یکسال از اجرای برجام گذشته بود که ایران با بی معرفتی اقتصادی اروپا و آمریکا در جریان اجرای برجام مواجه شد و طرح رسمی خروج تدریجی ایران از برجام و کاهش تعهدات بین المللی مطرح شد.
اخبار اقتصادی- در این طرح آمده است که ایران به دلیل بدعهدی ها و کارشکنی های آمریکا و اروپا به تدریج تمام تعهدات خود در قبال برجام را لغو و برنامه ریزی تولید اورانیوم در سایت های هسته ای را آغاز می کند.
این قدم ها به گونه ای برداشته می شود که هربار آمریکا شدیدترین اظهار نظرات را مطرح می کند و ایران را تهدید به اعمال تحریم های اقتصادی شدیدتری می کند در حالی که راه دیگری برای تحریم باقی نمانده و این دولت حتی خرید داروی مریضان صعب العلاج ایرانی را بر خلاف قوانین بین المللی ممنوع کرده است.
امروز پنجمین گام کاهش تعهدات برجامی برداشته می شود و حال نیم نگاهی به اولین فرمان خواهیم داشت.
اولین گام کاهش تعهدات برجامی چه زمانی برداشته شد؟
شورای عالی امنیت ملی در یک بیانیه خطاب به کشورهای عضو برجام، با اشاره به اینکه «جمهوری اسلامی ایران در طول یکسال گذشته و پس از خروج غیرقانونی ایالات متحده آمریکا از توافق برجام و نقض مصوبات شورای امنیت سازمان ملل متحد، نهایت خویشتن داری را از خود نشان داده و به درخواست دیگر اعضای برجام فرصت قابل توجهی در اختیار آنها قرار داده است در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران، و در اعمال حقوق خود مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، از ۱۸ اردیبهشت ۹۸ برخی اقدامات خود در توافق برجام را متوقف می‌کند.»
دقایقی پس از آن رئیس جمهور ایران در جلسه هیات دولت ضمن تایید برداشت گام‌های کاهش تعهدات برجامی اعلامی از سوی شورای عالی امنیت ملی، گفت: امروز یک تصمیم راهبردی و مهم ملی را اعلام می کنیم. برجام یا برد ـ برد و یا باخت ـ باخت خواهد بود؛ اجازه نمی دهیم آمریکا آن را به برد ـ باخت تبدیل کند. هفت ماه پیش در سازمان ملل اعلام کردم استراتژی ما تعهد در برابر تعهد و نقض در برابر نقض است؛ امروز به آن سخنان عمل می کنیم. امروز فروش ذخایر اورانیوم غنی شده و ذخائر آب سنگین را متوقف می کنیم؛ این تصمیم برای ۶۰ روز است.
همچنین رئیس جمهور در این نطق برجامی خود تاکید کرد: اگر طرفین برجام پای میز مذاکره آمدند و منافع اصلی ما بخصوص در نفت و امور بانکی تامین شد، به نقطه قبلی باز می گردیم، مرد صلح و اعتدال هستیم؛ آغازگر نقض تعهد نبودیم و آغازگر جنگی نخواهیم بود، اما به هر متجاوزی پاسخ قاطع خواهیم داد در چارچوب برجام همچنان آماده مذاکره ایم؛ نه یک کلمه بیشتر و نه کمتر.
گام دوم را چه کسی برداشت؟
اما این تمام راه طی شده نبود، بلکه دولت طبق وعده‌ای که در برداشت گام اول داده بود، گام بعدی را در تاریخ شانزدهم تیر با حضور عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت خارجه، علی ربیعی سخنگوی دولت و بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در یک نشست خبری اعلام کرد.
طبق این گام ایران غنی‌سازی بالای ۳.۶۷ را برداشت. عراقچی در این نشست گفت: امروز نامه‌ای از سوی ظریف به موگرینی نوشته شده و ارسال می شود و به صراحت بندهایی که از برجام درباره عدم تعهد ما به غلظت اورانیوم و یک مهلت ۶۰ روزه اعلام خواهد شد
سه روز بعد رئیس جمهور در هیات دولت در مورد برداشت گام‌های کاهش تعهدات برجامی گفت: امروز گام‌های ما در زمینه برجام تدریجی، اما تصاعدی خواهد بود، نخستین هدف ما از این اقدام آن است که برجام حفظ شود و دیگران را به سیاست، منطق، اخلاق، معاهده و قوانین بین‌المللی دعوت کنیم.
گام سوم تعهدات برجامی
برداشت گام دیگر یعنی سومین مرحله از اقدامات متقابل ایران پس از نشست سران قوا چهارشنبه ۱۳ شهریور اعلام شد. روحانی در پایان این جلسه مهم می گوید: ایران گام سوم کاهش تعهدات برجامی را از روز جمعه بر خواهد داشت و در چارچوب آن سازمان انرژی اتمی باید هر آنچه کشور در زمینه تحقیق وتوسعه فناوری هسته ای نیاز دارد، اقدام کند.
۱۶ شهریور بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در مورد جزئیات این گام در نشست خبری با خبرنگاران تاکید کرد که از روز جمعه ۱۵ شهریور گام سوم کاهش تعهدات برجامی از سوی جمهوری اسلامی ایران آغاز شد. در گام سوم سازمان انرژی اتمی موظف است در زمینه تحقیق و توسعه هر آنچه نیاز فنی کشور است، بلافاصله شروع کند و تمام تعهداتی که در زمینه تحقیق و توسعه در برجام مدنظر بوده را کنار بگذارد و شاهد گسترش در حوزه تحقیق و توسعه در زمینه انواع سانتریفیوژهای جدید و هر آنچه که برای غنی‌سازی نیاز داریم را سازمان انرژی انجام دهد و شاهد سرعت عمل در این زمینه باشیم.
همچنین وی تصریح کرد: IR6s در بند ۳۲ ضمیمه یک قرار بوده در ابتدای سال ۱۱ برجام گازدهی شود که گازدهی آن را شروع کردیم. راه اندازی زنجیره ۲۰ تایی ماشین IR4 که براساس بند ۳۵ ضمیمه یک برجام بوده که ابتدای سال ۱۱ قرار بود انجام شود و این هم الان انجام شده است.ماشین IR6 به صورت زنجیره ۲۰ ماشین که قرار بود از آبان ماه آغاز شود که از دیروز گازدهی کرده‌ایم و زنجیره ۳۰ تایی را در برنامه بعدی انجام می‌دهیم. این چهار اقدام عملا انجام شده است.
روحانی و گام چهارم کاهش تعهدات برجامی
با گذشت زمان فضای عمومی کشور و کشورهای طرفین برجام منتظر اعلام برداشت گام چهارم از سوی ایران بودند، تا اینکه رئیس جمهور روز در مراسم افتتاح کارخانه نوآوری آزادی، گفت: امروز می‌خواهیم گام چهارم را اعلام کنیم و ابلاغ خواهم کرد که حتماً از فردا سازمان انرژی اتمی یک گام چهارم و جدید بر می‌دارد.
وی با بیان اینکه طبق برجام قرار بر این شد که ۱۰۴۴ سانتریفیوژ در فردو بچرخند، اما گازی تزریق نشود، تصریح کرد: از فردا گازدهی در فردو آغاز می‌شود که ممکن است با آغاز این گام سر و صداهایی ایجاد کنند و از حساسیت آنها نسبت به فردو باخبریم، اما هر وقت که آنها به تعهدات خود عمل کنند، این گام قابل بازگشت است و باید بدانند که نمی‌توانیم یکجانبه به برجام پایبند باشیم، اما آنها اقدامی نکنند.
گام پنجم کاهش تعهدات برجامی با ورود پیکر پاک شهید سردار سلیمانی به کشور
حالا پس از گذشت تقریبا دو ماه از برداشت گام چهارم دولت، ۱۵ دی را برای برداشتن گام پنجم مقرر کرده بود اما با توجه به شرایط حال حاضر و ورود پیکر پاک شهید قاسم سلیمانی، به کشور باید دید دولت چگونه با نظاره به فشارهای خصمانه اقتصادی دشمن به کشور و اقدام تجاوزگرانه به افراد پایه یک کشور، گام پنجم را برخواهد داشت؟!
اینستکس وعده توخالی اتحادیه اروپا به ایران بود
پرویز جاوید عضو انجمن اقتصاددانان ایران و کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی در خصوص گام پنجم کاهش تعهدات از سوی ایران اظهار کرد: وقتی می بینیم اتحادیه اروپا به تعهدات خود عمل نمی کند, به مراتب ما تصمیم می گیریم که در برجام تعهدات خود را کاهش دهیم. تاکنون کشور ما به صورت یکطرفه تعهدات برجام را امضا می کرد و به آن عمل می کرد.
وی ادامه داد: با وجود پایبند بودن ایران به تعهدات خود و امضا کردن مفادهای برجام, نه تنها آمریکا از برجام خارج شد بلکه کشور های اروپایی با وجود حرف های توخالی مبنی براینکه (اگر امریکا از برجام خارج شود ,ما سرقولمان هستیم و اجازه نمی دهیم اتفاقی بیفتد) سر قول خود نماندند.
جاوید افزود: ورود اینستکس توسط اروپاییان به کشور تنها برای سرگرم کردن ما بود و هیچ نتیجه ی مطلوبی برای کشورمان نداشت؛ به طور مثال برای سرگرم کردن یک بچه به او آب نبات بدهیم تا حواسش از دیگر مسائل پرت شود.
این کارشناس اقتصادی بیان کرد: دلیل کاهش تعهدات در گام پنجم این است که اروپا به تعهدات خود عمل نمی کند؛ در صورتی که تاکنون ما به همه تعهدات خود عمل کرده ایم و یک طرفه سر قول خود مانده ایم.
وی ادامه داد:گامی که هم اکنون ما در جهت کاهش تعهدات برجامی برمی داریم بسیار درست و لازم است.
جاوید در پایان گفت: اگر تاکنون رابطه کشور ما با کشورهای دیگر به اینجا کشیده شده است, دلیل آن اطاعت بی چون و چرای کشورهای اروپایی از رژیم صهیونیستی امریکا است؛ زیرا امریکا سهم زیادی در اقتصاد دنیا دارد و در کشورهای اروپایی نفوذ دارد؛ همچنین برای متعهد کردن اروپاییان به برجام باید روش کاهش تهعدات برجام را در پیش بگیریم و با توجه با پیگیری های دولت این طرح نشان می دهد در آینده موفق شود.
ایران در اثبات خوش عهدی با جهان پیروز شد
رسول شریفی، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد و انرژی درباره اقدامات پوچ کشورهای اروپایی گفت: سالهاست که خانم موگرینی در حال رفت و آمد بین دیپلمات های ایرانی است و بارها قول حمایت از برجام را داده است اما با خروج آمریکا از برجام آن ها نیز تغییر مواضع دادند و ضررهای اقتصادی فراوانی را به ایران تحریم کردند.
او افزود: در برهه از زمان صحبت از اعطای خط اعتباری ۸۰میلیارد دلاری در اتحادیه اروپا مطرح شد که با سکوت کامل این اتحادیه همراه شد و موضوع به اینستکس و در نهایت اقدام متقابل ختم شد. مانع تراشی برای فروش نفت، ممانعت از ورود داروهای مورد نیاز بیماران ایرانی، مشکل آفرینی در سیستم بانک جهانی و در نهایت بلوکهشدن سرمایه حاصل از فروش نفت ایران همه و همه حاصل بی مسئولیت اروپایی ها نسبت به برجام است.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: هرچند که جامعه از امضای این توتفق خیلی خوشبین نبود اما پرچم اقتدار و خوش عهدی ایران بار دیگر تا لحظه آخر به جهانیان اثبات شد و خروج از برجام قدم محکمی است که نظام سلطه را حقیرتر از گذشته معرفی می کند.
ایران در تلاش برای خروج از مرز برجام
با تصمیمات اتخاذ شده از جانب مسئولان حکومتی، گام های کاهش تعهدات و خروج ایران از برجام در حال برداشته شدن است، سخت و دشوار اما شدنیست تا ایران برمبنای تکیه بر توان داخلی راهی را برای اثبات پتانسیل درونی جوان خود و افزایش تولیدات ملی و بومی باز کند. امید بر آن است تا با انجام این پروژه عظیم(کاهش تعهدات برجامی تا زمان خروج از آن) با تمام قوا به حمایت از رزمندگان جبهه تولید بپردازیم.
