پس از شیوع ویروس کرونا در جهان، صندوق بین‌المللی پول در اوایل ماه مارس (حدود دو ماه پیش)، بودجه ۵۰ میلیارد دلاری برای کمک‌رسانی به کشورهایی که از شیوع ویروس کرونا آسیب دیده‌اند، اختصاص داد و ایران نیز به عنوان یکی از اصلی‌ترین کشورهای درگیر این بیماری، بلافاصله درخواست وام پنج میلیارد دلاری از این صندوق کرد.
اخبار اقتصادی- این نخستین بار در ۵۰ سال اخیر است که ایران از صندوق بین‌المللی پول تقاضای وام کرده است؛ برخی منابع خبری می‌گویند که ایران آخرین بار در سال ۱۹۶۲ میلادی (۱۳۴۱ خورشیدی) برای آخرین بار از صندوق بین‌المللی پول تقاضای وام کرده بود.
همزمان با طولانی‌شدن رسیدگی به روند درخواست وام ایران و شایعاتی مبنی بر رد درخواست ایران توسط صندوق بین‌المللی پول، یک مقام ارشد این صندوق، درباره درخواست کمک مالی ایران گفت که این نهاد جهانی در حال مشاوره فعال با کشورهای عضو است و همه درخواست‌ها باید بر اساس سیاست‌های این صندوق جهانی بررسی شوند.
وی افزود: فرآیند بررسی درخواست ایران از این نهاد بین‌المللی تا حدودی طولانی شده، چرا که ایران طی سال‌های اخیر ارتباط محدودی با صندوق بین‌المللی پول داشته است.
به گفته این مقام ارشد، درخواست کمک مالی ایران دریافت شده، اما روند دسترسی به اطلاعاتی که برای بررسی این درخواست لازم است، به طول خواهد انجامید.
با این حال به نظر می‌رسد که طولانی‌شدن این روند دلیل دیگری دارد و با وجود اصرار ایران بر حق طبیعی خود مبنی بر نیاز فوری به دریافت این وام به منظور تامین ضروری‌ترین نیازهای حفاظتی برای مقابله با شیوع ویروس کرونا و محدودیت‌های کشور به دلیل تحریم‌ها، واشنگتن با اعطای هرگونه وامی به ایران مخالفت کرده است.
عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی ایران نیز پیش‌تر در مصاحبه‌ای با بلومبرگ گفته بود که تمام اطلاعات و داده‌های مورد نیاز صندوق بین‌المللی پول را برای ارزیابی صلاحیت ایران ارائه داده‌ایم و این اطلاعات و آخرین اطلاعات اقتصادی در وب سایت بانک مرکزی ایران موجود است.
وی در واکنش به مخالفت آمریکا با پرداخت این وام ضروری به ایران نیز، اظهار کرد: ما از ایالات متحده آمریکا درخواست کمک نکرده‌ایم! ما از صندوق بین‌المللی پول تقاضا کردیم که یک نهاد بین‌المللی غیرسیاسی و وابسته به سازمان ملل متحد بوده که در طول ۷۵ سال گذشته یکی از اعضای بنیان‌گذار و شرکت‌کننده در آن بودیم.
در عین حال اروپایی‌ها حداقل در کلام مخالفتی با وام درخواستی ایران ندارند و هایکو ماس، وزیر خارجه امور آلمان تأکید کرده آلمان با اساس پرداخت این وام به ایران موافق است، اما باید نظارت جدی بر نحوه مصرف آن انجام شود؛ گفته می‌شود انگلیس و فرانسه نیز همین سیاست را دارند.
ماس همچنین گفته که معامله دوم اینستکس با ایران نیز در حال انجام و مثل معامله اول تنها به کالاهایی محدود می‌شود که ایران برای مقابله با کرونا به آن‌ها نیاز دارد، چراکه مساله کرونا در ایران بسیار جدی شده است.
وی همچنین گفته که اینستکس در آغاز راه است و آلمان تلاش می‌کند با سرعت بیشتر، معاملات تازه را از این طریق انجام دهد و در عین حال نظارت می‌شود که از تراکنش‌های اینستکس به ویژه در زمینه پشتیبانی مالی از تروریسم و پول‌شویی سوءاستفاده نشود.
اما با وجود اینکه صندوق بین‌المللی پول یک نهاد مستقل و به دور از جهت‌گیری‌های سیاسی است، به نظر می‌رسد که فشارهای آمریکا بر این صندوق تاثیر زیادی دارد، و در همین رابطه مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا اعلام کرد از اینکه آمریکا با پرداخت وام از صندوق بین‌المللی پول به ایران مخالفت می‌کند، "عمیقا متاسف است و آمریکا اصرار دارد که تحریم‌ها اثری بر خرید اقلام بشردوستانه ندارد".
رئیس‌کل بانک مرکزی ایران نیز در جریان اجلاس وزرای دارایی و روسای کل منطقه منا با رئیس صندوق بین‌المللی پول که از طریق ویدئو کنفرانس برگزار شد، گفت: جمهوری اسلامی ایران یکی از کشورهایی است که بیشترین آسیب را در منطقه منا دید و از دیدگاه ما صندوق بین‌المللی پول یک نهاد بین‌المللی مستقل و غیرسیاسی است و ما امیدواریم وضعیت به همین شکل باقی بماند.
همتی خطاب به رئیس این صندوق تاکید کرد: صندوق بین‌المللی پول همانند یک آتش‌نشان بین‌المللی است و ما همه در آن مشارکت داریم تا هرگاه خانه ما آتش گرفت بتوانیم با آن تماس بگیریم و درخواست کمک کنیم، اگر بی‌طرفی صندوق بین‌المللی پول لطمه ببیند، ترمیم آن کاری بسیار دشوار خواهد بود.
به نظر می‌رسد که اعضای این صندوق در حال یافتن راه‌کاری برای ایجاد اطمینان برای آمریکایی‌ها هستند تا بتوانند آن‌ها را هم نسبت به این پرداخت وام، راضی کنند، هرچند که سخنگوی وزارت خارجه آمریکا صریحا گفته که آمریکا با پرداخت هر وامی به ایران مخالف است.
با وجود فشارهای غیرقانونی آمریکا و اصرارهای ایران بر حق قانونی‌اش، باید دید که در نهایت صندوق بین‌المللی پول نیز تحت تاثیر آمریکا رفتار خواهد کرد یا می‌تواند استقلال خود را به عنوان یک نهاد بین‌المللی حفظ کند.
