بیژن نامدار زنگنه طولانیمدتترین وزیر نفت ایران است. وی طی 14 سالی که بین تهران و مقر اوپک در وین رفتوآمد داشت، ثابت کرده هم در تجارت پشت درهای بسته جایی که در مورد سیاست تصمیم میگیرند مهارت دارد و هم در دیپلماسی عمومی وزیران که در مورد بازار جهانی نفت و گفتگو میکنند.
ولی وی در نشست روز دوشنبه، چهل و هشتمین حضور خود در اوپک، از چند جنبه تحت فشار خواهد بود. صادرات نفت ایران پس از ازسرگیری تحریمهای ترامپ سقوط کرده و باعث فشار به اقتصاد ایران و اجبار آن به رفتن تا مرز جنگ با آمریکا شده است، در این بین، دستور کار سیاست اوپک تا حد زیادی توسط عربستان نوشته میشود، کشوری که در حال حاضر بیشترین تسلط را در بازار نفت دارد.
در سالهای اخیر زنگنه 67ساله ثابت کرده قادر است از بدترین شرایط بهترین را بسازد. هدف او این است که نشان دهد ایران را نمیتوان دستکم گرفت.
وی عقیده دارد اوپک در حال ضعیف شدن است چون اولویت عربستان روابط دوجانبه با روسیه است، کشوری که حتی عضو رسمی اوپک هم نیست ولی مؤثرترین عضو اتحاد اوپک و غیراوپک است که در سال 2016 شکل گرفت.
زنگنه گفت: «اوپک در خطر یکجانبهگرایی برخی اعضا قرار دارد و خطر فروپاشی آن را تهدید میکند».
صادرات نفت ایران از زمان وضع دوباره تحریمها توسط آمریکا کاهش یافته است. در هفتههای اخیر وی درگیر مسئله جزئی زمان نشست اوپک بود. پس از توافق وزرا برای ماه ژوئن، روسیه اصرار داشت تاریخ نشست تا پس از اجلاس جی20 بهتعویق بیفتد. ایران مخالف این تاریخ بود.
زنگنه رابطه کاری خوبی با علی النعیمی وزیر انرژی سابق عربستان داشت. در سال 2000 زنگنه از امضای ابلاغیه نهایی پس از مشورت نعیمی با وزیر انرژی آمریکا در اجلاس خودداری کرد.
این اتفاق بارها پس از وضع دوباره تحریمها توسط آمریکا در 2018 افتاد. در ژوئن سال گذشته، زنگنه با عصبانیت از یک نشست بیرون آمد چون اعتقاد داشت عربستان از تحریمها برای دزدیدن سهم ایران در بازار استفاده میکند. شش ماه بعد وی این نشست را به روز دوم کشاند تا ایران را از کاهش تولید معاف کند.
زنگنه در 1997 توسط محمد خاتمی رئیسجمهور وقت، وزیر نفت شد و تا زمان انتخاب محمود احمدینژاد وزیر نفت بود و در اولین وظیفهاش سعی کرد سرمایه گذاران خارجی را به صنعت انرژی ایران بازگرداند و این کار را با قراردادهای خرید متقابل انجام داد. طی این قراردادها پول سرمایهگذاران با نفت پرداخت میشد. شرکت توتال فرانسه و ایکوینر نروژ در پروژههای ایران سرمایه گذاری کردند.
وی در دولت حسن روحانی دوباره وزیر نفت شد. طی دوره وزارتش تولید نفت ایران تحت فشار تحریمها کاهش یافت. با سقوط ایران از رتبه دوم به ششم تولید نفت در اوپک، قدرت آن هم در این گروه کاهش یافت.
وقتی تحریمها در 2015 برداشته شدند، صادرات افزایش یافت و زنگنه سعی کرد دوباره شرکتها را به ایران بازگرداند، ولی پس از انتخاب ترامپ در 2016 همه چیز مشکلتر شد.
هنوز هم زنگنه در وین جدی گرفته میشود و وزرای نفت اوپک به او احترام میگزارند.
وقتی زنگنه در دسامبر سال گذشته وارد هتل کمپینسکی شد، خبرنگاران سعی داشتند دوربینها و میکروفنهای خود را به او برسانند ولی وی با آرامش یک پیام ساده را منتقل کرد: «ایران تا زمانی که تحت تحریم باشد، نمیتواند در توافق کاهش تولید شرکت کند و اجازه نمیدهد سایر اعضا سهم آن را در بازار بدزدند».