آمریکا پس از خروج از برجام اعلام کرد که قصد دارد میزان صادرات نفت ایران را به صفر برساند و به‌طور غیررسمی از عربستان سعودی و سایر تولیدکنندگان اوپک درخواست کرد تولیدشان را افزایش دهند اما به رقم مشخصی اشاره نکرد. در این راستا، استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا همزمان با اعلام تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای بین‌المللی با ایران و وضع مجدد تحریم‌ها علیه تهران، اظهار کرد که برخی از کشورها مایل هستند تولید نفتشان را برای جبران کاهش احتمالی عرضه به بازار جهانی افزایش دهند.
از سوی دیگر خالد فالح، وزیر صنعت، معدن و انرژی عربستان در آن زمان گفت که در واکنش به احتمال کاهش حجم نفت خام ایرانی در بازارهای بین‌المللی پس از خروج رئیس جمهور آمریکا از توافق هسته‌ای، این کشور آماده افزایش تولید نفت است و با بزرگترین تولیدکنندگان در داخل و خارج اوپک و با بزرگترین مصرف‌کنندگان همکاری خواهد کرد تا کمبودها را به پایین‌ترین حد برسانند. چندی پیش هم رویترز در گزارشی مدعی شد که کره جنوبی در حال آزمایش نفت سبک تگزاس است تا در آستانه افزایش تحریم‌های ایالات متحده، این نفت را جایگزین نفت ایران کند.
اما انتشار این اخبار در شرایطی بود که اخیراً سوشما، وزیر امور خارجه هند در تماسی تلفنی از همتای آمریکایی خود خواست تا درباره تحریم‌هایی که پس از اتمام مدت معافیت‌های نفتی شامل کشورهایی خواهد شد که به واردات نفتی ایران ادامه دهند، انعطاف به خرج دهد چراکه جایگزین کردن واردات نفتی ایران برای هند از منبعی دیگر در کوتاه مدت میسر نخواهد بود.
همچنین رزاق محیبس، عضو کمیسیون انرژی پارلمان عراق اعلام کرده است که از دولت می‌خواهیم اقدامات سریعی در رابطه با پرونده تحریم‌های آمریکا علیه ایران اتخاذ کند. تحریم‌های آمریکا یکجانبه است و عراق ملزم به پایبندی به آنها نیست. واشنگتن باید بداند که عراق با ایران روابطی تجاری، اقتصادی، جغرافیایی و امنیتی دارد و از انرژی ایران بی نیاز نیست.
وی گفت: ما امیدوار بودیم که معافیت‌های عراق تمدید شوند و عدم توقف واردات گاز و برق از ایران به عراق تضمین شود.
در شرایطی که همچنان اخبار دیگری هم از عدم امکان جایگزینی نفت ایران برای مشتریانش به گوش می‌رسد، تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها درباره این موضوع هم ادامه دارد.
چالش کشورها برای جایگزینی نفت ایران
در این باره سید مهدی حسینی، تحلیل‌گر حوزه نفت درباره این موضوع معتقد است که از نظر تکنولوژی در دنیا امکان هر کاری وجود دارد؛ درباره این موضوع اما محاسبات اقتصادی مورد توجه است چراکه در پالایشگاه‌ها می‌توان از نفت هر منطقه‌ای استفاده کرد اما پالایشگاه‌ها باید هزینه زیادی را برای تغییر طرح خود پرداخت کنند که همین مساله نیز مشکلات متعددی را به وجود می‌آورد.
وی ادامه داد: این در شرایطی است که در برخی پالایشگاه‌ها مشخصات نفت جایگزین شده، شباهت بیش‌تری با نفت ایران دارد که در این راستا، کار پالایشگاه راحت‌تر است ولی در برخی نقاط باید تغییراتی را در ساختار پالایشگاه انجام دهند که این مساله نیز هزینه‌های زیادی را به دنبال دارد، اما به طور کلی باید گفت که جایگزین کردن نفت ایران به‌لحاظ محاسبات اقتصادی به گونه‌ای خواهد بود که بسیاری از شرکت‌ها و پالایشگاه‌ها را دچار چالش خواهد کرد.
او با اشاره به صحبت‌های برخی کشورها برای جایگزینی نفت ایران، تاکید کرد: یکی از مسائلی که با آن مواجهیم، پشت پرده‌هایی است که اتفاق می‌افتد. برخی از کشورها هم کاری که منفعتشان را به دنبال داشته باشد، انجام می‌دهند و اگر برای آنها هزینه داشته باشد، از آن فاصله می‌گیرند و اگر مسئله‌ای برای آنها منفعت داشته باشد، قطعاً به دنبال آن خواهند رفت.
وی تصریح کرد: اتفاقات اخیر نوعی بازی است که عربستان و آمریکا علیه کشورهای مختلف به راه انداخته‌اند و لازم است در این شرایط تدابیر کافی در نظر گرفته شود، چراکه کمک‌های مالی عربستان به کشورهایی همچون هند و پاکستان که نیاز مالی دارند هم باید مورد توجه قرار داده شوند.
تنها با یک شرط نفت ایران جایگزین می‌شود
وی افزود: با تمام این اوصاف، تنها در شرایطی که مساله اقتصادی کشورها برطرف شود، امکان جایگزینی نفت ایران وجود خواهد داشت اما باید به این مساله نیز توجه کرد که این موضوع نیز کار چندان راحتی نیست.
به گفته این کارشناس، چین امروز در جنگ اقتصادی با آمریکا قرار دارد و در این شرایط انتظار بیش‌تری از این کشور می‌رود که البته این موضوعات بحث‌های دیپلماتیکی است که باید مورد بحث و گفت و گو قرار گیرد.
وی با تاکید به اینکه دولت‌ها موضوع تحریم نیستند، گفت: یک راه کار این است که دولت‌ها خریدار نفت ایران شوند چراکه دولت‌ها و شرکت‌های دولتی که درگیری کمتری با آمریکا دارند، می‌توانند نفت ما را خریداری کنند و در این شرایط، می‌توانند مسؤولیت کار را برعهده بگیرند و با توجه به اینکه تحریم آمریکا شامل شرکت‌هایی می‌شود که در آن کشور سرمایه سهام و به طور کلی منافعی خاصی دارد، لازم است با دولت‌ها وارد مذاکره شویم که معاملات نفتی به صورت دولتی صورت گیرد.
