از اواخر سال گذشته همزمان با ایجاد نوسان در اقتصاد کشور بازار مسکن هم تحت تاثیر از بازار‌های موازی دچار افزایش شدیدی در قیمت شد به طوری که در ابتدای امسال قیمت مسکن ۱۲۰ درصد رشد و میزان معاملات کاهش ۸۰ درصدی را به دنبال داشت. همین موضوع باعث شد که دولت دوازدهم برای خروج از رکود و ایجاد رونق در بازار مسکن طرح بزرگ اقدام ملی مسکن را کلید بزند.
اخبار اقتصادی- وزارت راه و شهرسازی از اواخر سال گذشته در کنار تکمیل مسکن مهر تصمیم به اجرای سیاست تحریک تقاضا و افزایش عرضه در قالب طرح اقدام ملی مسکن گرفت، اما به نظر می‌رسد این طرح بعد از گذشت چندین ماه تنها در مرحله صحبت و طرح باقی مانده و بعید است تا سال ۱۴۰۰ به اتمام برسد.
در شهریور امسال با حضور رئیس جمهور عملیات اجرایی ساخت ۱۱۰ هزار واحد مسکونی کلید خورد. در این طرح دولت قصد دارد علاوه بر ساخت واحد مسکونی ۵۰۰ هزار واحد ناتمام مسکن مهر را هم تکمیل و ۲۰۰ هزار واحد مسکن روستایی را هم در کل کشور احداث کند که این خود می‌تواند زمینه ساز بهبود و ارتقای وضعیت بازار مسکن باشد.
شرایط ثبت نام در طرح اقدام ملی مسکن چیست؟
برای ساخت طرح ملی مسکن همانند طرح مسکن مهر دولت شرایطی از جمله متاهل بودن، سابقه سکونت در شهر مورد تقاضای مسکن و استفاده نکردن از امکانات و تسهیلات دولتی برای خرید مسکن را اعلام کرده است.
به گفته محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی طرح ملی مسکن با هدف خانه دار کردن ۶ دهک جامعه طراحی و عملیاتی شده است. تولید مسکن برای دهک‌های یک و ۲ تنها توسط سازمان های حمایتی مانند کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی انجام می‌شود و وزارت راه و شهرسازی وظیفه تامین اراضی را بر عهده خواهد داشت.
وزیر راه و شهرسازی توضیح داد: تنها کسانی می‌توانند در طرح اقدام ملی مسکن ثبت نام کنند که فرم "ج" آن‌ها سبز باشد و اگر فردی در گذشته از امکانات دولتی جهت خرید مسکن استفاده کرده باشد, فرم آن‌ها قرمز شده و امکان ثبت نام در این طرح را ندارند.
اسلامی یک خبر خوب هم به متقاضیان این طرح داد و گفت: تمام افرادی که در صندوق پس انداز مسکن یکم برای دریافت تسهیلات خرید خانه سرمایه گذاری کرده‌اند می‌توانند در طرح اقدام ملی مسکن ثبت نام کنند.
در مرحله اول دولت به صورت پایلوت طرح اقدام ملی مسکن را در استان کرمان اجرایی کرد و بنیاد مسکن به عنوان متولی با راه اندازی سامانه ثبت نام مسکن از متقاضیان واجد شرایط ثبت نام به عمل آورد که البته آمار‌ها نشان داد متقاضیان بسیاری از این طرح استقبال کردند.
این طرح قرار بود به نوعی مشکل گشای مشکلات بازار مسکن در کل کشور باشد، اما به نظر می‌رسد که بر خلاف وعده‌هایی که داده شده بود این طرح در کل کشور اجرایی نشود و هر شهری که تجهیزات و خدمات لازم از جمله اراضی را فراهم کرده باشد در اولویت ساخت قرار می‌گیرد.
از زمان آغاز و اجرایی شدن این طرح تنها استان کرمان آن هم به صورت پایلوت ثبت نام صورت گرفته، اما به گفته بسیاری از افرادی که در این سامانه ثبت نام کرده اند کند بودن مراحل ثبت نام و اولویت قرار دادن افرادی که دارای زمین هستند باعث گله مندی بسیاری از متقاضیان واجد شرایط در زمان ثبت نام شده است.
از سوی دیگر در این طرح به متقاضیان تسهیلات ۷۵ تا ۱۰۰ میلیون تومان با سود ۱۸ درصد پرداخت می‌شود که این خود با شرایط اقتصادی متقاضیان بسیار متفاوت است، اکثر متقاضیان این طرح با توجه به وضعیت اقتصادی که دارند قادر به باز پرداخت این تسهیلات نیستند بنابراین تسهیلات مذکور یکی از بزرگترین معایب طرح بزرگ اقدام ملی مسکن به شمار می‌رود.
این طرح قرار بود بر خلاف مسکن مهر با مشارکت و همکاری بخش خصوصی ساخته شود، اما به گفته انبوه سازان بخش خصوصی در اجرای بخش‌های مشارکتی هیچ کدام از شرایطی که ما تعیین کرده‌ایم اجرایی نشده و همین موضوع باعث انصراف اکثر آن‌ها از اجرای پروژه شده است.
حمایت از بخش خصوصی در طرح اقدام ملی مسکن ضروری است
در همین رابطه فرشید پور حاجت دبیر انجمن انبوه سازان کشور درباره جزئیات این طرح گفت: واقعیت آن است که اگر ما عناوین را در طرح مسکن مهر عوض کنیم ماحصل این پروژه تغییری نخواهد کرد بنابراین به عقیده بنده اجرای این طرح منجر به خانه دار شدن مردم نخواهد شد.
او ادامه داد: در قانون ساماندهی تولید مسکن تمامی چارچوب‌ها دیده شده و در ماده یک آن کاملا تعریف شده که چگونه دولت اقدامات لازم را جهت تامین مسکن انجام دهد، اما به نظر می‌رسد در طرح اقدام ملی تمامی نقاط کشور از اجرای آن بهره‌مند نشوند.
دبیر انجمن انبوه سازان کشور توضیح داد: در اجرای این طرح باید نقاط آسیب پذیر کشور متناسب با ظرفیت‌هایی که در آنجا وجود دارد در اولویت قرار گیرد، اما به نظر می‌رسد که دولت در روند اجرای این پروژه چنین سیاست‌هایی را رعایت نکرده است.
پور حاجت با اشاره به اینکه در یکسال گذشته طرح‌های مختلفی از جمله تام کاد، تام فاز، تام اج و تام تز رونمایی شد، گفت: در این طرح‌ها به نظر می‌رسید که بخش‌های مختلفی برای بازار مسکن برنامه دارند، اما طبق بررسی‌هایی که انجام شد به پیش بینی می شود که اجرای این طرح‌ها هیچ کدام به خانه دار شدن مردم منجر نمی‌شود.
او یاد آور شد: در طرح اقدام ملی هر روز طرحی با عناوین مختلف در حوزه مسکن از سوی دولت مطرح می‌شد که این خود یکی از مشکلات اصلی در این طرح به شمار می‌رود.
دبیر انجمن انبوه سازان کشور با اشاره به اینکه در حوزه مسکن تنها اقدامی که می‌تواند نقش موثری در بهبود وضعیت بازار مسکن ایجاد کند ورود بخش خصوصی به عنوان مجری طرح است، افزود: بخش خصوصی هر بار اعلام کرده است که در این پروژه‌ها با افتخار همکاری می‌کند، اما متاسفانه با توجه به شرایطی که مطرح کرده ایم به نظر می‌رسد که دولت تمایلی در اجرای این پروژه‌ها از سوی بخش خصوصی ندارد.
پور حاجت بیان کرد: در این طرح قرارداد‌هایی از سوی دولت چاپ شده که ایرادات مختلفی در آن وجود دارد, به نظر می رسد در این طرح قرارداد‌های مشارکت به نفع دولت است.
او اظهار کرد: دولت باید سیاست ورزی‌های مناسبی در حوزه مسکن به کار بگیرد تا بتواند ۴۰۰ هزار واحد مسکونی را تا سال ۱۴۰۰ به بازار عرضه کند.
دبیر انجمن انبوه سازان کشور تاکید کرد: سالیانه ۳۵۰ هزار واحد مسکونی از سوی بخش خصوصی تولید می‌شود این در حالی است که ۳۲۰ هزار واحد مسکونی هم توسط خود سازندگان به بازار عرضه می‌شود، اما متاسفانه در چند سال گذشته به دلیل محدودیت‌هایی که در حوزه تولید ایجاد شده است روند ساخت و ساز در بازار مسکن به سمت کاهشی بوده است.
پور حاجت با اشاره به اینکه باید روند ساخت و ساز در کشور به سمت کاهش قیمت تمام شده برود، گفت: هم اکنون ساخت هر متر مربع واحد مسکونی برای سازندگان ۷۰۰ هزار تومان تمام می‌شود این در حالی است که دولت تنها ۱۰۰ میلیون تومان تسهیلات با نرخ بالای ۱۸ درصد به انبوه سازان پرداخت می‌کند بنابراین برای هیچ انبوه سازی ساخت واحد‌های مسکونی در قالب پروژه‌های بزرگ صرف نمی‌کند.
او توضیح داد: به نظر می‌رسد که دولت سعی دارد سیاست‌های سرکوبی را در بازار مسکن و به ویژه در طرح اقدام ملی برای بخش خصوصی به کار بگیرد که این خود زمینه ساز از بین رفتن سیاست‌های اصلی مسکن خواهد شد.
طرح اقدام ملی مسکن باید مصوبه مجلس را داشته باشد
در ادامه ایرج رهبر دبیر انجمن انبوه سازان استان تهران با بیان اینکه طرح اقدام ملی مسکن تفاوت‌های بسیار زیادی با طرح مسکن مهر دارد، گفت: در این طرح تسهیلات ۷۵ میلیون تومانی به متقاضیان پرداخت و اجرای این پروژه توسط انبوه سازان و بخش خصوصی انجام می‌شود.
او افزود: اقساطی که برای این طرح در نظر گرفته اند ماهی ۱.۵ میلیون تومان است و البته شرایطی که برای ثبت نام متقاضیان در نظر گرفته‌اند تقریبا با شرایط طرح مسکن مهر برابری می‌کند.
دبیر انجمن انبوه سازان استان تهران اظهار کرد: در طرح اقدام ملی مشارکت با خود سازندگان است و بعد از آنکه انبوه سازان واحد‌های خود را به اتمام رساندند به بازار مسکن عرضه می‌کنند تا بازار مسکن رونق گیرد.
رهبر اظهار کرد: در این طرح دولت زمین‌های مورد نیاز برای این طرح را در اختیار انبوه سازان قرار می‌دهد و سازندگان به صورت مشارکتی واحد‌ها را تکمیل می‌کنند و دولت سهم خود را از طریق تسهیلات بانکی و عرضه آن‌ها به صندوق پس انداز مسکن یکم تزریق می‌کند.
او درباره تسهیلات این طرح هم گفت: متقاضیان با سپرده گذاری ۳۰ میلیون تومانی خود می‌توانند تسهیلات ۷۵ میلیون تومانی با باز پرداخت ۱۰ ساله و اقساط ۱.۵ میلیون تومانی دریافت کنند.
دبیر انجمن انبوه سازان استان تهران با اشاره به اینکه میزان اقساطی که برای تسهیلات این طرح در نظر گرفته‌اند به ویژه برای متقاضیانی که شرایط و درآمد مناسبی نداشته‌اند به بسیار بالا است, افزود: این خود یکی از اصلی‌ترین ایراداتی است که می‌توان به این طرح گرفت.
سلیقه تجارت خانه ای نباید در طرح ملی مسکن اجرا شود
رهبر افزود: این طرح برای آنکه شبیه طرح مسکن مهر نشود باید مصوبه‌ای از سوی مجلس شورای اسلامی داشته باشد تا در دولت‌های بعدی به صورت نیمه کاره رها نشود.
او اظهار کرد: در طرح ملی مسکن نباید سلیقه تجارت خانه‌ای لحاظ شود بلکه باید شورایی از سوی دولت و یا مجلس آن را تایید کند.
طرح اقدام ملی به صورت مرحله به مرحله در سراسر کشور اجرایی می شود
محمود محمود زاده سرپرست معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی با بیان اینکه طرح اقدام ملی برای کل کشور است و به صورت مرحله‌ای اجرا می‌شود، گفت: برخی افراد در سایت‌ها مطرح کرده اند که این طرح در کل کشور اجرا نمی‌شود، اما باید اعلام کنیم که این طرح در کل کشور به صورت اولویت دار آغاز و اجرایی خواهد شد.
او افزود: به دلیل آنکه هنوز برخی از استان‌ها اراضی مورد نیاز را برای این طرح تامین نکردند بنابراین نمی‌توانیم به صورت کامل ثبت نام را در کل کشور آغاز کنیم.
سرپرست معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی افزود: هم اکنون این طرح به صورت پایلوت در استان کرمان اجرایی شده و سامانه مربوط به ثبت نام در این استان طراحی شده است.
محمود زاده با اشاره به اینکه در آینده‌ای نزدیک سامانه ثبت نام در استان‌های دیگر تکمیل می‌شود و سیستان و بلوچستان به عنوان اولین استان طرح اقدام ملی مسکن را کلید می‌زند.
او اظهار کرد: از ۱۸ آبان به صورت کامل طرح اقدام ملی مسکن در کل کشور و به صورت مرحله‌ای اجرایی می‌شود و استان‌هایی که مقدمات لازم برای ثبت نام را داشته باشند در اولویت قرار می‌گیرند.
سرپرست معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی با اشاره به اینکه در طرح اقدام ملی مسکن بخشی از پروژه‌ها به صورت مشارکتی بود، گفت: این طرح در بخش‌های متنوع و برای دهک‌های مختلف طراحی و مقرر شده است. تعدادی از واحد‌ها توسط بخش خصوصی و با حمایت دولت ساخته شود و ما امیدواریم تا پایان امسال بتوانیم اقدامات اجرایی پروژه را به اتمام برسانیم.
طرح اقدام ملی مسکن به عنوان بزرگترین طرح مسکنی کشور در دولت دوازدهم کلید خورده است که به گفته بسیاری از کارشناسان حوزه مسکن نتیجه این طرح مانند مسکن مهر خواهد شد، چرا که با توجه به شرایط اقتصادی کنونی کشور و کاهش روند ساخت و ساز نمی‌توان امیدوار به اتمام ۴۰۰ هزار واحد مسکونی تا سال ۱۴۰۰ باشیم البته دولت همواره اعلام کرده است که این طرح با مشارکت بخش خصوصی ساخته خواهد شد که به گفته بسیاری از سازندگان شرایطی که دولت برای آن‌ها تعیین کرده است بسیار متفاوت‌تر از صحبت‌های اولیه آن‌ها بوده است بنابراین امیدواریم دولت دوازدهم با حمایت‌های لازم از سازندگان نتیجه‌ای مانند مسکن مهر را برای دولت‌های بعدی باقی نگذارند.
