روز گذشته همزمان دو اتفاق در حوزه نفت رخ داد که حاوی پیام‌های مثبتی برای فروش نفت ایران است. نخست آنکه دومین محموله نفت خام در بورس انرژی به‌طور کامل به فروش رسید. حجم این عرضه ۷۰۰ هزار بشکه بود که نسبت به میزان فروش قبلی دو و نیم برابر است. کارشناسان معتقدند در شرایط تحریم، ورود واسطه‌های نفتی غیردولتی می‌تواند بخشی از کاهش احتمالی صادرات کشورمان را جبران کند. خبر دوم به نشست کمیته ویژه نظارتی اوپک و غیراوپک مربوط می‌شود. هرچند تا لحظه نگارش این گزارش نتیجه نهایی نشست مزبور مشخص نشده بود، اما بنا به اظهارات مقامات آگاه، صادرکنندگان نفتی در اقدامی جالب توجه برنامه کاهش تولید تا یک میلیون بشکه در روز را در دستور کار داشتند.
وزیر نفت عمان در این خصوص تاکید کرده که بازیگران اصلی برای کاهش تولید اجماع دارند و موضوع اصلی میزان کاهش تولید است. تحلیلگران حوزه انرژی معتقدند معافیت‌های نفتی که دولت ترامپ به خریداران نفت ایران داده موجب غافلگیری عربستان شده است و اکنون سعودی‌ها به جای بررسی تولید حداکثری، درصدد کاهش عرضه به‌منظور حفظ قیمت نفت هستند. برنامه‌ای که نشان می‌دهد میزان فروش نفت ایران بیش از برآوردهای قبلی خواهد بود که می‌تواند رویداد مثبتی برای کشورمان در دوره تحریم باشد.
استفاده حداکثری از توانمندی بازارهای رسمی، انعطاف‌پذیری قیمتی و تبعیت از شرایط عرضه و تقاضا موجب شد تا نفت خام سبک صادراتی ایران در بورس انرژی مورد معامله قرار بگیرد که سیگنال مهمی برای حفظ جایگاه صادراتی ایران در بازارهای جهانی است. این تجربه مهم نشان‌دهنده توانمندی ایران در حفظ بازارهای صادراتی و تنوع شرایط فروش به‌رغم محدودیت‌های اعمالی است آن هم در شرایطی که انعطاف قیمتی در یک بازار رسمی و شفاف صورت می‌پذیرد. به گزارش «دنیای اقتصاد» دومین عرضه نفت خام صادراتی در بورس انرژی روز گذشته با موفقیت انجام شد و ۷۰۰ هزار بشکه نفت خام با قیمت ۶۴ دلار و ۹۷ سنت مورد معامله قرار گرفت. قیمت‌های پایه اولیه در این معاملات از سوی شرکت ملی نفت ایران ۷۱ دلار و ۵۹ سنت بود ولی در نهایت عرضه‌کننده با انعطافی بسیار مهم قیمت ۶۴ دلار و ۹۷ سنت را پذیرفت.
۷۰۰ هزار بشکه تقاضا هم در ۳ سفارش خرید با پذیرش همین قیمت به ثبت رسید تا در نهایت دومین عرضه نفت خام صادراتی در بورس انرژی با موفقیت همراه شود. در دو عرضه اخیر تاکنون نزدیک به یک میلیون بشکه نفت خام سبک صادراتی ایران در بورس انرژی مورد معامله قرار گرفته که موفقیت بسیار بزرگی به شمار می‌رود. در عرضه پیشین ۲۸۰ هزار بشکه نفت خام صادراتی مورد معامله قرار گرفت ولی در این داد‌و‌ستد شاهد رشد ۵/ ۲ برابری حجم معاملات بودیم که پیام‌های مهمی را برای بازار جهانی نفت به همراه دارد؛ نخست آنکه ایران همان‌طور که فوربس در گزارشی هفته قبل پیش‌بینی کرده بود می‌تواند با اندکی کاهش در قیمت نفت خود خریداران سنتی خود را به راحتی حفظ کند و دوم اینکه ابزار بورس برای ورود خریداران و حتی توسعه فروش در شرایط تحریم در حال خودنمایی پتانسیل‌های خود است.
این در حالی بود که قیمت معامله پیشین نفت خام ۷۴ دلار و ۸۵ سنت بود که از کاهش قیمت ۹ دلار و ۸۸ سنتی حکایت دارد. در معامله پیشین ۲۸۰ هزار بشکه نفت خام صادر شد؛ اگرچه در آن عرضه نیز شاهد کاهش قیمت‌های پیشنهادی در زمان معاملات بودیم. اما در این معامله ۷۰۰ هزار بشکه نفت خام به فروش رسید که نشان‌دهنده ترغیب جدی‌تر خریداران است. از سوی دیگر در عرضه پیشین هنوز زمان اعمال تحریم‌ها فرا نرسیده بود ولی هم‌اکنون شاهد اجرایی شدن تحریم‌های آمریکا هستیم اما باز هم تقاضا افزایش یافته است.
چیزی که در این بین حائز اهمیت است را باید در اهمیت قیمت پیشنهادی در بازارهای صادراتی دانست یعنی خریداران هنوز به‌صورت بالفعل آماده خریداری نفت خام از ایران هستند و می‌توان با انعطاف قیمتی در بازار صادراتی بورس انرژی، حجم صادرات نفت خام را از این بستر به شدت تقویت کرد. با توجه به شرایط موجود و بررسی و رایزنی با کارشناسان، احتمالا عرضه بعدی نفت خام در هفته آینده صورت خواهد گرفت و میزان آن به احتمال زیاد یک میلیون بشکه خواهد بود. از سوی دیگر جریان غالب قیمتی در بازارهای جهانی است که نوسان نرخ را تعیین می‌کند ولی همین قیمت کشف شده یعنی نرخ ۶۴ دلار و ۹۷ سنت ساده‌ترین پایه قیمت‌گذاری برای معاملات آینده خواهد بود.
در صورت کاهش بیشتر قیمت‌های جهانی احتمال افت این نرخ در معاملات بعدی وجود دارد. از سوی دیگر معاملات روز گذشته این داده مهم را به بازارهای جهانی مخابره کرد که ایران برای حفظ سهم بازار خود مصمم است و از انعطاف قیمتی و حمایت از خریداران برخوردار خواهد بود. در صورت ادامه همین روند کلی در عرضه نفت خام صادراتی در بورس انرژی، داد و ستد یک میلیون بشکه‌ای نفت در عرضه بعدی دور از ذهن نخواهد بود حتی اگر قیمت‌های جهانی کاهشی باشد. شاید این انعطاف قیمتی و تبعیت از شرایط کلی عرضه و تقاضا در هیچ جای جهان همچون بورس انرژی در دسترس نباشد.
فوربس، هفته قبل در گزارشی با اشاره به هزینه‌های پایین تولید نفت ایران نوشته بود که تهران قادر است سیاست‌های کاهش قیمت را در پیش بگیرد و اگر این اقدام را مدنظر قرار دهد بازار را قبضه خواهد کرد. بر اساس این گزارش ایران هر بشکه نفت را با ۹ دلار تولید می‌کند بنابراین قادر است با راه‌اندازی جنگ قیمتی همچنان سود ببرد و بازار را به سمت خود بکشد که این آغاز یک تهدید جدی برای همه بازیگران بازار نفت است. بنابراین اگر اعضای اوپک ایران را به هر نحوی دور بزنند ایران می‌تواند به‌طور قابل توجهی کشورهای عضو اوپک را با قیمت‌های پایین‌تر نفت خود تهدید کند؛ به خصوص آنکه اکنون ایران بیشتر از همیشه می‌تواند به سرعت تولید نفت خود را افزایش دهد.
این تحلیل در کنار معامله روز گذشته نفت در بورس کالا و فرصت‌هایی که تغییرات قیمتی برای خرید نفت ایران ایجاد می‌کند موید همین هشدار فوربس است؛ هرچند این اتفاق کاملا بر مبنای مبانی بازار بوده و دولت ایران عمدی برای کاهش قیمت نداشته است. بر این اساس مشتریان نفتی قادر خواهند بود با حضور در بورس نفت (انرژی) با قیمت‌های مناسب همچنان خریدهای خود را ادامه دهند. بلومبرگ نیز این موضع فوربس را تایید کرده و در گزارشی می‌نویسد ایران می‌تواند با استفاده از تخفیف‌های مناسب و پرداخت هزینه‌های حمل مشتریان را جذب خود کند و این موضوعات اثر تحریم‌های ترامپ را تا حدی خنثی می‌کند. بلومبرگ می‌افزاید: ایران بدون تحریم نقش بسیار مهم‌تری در تعادل بخشی به بازار دارد زیرا قدرت چانه زنی اوپک را در بازار افزایش می‌دهد و به خصوص برای حفظ تولیدکنندگانی مانند قطر ضروری است. کارشناسان در این رابطه معتقدند عرضه نفت در بورس انرژی هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد. یک میلیون بشکه نفت حتی اکر در هر هفته به فروش برسد رقمی در حدود ۱۵۰ هزار بشکه در روز را جبران می‌کند؛ اما مقدمه خوبی برای معرفی این توانمندی به بازارهای منطقه و حتی جهان است. این موضوع زمانی که سایر ابزارهای این بازار نیز از جمله بازار آتی نفت خام راه‌اندازی شود نمود بیشتری خواهد داشت و بیش از همیشه می‌تواند نقش و تاثیرگذاری خود را در بازار جهانی نفت و اقتصاد کشور نشان دهد و باعث شکوفایی بخش خصوصی واقعی نیز بشود.
