سد سازی از نمونه پروژه‌های حائز اهمیتی محسوب می‌شود که در صورت اعمال مطالعات مقتضی و کارشناسی شده و اجرای صحیح پروژه‌های مرتبط با آن، نقش بسیار سازنده‌ای در تامین آب مورد نیاز مردم در حوزه‌های شرب، کشاورزی، صنعتی و همچنین تولید برق ایفاء می‌کند.
برای نخستین بار صنعت سد سازی در کشور از دهه ۳۰ با حضور مستشاران خارجی توسط کارشناسان آلمانی و آمریکایی کلید خورد و متاسفانه تا سال ۱۳۵۷ این وابستگی در حوزه سد سازی به دُوَل خارجی، بسیار شدید و عمیق بود، اما بعد از پیروزی انقلاب تحولاتی شگرف در عرصه مذکور حاصل شده است که در سطور بعدی گزارش به آن پرداخته خواهد شد.
اهمیت پروژه‌های این چنینی زمانی ملموس‌تر می‌شود که کشور ایران از حیث آب و هوایی با پدیده خشکسالی مواجه است و برخلاف تصور عموم، این معضل، سابقه و ریشه‌ای دیرین در تاریخ این مرز و بوم دارد و به واقع از قرن‌های دور، کشور ایران با چنین معضلی دست و پنجه نرم می‌کرده، اما آنچه که در شرایط کنونی شاهد آن هستیم به عمیق‌تر و بحرانی‌تر شدن این عارضه و چالش باز می‌گردد.
در چنین بستر و شرایطی، سد سازی از نمونه تدابیر و راهکار‌هایی به شمار می‌رود که با هدایت اصولی و صحیح آب‌های روان، سرگردان و سطحی، ذخیره‌هایی ارزشمند برای تقسیم و توزیع آب در زمان‌ها و مقاطع مقتصی و همچنین تولید برق مورد نیاز کشور را فراهم می‌سازد.
البته موضوع مدیریت بحران کم آبی و مقابله با خشکسالی، صرفا با تکیه بر سد سازی مرتفع نخواهد شد و بخش قابل توجهی از این معضل به وجود نارسایی‌هایی در مدیریت مصرف آب، برداشت‌های بی رویه و... باز می‌گردد (که جای طرح و بحث آن در این گزارش نیست) اما این نافی اجرای طرح‌هایی که مقابله با این عارضه را تسهیل می‌کند، نخواهد بود و به تبع همین منطق، نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در طول چهل سال اخیر به اجرای طرح‌ها و پروژه‌های متعدد عمرانی در عرصه سد سازی مبادرت ورزیده که ضریب این پروژه‌ها و دامنه فراگیری آن به هیچ وجه قابل مقایسه با دوران پیش از انقلاب نیست.
بومی کردن نهضت سد سازی یکی از توفیقات ارزنده انقلاب اسلامی محسوب می‌شود
محمد حاج رسولی‌ها مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب کشور در جمع خبرنگاران در ارتباط با دستاوردهای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در عرصه سد سازی، اظهار کرد: با گذشت ۴۰ سال از عمر انقلاب، دستاوردهای بزرگ و بسیاری به دست آمده که یکی از این توفیقات را می‌توان در نهضت سد سازی و بومی کردن آن در کشور جستجو کرد.
وی در ادامه می‌افزاید: در دوران پیش از انقلاب، ۱۹ سد در کشور احداث شده بود که تمامی این سدها، به واسطه مهندسان و کارشناسان خارجی در مدار بهره برداری قرار گرفته بود در صورتی که پس از پیروزی انقلاب، تحولاتی چشمگیر در این عرصه رقم خورد.
حاج رسولی‌ها در ادامه با اشاره به بومی شدن نهضت سد سازی در کشور و تربیت و آموزش متخصصان بسیار (در حوزه مذکور) می‌گوید: بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، تنها ۵۸ سد در دهه ۹۰ به بهره برداری رسیده است (که ساخت و احداث این میزان سد در بازه زمانی محدود اشاره شده، موید عمق توانمندی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در حوزه سد سازی است).
ایران اسلامی در زمره سه کشور پیشرو در حوزه سد سازی جهان
با همت مسئولان و کارگزاران نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، تنها در طول ۳۰ سال، بیش از ۶۴۷ سد در کشور به بهره برداری رسیده است و در حال حاضر، بیش از ۱۴۰ سد نیز در مراحل اجرایی و ۵۳۷ طرح نیز، در دست مطالعه و بررسی است که این میزان از پروژه سد ساری، از دو زاویه کمی و کیفی به هیچ عنوان قابل مقایسه با دوران پیش از انقلاب نیست.
بنابر بررسی‌های انجام شده، مجموع حجم ۱۹ سد فعال در دوران پیش از انقلاب، ۱۳ میلیارد و ۴۴ میلیون متر مکعب و ظرفیت آب قابل تنظیم، سالیانه قریب به ۱۴ میلیارد و ۷۰ میلیون متر مکعب بوده است.
این در شرایطی است که مجموع حجم تنها ۱۵۵ سد کشور، ۵۰ میلیارد و ۷۳۴ میلیون متر مکعب و ظرفیت آب قابل تنظیم سالیانه ۳۴ میلیارد و ۶۴۱ میلیون متر مکعب برآورد می‌شود و با در نظر گرفتن حجم ذخیره‌ای سد‌های بسیار دیگری که در اقصی نقاط کشور احداث و به بهره برداری رسیده است، این میزان به مراتب با افزایش هر چه بیشتری همراه خواهد شد.
آنچنان که گزارش های موجود نشان می‌دهد کشور ایران در حال حاضر در زمره سه کشور پیشرو در حوزه سد سازی جهان قرار دارد که این ارتقاء، توفیقی بسیار ارزنده محسوب می‌شود.
حمید چیت چیان، وزیر سابق نیرو در ارتباط با دستاوردهای انقلاب اسلامی در حوزه سد سازی اظهار کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، کشور در حوزه سد سازی به فناوری مرتبط با این حوزه دست پیدا کرد، بصورتی که امروز کشور از توان طراحی، ساخت و بهره برداری هر نوع سدی و با هر مشخصات فنی برخوردار است.
وی می‌افزاید: این در شرایطی است که در دوران پیش از انقلاب حتی در خصوص کوچک‌ترین سازه ها، امکان بهره برداری از پروژه‌ها، بدون حضور کارشناسان خارجی میسر نبود.
چیت چیان در تشریح این موضوع می‌گوید: در دوران پیش از انقلاب حتی قادر نبودیم از سد‌هایی با ارتفاع هشت متر نیز بدون حضور کارشناسان فنی و متخصصان خارجی بهره برداری کنیم.
در احداث سد خودکفا شده ایم/توان ساخت سد در کشور‌های خارجی از دستاوردهای انقلاب اسلامی
وزیر سابق نیرو (چیت چیان) در تشریح و تبیین دستاوردهای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در عرصه سد سازی می‌افزاید: (بعد از گذشت چهار دهه از عمر پر برکت انقلاب) توان سد سازی کشور به میزانی ارتقاء پیدا کرده که در حوزه مذکور خودکفا شده ایم.
وی می‌گوید: در حال حاضر، از توان ساخت سد در کشور‌های خارجی نیز برخوردار هستیم و این امر از موفقیت های ارزنده انقلاب اسلامی محسوب می‌شود.
چیت چیان در ادامه تصریح کرد: البته طرح موضوع خودکفایی به معنای بی نیاز پنداشتن کشور از کمک و مشاوره‌های خارجی نیست و به هر ترتیب ما قائل به این اصل و قاعده هستیم که نباید از دانش و فناوری روز خارجی خود را محروم سازیم.
