از دید کارشناسان تورم دو سال گذشته نیز همچون شوک‌های گذشته حاصل افزایش نقدینگی است. حسین درودیان، مدرس اقتصاد در دانشگاه تهران، تفاوت تورم سال‌های گذشته را در نحوه خلق پول توسط بانکها می‌داند.
اخبار اقتصادی- تورم دو سال گذشته نشان داد که سیاست‌های دولت برای کنترل حجم پول در ۶ سال اخیر نادرست بوده است. اما سؤالی که ذهن را به خود مشغول می‌کند این است که درک درست از شیوه افزایش نقدینگی چیست؟ چه عواملی در چند سال گذشته موجب خلق پول افسارگسیخته، آن‌هم از نوع نامولد شده است؟
بانک مرکزی باید با پرداخت سودهای موهوم برخورد کند
حسین درودیان، اقتصاددان و مدرس اقتصاد دانشگاه تهران به روش خلق پول بانک پرداخت و گفت: بانکها با پرداختهایشان پول ایجاد می‌کنند، با دریافتهایشان هم پول را از بین می‌برند. این چیزی است که ما به آن نقدینگی می‌گوییم. در مورد اینکه این کار بانکها چه نسبتی با پایه پولی دارد یا آن پولی که بانک مرکزی و دولت منتشر می‌کنند، بحث دیگری است ولی پول را همیشه بانکها منتشر می‌کنند. اما تفاوتی که وجود دارد این است که بانکها در ایران پیش‌تر این کار را با پرداخت وام و تسهیلات انجام می‌دانند و حالا این کار را با پرداخت سود سپرده انجام می‌دهند. مدتی است سهم پرداخت مستقیم بهره به سپرده‌ها در این خلق پول معنادار شده است.
وی در پاسخ به این سوال که نقش بانک مرکزی برای جلوگیری از خلق افسارگسیخته پول توسط بانکها چیست، توضیح داد: بانک مرکزی برای اینکه از این کار ممانعت کند باید برخوردهای مستقیم انضباطی با بانکهایی را در پیش می‌گرفت که سودهای موهوم یعنی سودهای کاغذی می‌پردازند؛ یعنی سودی را به سپرده‌گذاران پرداخت می‌کنند که معادل آن را در طرف درآمدهایشان کسب نکرده‌اند. به عبارتی معادل پولی که ایجاد می‌کنند و سود سپرده می‌پردازند، معدوم نشده است.
افزایش نرخ بهره مقدمه یک انفجار بزرگ‌تر در اقتصاد است
درودیان عملکرد دولت و بانک مرکزی برای کنترل خلق پول در چند سال اخیر را دچار تناقض توصیف کرد و گفت: اساساً بانک مرکزی در این چند سال رفتار انقباضی در پیش‌گرفته بود، هم بانک مرکزی و هم دولت تلاش می‌کردند تا حد مقدور جلوی تزریق پایه پولی را بگیرند، خود این کار به‌عنوان یک رفتار انقباضی افزایش دهنده نرخ بهره در اقتصاد است. این یک تناقض است که ازیک‌طرف بانک مرکزی با سیاست‌اش نرخهای بهره را افزایش بدهد و از سمت دیگر با برخورد نظارتی بخواهد جلوی تبعات آن افزایش را بگیرد. درمجموع روی کاغذ کاری شدنی بوده است ولی در عمل دچار تناقض‌هایی می‌شود.
درودیان همچنین در پاسخ به افرادی که برای کنترل تورم و هدایت نقدینگی افزایش نرخ بهره را توصیه می‌کنند گفت: اولاً خود این نرخ بهره بالا با توجه به شرایط اقتصادی کشور درنهایت به موتوری برای ایجاد پول تبدیل می‌شود. بانک مرکزی به لحاظ انضباطی باید جلوی پرداخت این سودها را می‌گرفت؛ یعنی مثلاً اجازه نمی‌داد که نرخ بهره بالا بماند. اگر بخواهد نرخ را بالا نگه دارد، خود این نرخ بالا به موتور و نیرویی برای خلق پول تبدیل می‌شود چرا که دارد به حجم حساب افراد اضافه می‌کند. برای همین این سیاست یعنی کنترل تورم افزایش بهره اقدام غلطی است. درواقع فقط کار را به تعویق می‌اندازد، اعداد را برای دوره‌های آینده بزرگ‌تر می‌کند برای اینکه یک انفجار بزرگ‌تری اتفاق بیفتد.
