تحریمها علیه ایران در دو هفته آینده اجرایی می شوند و دولت ترامپ تا الان هم تا حدی در توقف تولید نفت ایران موفق بوده است. ولی هنوز از هدف اصلیش که صفر کردن صادرات ایران است ، بسیار فاصله دارد .
آژانس بین المللی انرژی تخمین میزند صادرات نفت ایران در ماه سپتامبر به 1.6 میلیون بشکه در روز کاهش یافته و نسبت به بالاترین مقدار آن در ماه آوریل که 2.4 بشکه در روز بوده 800 هزار بشکه کمتر شده است . انتظار میرود این کاهش ادامه داشته باشد ولی تحلیلگران کمی واقعا باور دارند که دولت ترامپ میتواند صادرات ایران را به صفر برساند .
طبق گزارش رویترز مقدار قابل توجهی از نفت خام ایران قرار است در ماه جاری و اوایل نوامبر، قبل از آغاز تحریم ها به بندر دالیان چین برسد. تخمین می زنند 20 میلیون بشکه نفت ایران در راه چین باشد. مقدار معمول آن ماهانه یک تا سه میلیون بشکه بود .
سایر اطلاعات آژانس بینالمللی انرژی هم این روند را تایید می کند. ایران در حال ذخیره بخشی از تولید نفت خود در کشتی هایی در خلیج فارس است .کاری که طی تحریمهای قبلی سالهای 2012 تا 2016 انجام داد. متوقف کردن تولید نفت آسان نیست و با پر شدن ذخایر ساحلی، ایران مجبور است نفت را بر روی دریا ذخیره کند . هرچند ذخایر شناور نفت ایران در سپتامبر افزایش داشته، ولی در ماه اکتبر کاهش یافته اند .
افزایش بارگیری نفت و حمل و نقل آن نشان میدهد ایران قصد دارد جریان نفت خود را حفظ کند .یک منبع شرکت ملی نفتکش ایران گفت:« طبق گفته رهبرانمان نمی توان فروش نفت ایران را متوقف کرد. ما راههای زیادی برای فروش داریم و وقتی کشتی ها به دالیان برسند تصمیم می گیریم آنها را به چین بفروشیم یا به کشورهای دیگر ».
در این بین شواهد دیگری هم هست که نشان میدهد ایران بسیار بیشتر از آنچه رسماً گزارش شده در حال نقل و انتقال نفت است . نفتکشهای شرکت ملی نفتکش ایران ردیابهای خود را خاموش کردهاند تا معاملات نفتی آنها در تاریکی صورت بگیرد . برخی ماهواره ها نشان می دهند که تعداد بسیار بیشتری نفتکش به سمت هند می روند . آژانس بینالمللی انرژی در گزارش بازار نفت در ماه اکتبر اعلام کرد که خرید هند از ایران از 390 هزار بشکه در ماه اوت به 600 هزار بشکه در ماه سپتامبر رسیده است .
حرکت پنهانی نفتکش های ایران به هند نشان دهنده محدودیت قدرت آمریکاست . تخفیف ها ،حرکت ثبت نشده نفتکشها، معامله های پایاپای و سایر اقدامات مخفیانه ایران باعث میشود حتی پس از 4 نوامبر هم جریان نفت ایران ادامه داشته باشد . مثلا ایران نفت خود را با تخفیف بیشتری نسبت به 14 سال گذشته فروخته، قیمتی که کمتر خریداری آن را رد می کند .
البته صادرات نفت ایران به خاطر تحریمهای آمریکا کاهش قابل توجهی یافته است . چین اعلام کرد به دلیل فشار آمریکا مقدار خرید خود از ایران را پایین آورده است. اروپا هم در ماه سپتامبر 240 هزار بشکه کمتر از سه ماهه دوم سال جاری میلادی از ایران نفت خرید .
ولی آمریکا باید قبول کند که احتمال به صفر رسیدن صادرات نفت ایران در هفته های آینده وجود ندارد .