای گرم باشد. در این حالت سیکل تبرید چیلر، طی شرایطی به حالت معکوس کار کرده که اصطلاحا هیت پمپ نامیده می شود. در واقع خروجی دستگاه، آب گرم خواهد بود.
ذکر این نکته لازم است که در هنگام خرید چیلر تراکمی باید به قابلیت هیت پمپ دستگاه توجه کرد. در صورتی که نیاز به استفاده از چیلر در حالت گرمایش است، باید چیلری مجهز به هیت پمپ خریداری کرد.
آیا استفاده از گرمایش چیلر در زمستان به صرفه است؟
جواب به این سوال در مناطق مختلف دنیا متفاوت است. در ایران به دلیل اینکه تعرفه گاز طبیعی پایین است، عموما گرمایش را از سوخت گاز طبیعی به دست می آورند. برای مثال در ساختمان هایی که مجهز به چیلر هستند، موتورخانه و یا پکیج گرمایشی نیز وجود دارد. اختلاف زیاد بین تعرفه برق و گاز در ایران باعث شده، تقریبا تمامی پروژه ها صرفا برای سرمایش از چیلر استفاده کنند. اما همانطور که ذکر شد در صورتی که شرایط در یک پروژه خاص بوده و از نظر هزینه مصرف برق مشکلی وجود نداشته باشد، از هیت پمپ چیلر استفاده کرد. برای مثال در اروپا که هزینه برق و گاز خیلی تفاوتی با یکدیگر ندارد، استفاده از گرمایش چیلر بسیار مرسوم و رایج است.
جمع بندی:
چیلرها جزو مهمترین و شاید معروفترین دستگاههای تهویه مطبوع در دنیا هستند. این دستگاهها قادر به تولید آب سرد و آب گرم ( در صورتی که مجهز به سیستم هیت پمپ باشند) هستند و هم در تابستان و هم در زمستان می توان از این دستگاهها در کنار فن کویل ها و هواسازها برای ایجاد هوای مطبوع استفاده کرد. همانطور که ذکر شد به دلیل تعرفه بسیار مناسب گاز طبیعی در ایران ، استفاده از هیت پمپ چیلر در زمستان مقرونه به صرفه نیست و ایجاد یک موتورخانه مرکزی و یا حتی پکیج گرمایشی برای هر واحد به صورت جداگانه، توجیه اقتصادی بیشتری دارد. البته چیلرهای صنعتی در زمستان نیز قادر به تولید آب سرد بدون ایجاد یخ زدگی هستند و از این چیلرها برای خنک سازی دستگاههای صنعتی استفاده می شود . امیدواریم با خواندن این مطلب به درک بهتر گرمایش چیلر و استفاده از این دستگاه در زمستان کمک کرده باشیم.
همواره می‌توانید از مشاوره‌های رایگان مهندسی از وبسایت همگاه تجارت هواسنج استفاده کنید تا بهترین انتخاب را داشته باشید.
