بلاک چین (Block chain) اصطلاحی است که به نوعی ساختار داده ای اشاره دارد که تراکنش های دیجیتالی را شناسایی و ردیابی می کند و این اطلاعات را در یک شبکه توزیع رایانه ای به اشتراک می گذارد. بلاک چین نوعی دفتر کل توزیع است که از رایانه های مستقل - که بعنوان گره(شرکت کننده) نامیده می شود - برای ثبت، باشتراک گذاری و همگام سازی تراکنش ها ، بجای نگهداری داده ها بصورت متمرکز ، بصورت یک دفتر کل توزیع استفاده می کند. سپس این داده را بصورت بلاکهای مختلف بصورت زنجیره ای ساماندهی می کند. این سیستم می تواند هر نوع داده و اطلاعات را بطور سریع و ایمن و همزمان، یک رکورد از تغییرات،جابجایی، یا تراکنش را فورا به شیوه ای قابل اعتماد و غیر قابل تغییر به شرکت کنندگان یا اعضا در یک شبکه بلاک چین منتقل کند . علاوه بر این،استفاده از "قراردادهای هوشمند"،مجموعه ای از قوانین و مقررات که بطور خودکار نوشته و اجرا شده است،می تواند بدون واسطه،بعنوان حکم یا میانجی تجاری و اطلاعاتی عمل کند. با این حال، یک عملگر اپراتوری وجود دارد که قوانین را برای هر کس در شبکه،همراه با تنظیم کننده ها و سازمان های دولتی مرتب و نصب می کند. چنانچه شبکه تشخیص دهد که عملی "غیر منتظزه"از سوی شرکت کننده ای رخداده است، عضویت آن شرکت کننده خاص مسدود می شود و از شبکه خارج می شود. با این حال،اگر فعالیت "غیر منتظره" صرفا تصادفی باشد، عضویت شرکت کننده مجددا پذیرفته می شود. در مقابل، در صورتی که اقدام عمدی به تقلب باشد، اپراتور با همکاری مقامات مربوطه اقدام مناسبی را اتخاذ خواهند کرد.
بار دیگر یاد آوری می شود: بلاک چین نوعی دیتابیس یا پایگاه داده است که روی یک یا چند سرور قرار ندارد بلکه روی تمام رایانه هایی که به شبکه متصل می شوند توزیع شده است. بلاک چین در حقیقت یک دفتر کل برای ثبت رکوردها و گزارشات است و به دلیل رمزنگاری و ثبت آن در همه رایانه های شبکه، گزارشات ثبت شده قابل هک یا حذف نیستند. بیت کوین اولین کاربرد این فناوری بوده، اما از این سیستم انقلابی برای هر سیستمی که نیاز به ثبت گزارش داشته باشد می توان بهره برد. مزیت بزرگ فناوری بلاک چین این است که محیطی از "اعتماد" بین خود و گروه های ناشناس،بمنظور تراکنش کسب و کار و تبادل اطلاعات بدون واسطه برقرار می کند و در عین حال، اطمینان از صحت اطلاعات و ارائه یک ردیابی حسابرسی را ایجاد می کند. اگر چه این فناوری در ابتدا برای خدمات مالی توسعه یافته است، ولی می تواند بعنوان پایه ای برای بسیاری دیگر از برنامه های مفید کاربردی،از جمله مدیریت اطلاعات، به مراتب فراتر از معاملات پولی و مالی بکار گرفته شود.
پرده برداری از توانایی بلاک چین برای گمرک و تجارت : در این راستا بدون شک، بزودی بلاک چین، بخشی از افق آینده گمرک خواه بود و تاثیر خود را به شرح زیر در گمرک خواهد گذاشت:
1- گمرک بیشتر داده محور خواهد شد و از طریق شرکت کنندگانش در بلاک چین، گمرک قادر خواهد شد اطلاعات لازم را بطور دقیق و به موقع جمع آوری کند( تمام داده های مرتبط با کالا مانند فروشنده،خریدار،قیمت،حامل،امور مالی،بیمه،موقعیت و محل کالا،وغیره).
2- گمرک ممکن است خود بخشی از بلاک چین باشد و در جریان فرایندهای تجاری بیشتری قرار گیرد. فرایندهای انتقال یافته به بلاک چین می تواند بطور خودکار در سیستم های گمرکی ادغام شود و در مقابل داده های ارائه شده توسط بازرگانان و حمل و نقل کنندگان را مورد بررسی قراردهد. گمرک می تواند بطور خودکار کالا را از طریق بلاک چین ترخیص کند.
3- بلاک چین می تواند تطابق درآمد و همکاری بین مالیات و گمرک را افزایش دهد. دسترسی خودکار گمرک به سیستم اطلاعات کشورهای صادرکننده به برآورد درآمد کشورهای وارد کننده کمک می کند و این امر به موضوع های مربوط به ارزشگذاری و انتقال قیمت و پشتیبانی بیشتر همکاری بین مقامات مالیاتی و گمرک کمک خواهد کرد.
4- بلاک چین می تواند برای مبارزه بهتر با جرایم مالی کمک کند. گمرک و مقامات مربوطه بطور مرتب و همزمان در رویدادهایی که در سیستم بانکی - که ممکن است همراه با سوء استفاده به منظور پنهان کردن جریان های مالی غیر قانونی - اتفاق افتد ، بروز خواهد شد. مقایسه تکراری داده های تجاری ارائه شده توسط اپراتورها و انتقال سرمایه ثبت شده توسط موسسات مالی به احتمال زیاد منجر به کشف جنایات مالی خواهد شد.
فناوری بلاک چین گامی به جلو برای گمرک خواهد بود و همچنین چندین فرصت از جمع آوری اطلاعات دقیق گرفته تا کشف خودکار تقلب و جمع آوری مالیات و حقوق گمرکی را فراهم می کند.
