جعفر قادری، کارشناس اقتصادی در رابطه با معایب صادرات ریالی برای اقتصاد کشور گفت: صادرات ریالی مسئله غیرقابل قبولی است که اصلا در تجارت خارجی کشور معنا ندارد و درواقع یکی از کانال‌های «خروج سرمایه از کشور» و «پولشویی» به حساب می‌آید.
وی افزود: اینکه افرادی بیایند کالاها تولیدی که در مراحل مختلف ساخت آن‌ها از یارانه‌های مختلف استفاده شده است را به کشورهای افغانستان و عراق صادر کنند و در مقابل آن ریال بگیرند، به هیچ وجه قابل قبول نیست چراکه در حال حاضر افرادی که تصمیم به خروج سرمایه‌شان از کشور دارند، امکان دریافت ارز ارزان نداشته و تهیه ارز از بازار سیاه نیز برای‌شان توجیه اقتصادی ندارد، بنابراین در شرایط فعلی یکی از بهترین کانال‌های خروج سرمایه «صادرات ریالی کالاها» است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه بانک مرکزی باید در برابر فشارها برای احیای مجدد صادرات ریالی مقاومت کند، اظهار داشت: چه در شرایط تحریمی و چه در شرایط غیر تحریمی، بین عراق و افغانستان و دیگر کشور‌ها فرقی وجود ندارد و هر کالایی که می‌خواهد از کشور خارج شود، باید ارز آن به سامانه نیما برگردد و برای واردات مورد استفاده قرار گیرد.
* بازرگانان عراقی و افغانی ریال از کجا می‌آورند؟
نماینده پیشین مجلس با طرح این پرسش که بازرگانان و تجار عراقی و افغانی ریال از کجا می‌آورند؟، گفت: اساسا طرف‌های عراقی و افغانی امکان چاپ ریال ندارند و منطق اقتصادی حکم می‌کند که بازرگانان این دو کشور به ازای صاردات قانونی کالا، ریال دریافت کنند اما نگرانی آنجاست که صادرات ریالی به صورت بالقوه می‌تواند زمینه را برای تامین مالی قاچاق کالا و مواد مخدر به کشور فراهم کند زیرا این دو کشور کالای تولیدی مورد توجهی برای صاردات به کشورمان ندارند.
اردیبهشت سالجاری، صادرات به عراق و افغانستان از بازگشت ارز حاصل از صادرات معاف شد؛ در مهر ماه امسال و در دوران ریاست همتی بر بانک مرکزی این معافیت برداشته شد و صادر کنندگان به این دو کشور نیز مانند دیگر صادرکنندگان باید ارز دریافتی خود را به کشور بازگردانند اما در کمال تعجب، هنوز فشارهایی از سوی شرکت های خصولتی و بخش خصوصی وجود دارد که مجددا صادرات ریالی احیا شود.
به طور مثال می‌توان به گفته‌های یزدی‌زاده، مدیر عامل ذوب آهن اصفهان اشاره کرد که معتقد است «پس از تصمیم بانک مرکزی مبنی بر تعهد ارزی برای بازگشت ارز صادراتی به عراق و افغانستان، تقریبا صادرات ما به این دو کشور متوقف شده بود؛ اما با نامه نگاری های صورت گرفته با بانک مرکزی، امیدواریم مجدد به بازار عراق و افغانستان برگردیم».
همچنین اخیرا رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق نیز گفته است«واقعیت درباره بازار عراق این است که بیشتر خریدها با ریال ایران و از درب کارخانه یا بازار داخلی خریداری می‌شود و صادرکننده به مفهومی که دلار در ازای کالا یا خدمات بگیرد، مطرح نیست و گر می خواهیم بازار عراق را به عنوان بازار هدف صادراتی برای خودمان حفظ کنیم، باید اقتضائات آن را نیز بپیذیریم».
