اخبار اقتصادی- بورس نفت ایران از آبان ماه سال گذشته همزمان با آغاز تحریمهای نفتی آمریکا آغاز به کار کرد. فروش نفت از طریق بورس خود بیانگر فصل تازه ای در تجارت نفت ایران بود. تا قبل از عرضه نفت ایران در بورس، فروش نفت ایران تماما در اختیار امور بین‌الملل شرکت ملی نفت بود.
به گزارش افکارنیوز، روند خرید نفت، تعیین قیمت، نوع قراردادها و تقریباً همه‌چیز انحصارا در اختیار امور بین الملل بود و غیر شفاف و اصطلاحاً در اتاق تاریک انجام می‌شد. این عدم شفافیت و انحصار در مواردی موجب ایجاد فساد و واگذاری محموله‌ها به دلالان نفتی شد. با عرضه نفت در اتاق شیشه‌ای بورس ، فروش نفت ایران شکل شفاف‌تری به خود گرفت. اما مخالفان بورس نفت دقیقا هم راستا با انحصارطلبان و دلالان نفتی بدون در نظر گرفتن شرایط تحریم به دلیل به فروش نرسیدن نفت در بورس طی چند ماه اخیر، با خرسندی به وسیله ابزارهای رسانه‌ای خود خبر از شکست بورس نفت می‌دهند و پیشنهاد تعطیلی این راهکار ضد تحریمی را می‌دهند. این تحلیل‌ها در حالی است که این افراد برای فروش نفت در شرایط تحریم هیچ‌گونه پیشنهادی ایجابی ندارند و تنها راهکار عملی مقابله با تحریم، یعنی بورس نفت را نیز به جای اصلاح، تخریب می کنند. گویا نمی دانند طبق آخرین آمار سایت اوپک ، تولید نفت ایران تقریبا به 2.2 میلیون بشکه در روز رسیده است و با توجه به نیاز 1.9 میلیون بشکه‌ای در داخل، صادرات نفت ایران در حال حاضر زیر 300 هزار بشکه در هر روز است.
تخفیف یا هزینه‌های تحریم
یکی از انتقادات مخالفین بورس نفت، نحوه قیمت‌گذاری نفت عرضه شده است. این دسته از مخالفان معتقدند قیمت نفت عرضه شده در بورس با توجه به اینکه بر مبنای نرخ نفت برنت تعیین می شود؛ برای مقصد آسیا حدود ۳ دلار زیر قیمت است. این مقدار، به علاوه تخفیف‌های شرکت ملی نفت، بهای نفت عرضه شده را در نهایت با 6 تا 7 دلار تخفیف همراه می‌سازد. میزان تخفیف از نظر منتقدان، برای فروش نفت در بورس مناسب است. اما ظاهرا مخالفان بورس نفت شرایط تحمیلی تحریمهای نفتی کشور را خوب درک نکرده‌اند که اینگونه استدلال می‌کنند. فروش نفت در شرایط تحریم دارای هزینه‌هایی در زمینه های حمل و نقل، بیمه، قراردادها و تراکنش های بانکی است. بی اثر کردن هر کدام از این تحریم ها هزینه‌هایی را دامن گیر خریداران نفت ایران می کند. طبیعی است تا این هزینه ها از قیمت نفت ایران کسر نگردد، خریداران ریسک معامله با نفت ایران را نخواهند کرد. حال جای سوال است از منتقدین، آیا با این وجود باز هم ادعا دارند تخفیف های ۶ دلاری شرکت ملی نفت کافی است؟
نظر نمایندگان مجلس در رابطه با تخفیف های نفتی
اسدالله قره‌خانی عضو کمیسیون انرژی مجلس در گفتوگویی در رابطه با اعطای تخفیف نفتی در بورس گفت: «طبق قانون مسئولین می‌توانند نفت را با تخفیف 5 درصد پایین‌تر از قیمت فوب خلیج فارس در بورس به فروش برسانند. اما چنانچه می‌بینیم از نفت ایران در بورس استقبالی نمی‌شود مجلس می‌تواند مجوز تخفیف 15 درصدی را صادر کند. اعطای تخفیف‌های مناسب می‌تواند فروش نفت ایران را افزایش دهد. اعطای این تخفیف بهتر از آن است که صرفا 400 یا 500 هزار بشکه نفت در روز به فروش برسد».
هدایت الله خادمی هم از دیگر اعضای کمیسیون انرژی مجلس تخفیفات فعلی را کافی ندانست و پیشنهاد تخفیف بیش از ۱۰ دلاری برای نفت عرضه شده در بورس را داده است. وی در این رابطه گفته است: «تخفیف های اندکی که هم اکنون به مشتریان اعطا می‌شود مشتریان را به خرید نفت از بورس ترغیب نمی‌کند. باید با توجه به شرایط تحریم قیمت منطقی برای نفت در بورس لحاظ شود. این تخفیف‌ها می تواند به ۱۰ دلار هم برسد. البته این مقدار با توجه به شرایط بازار منطقه و نوع مشتریان می‌تواند کمتر یا بیشتر هم شود».
برخی از مخالفین بورس نفت در شرکت ملی نفت معتقدند حتی با تخفیف ۲۰ دلاری هم بورس نفت موفق نخواهد شد. اما باید دید حال که از نظر مجلس منع قانونی برای اعطای تخفیف های بیشتر وجود ندارد چرا در مسیر موفقیت بورس نفت سنگ اندازی می‌کنند و اجازه نمی‌دهند نفت با تخفیف های مناسب در بورس عرضه شود.
