حدود ۲۰ روز پیش یمنی ها در آستانه عرضه بخشی از سهام شرکت نفت آرامکو به عنوان با ارزش ترین شرکت دنیا دربورس نیویورک، قلب آن را نشانه رفته و با شکستن حریم هوایی عربستان سعودی، ۵.۷ میلیون بشکه نفت از ظرفیت تولید این کشور را که ۵ درصد از نیاز کل بازار جهانی است، متوقف کردند. با نشر این خبر، بازارهای بین المللی برای افزایش قیمت طلای سیاه دورخیز کردند و در کمترین زمان ممکن، رشد ۱۹ درصدی قیمت نفت روی تابلوی بازارهای بین المللی نشست و در نهایت بر رقمی معادل رشد ۱۱ درصد ثابت ماند.
اخبار اقتصادی- صعود قیمتی که هرچند عمر آن کوتاه و در ۴۰ سال گذشته بی سابقه بود، اما بسیاری از کارشناسان را نگران کرد. با این وجود سعودی ها در تلاش برای حفظ بازار، اعلام کردند که به زودی این کاهش ظرفیت تولید راجبران می کنند. این درحالی بود که عکس های منتشر شده از آثار حمله انصار الله یمن در تاسیسات نفتی آرامکو عمق فاجعه ای را نشان می داد که ساماندهی آن طی چند هفته امکان پذیر نیست.
حدود ۲ هفته پیش خبرگزاری رویترز طی خبری اعلام کرد که باوجود تلاش‌های بزرگترین صادرکننده نفت جهان برای بازگشتن به ظرفیت تولید کامل، پس از حمله به تاسیسات نفتی آرامکو که بیش از نیمی از تولید عربستان را متوقف کرد، اخباری که نشان می‌دهد عربستان به دنبال تغییر سفارشات خریداران نفتی و به تعویق انداختن آنهاست، باعث افزایش تردیدها در مورد توانایی این کشور برای بازگشت سریع و کامل صادرات شده است.
نبض تند بازار نفت پس از حمله به آرامکو
درحالیکه تحلیلگران بین المللی اذعان داشتند که افت ۵.۷ میلیون بشکه ای تولید آرامکو با توجه به تحریم بودن خرید نفت ایران و ونزوئلا، تاثیر منفی بر بازار خواهد گذاشت، بیژن زنگنه، وزیر نفت هفته گذشته این رخداد را یک بزرگنمایی سیاسی عنوان کرد و گفت که من هیچ‌وقت باور نکردم که نصف نفت عربستان از تولید خارج شده است. وی در بخش دیگری از سخنان خود مطرح کرد که حادثه آرامکو یک بزرگنمایی سیاسی بود و برای آن انجام شد که نشان دهند که امنیت انرژی دنیا دارد به خطر می افتد.
وزیر نفت ایران تصریح کرد: این حادثه از نظر ابعاد، کوچکتر از آن بود که بزرگنمایی شد و اکنون نیز شاهد این هستیم که در یک هفته اخیر، مداوم قیمت نفت کاهش پیدا کرد و ۵ یا ۶ دلاری که ناشی از این حادثه به قیمت نفت اضافه شد، تمام آثارش از بین رفت و قیمت بهترین شاخص است که نشان می دهد وضعیت بازار عادی است.
کاهش رتبه اعتباری عربستان سعودی
اظهارات زنگنه در حالی بود که دو موسسه اعتبارسنجی پس از حمله به تاسیسات نفتی عربستان رتبه اعتباری این کشور را تنزل داده اند. از جمله موسسه مالی و اعتباری فیتچ که با اشاره به ریسک‌های ژئوپولیتیکی و افت موقعیت مالی عربستان سعودی پس از حمله پهبادی ارتش یمن به تاسیسات نفتی #آرامکو، رتبه اعتباری این کشور را از «A+» به «A» کاهش داد.
بازتاب نگرانی های ژئوپولیتیکی در قیمت گذاری سهام آرامکو
در همین حال چند روز پس از حمله به تاسیسات نفتی آرامکو بود که تحلیل گران بازارهای مالی تاکید داشتند در قیمت گذاری سهام آرامکو قطعا باید ریسک های ژئوپولیتیکی نیز مدنظر قرار بگیرد و پیش بینی کردند تحت تاثیر آن، قیمت هر سهم این شرکت ۷ تا ۱۰ دلار افت کند.
تحلیلگر بین المللی بازارهای نفت: حادثه آرامکو کوچک نمایی شد
در همین حال فریدون برکشلی، رییس دفتر مطالعات انرژی وین در پاسخ به اینکه اظهارات وزیر نفت ایران دال بر بزرگنمایی سیاسی حادثه آرامکو را چطور ارزیابی می کنید، تاکید دارد: اتفاقا در پاره ای از اجزای این رخداد، حتی قدری هم کوچک نمایی شده است.
وی گفت: چنانچه از منظر تاثیر این رخداد بر بازار و قیمت های جهانی نفت بخواهیم ارزیابی کنیم، بازار واکنش متناسب با چنین واقعه مهمی را از خود نشان نداد. به طوری که قیمت ها تا حدود ۱۰ دلار در بازگشایی بازارهای اول هفته اروپا و ۸ دلار در بورس نیویورک جهش کرد و بعد از آن با چند نوسان به شرایط قبل از حادثه آرامکو برگشت و حتی قدری از نوسانات صعودی روزهای اول خود را هم از دست داد.
وی افزود: در ارتباط با ابعاد حادثه، قطعا مهم بود و تاثیرات بلند مدت هم بر بازار جهانی نفت و هم معادلات ژئوپولیتیک خاورمیانه داشته و خواهد داشت. به نظر می رسد که در پاره ای از اجزای این واقعه شاید درباره تمام بازیگران اصلی از جمله عربستان، حتی قدری هم کوچک نمایی شد. سعی شد که عمق واقعه کوچکتر از واقعیات به نمایش گذاشته شود.
این کارشناس بین المللی نفت با اشاره به اینکه رفتار کنونی بازار نفت بر پایه حاشیه ای کردن ابعاد ژئواستراتژیک استوار است، گفت: این رفتار بازار تا حدی مشابه اواسط دهه ۱۹۸۰ میلادی است. باید رفتار و کنش های بازار را تحت نظر داشت. حقیقت را در نظام نفتی جهان باید از بازار شنید.
به گفته برکشلی وقتی بازار بی اعتنا از کنار واقعه آرامکو که در آن نیمی از ظرفیت عرضه نفت عربستان از چرخه بازار خارج می شود، عبور می کند؛ باید پیام بازار را خوب شنید.
رییس دفتر مطالعات انرژی وین ادامه داد: الان دو سال است که حدود ۷ میلیون بشکه نفت روزانه ونزوئلا و ایران از بازار خارج شده و در نقش ظرفیت نفتی مازاد موجود است. بازار محاسبات درستی دارد. اما در ۲۰۲۰ میلادی ممکن است شرایط متفاوت باشد. تقدیر حادثه آرامکو چنین بود که زودتر از زمان خود به وقوع پیوست.
