شمارش معکوس برای آغاز تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران آغاز شده و تنها مدت زمان کمی تا ۱۳ آبان ماه زمان باقی است، ترامپ رویای به صفر رساندن درآمد‌های نفتی ایران را در سر می‌پروارند، اما هر روز یک گام از این رؤیا دورتر می‌شود، در این راستا برای نخستین‌بار در صنعت پتروشیمی ایران، با شکستن انحصار برخی از شرکت‌های اروپایی و آمریکایی از جمله شرکت «ورسالیس» ایتالیا امکان تولید ۱۳ گرید جدید محصولات پلیمری فراهم شده که با تولید این محصولات علاوه‌بر تأمین نیاز‌های صنایع تکمیلی داخلی و امکان کسب ارزش افزوده بیشتر زمینه توسعه بازار‌های صادراتی هم فراهم شده است. بر این اساس به همت متخصصان ایرانی و با دستیابی به دانش فنی بومی امکان تولید ۱۳گرید جدید و انحصاری محصولات پلیمری با خوراک پلی‌اتیلن سبک خطی، پلی‌اتیلن سنگین و پلی‌پروپیلن در صنعت پتروشیمی کشور فراهم شده است. گرید‌های استراتژیک و خاصی هم، چون گرید‌های فیلم سه لایه، قالب‌گیری دورانی، نخ و الیاف، سه نوع گرید برای آبیاری قطره‌ای و گرید فیلم با شفافیت بالا، گرید سپر و باک خودرو در پتروشیمی جم فراهم شده است.
آقای سیدحسین میرافضلی مدیرعامل شرکت پتروشیمی جم با اشاره به طراحی و تولید ۱۳گرید جدید محصولات پلیمری، گفت: با طراحی و تولید این ۱۳ گرید محصول پتروشیمی ارزش افزوده‌ای معادل ۵۰میلیون دلار در سال عاید صنعت پتروشیمی کشور شده که در صورت تکمیل زنجیره ارزش این محصولات در صنایع تکمیلی پتروشیمی در مجموع سالانه معادل ۱۰۰میلیون دلار ارزش افزوده حاصل خواهد شد.
حال، ایران برای نخستین‌بار است که آماده صادرات ۱۳ محصول جدید پلیمری به بازار‌های آسیایی و اروپایی شده به‌گونه‌ای که آقای سعید شیردل، مدیر بازرگانی پتروشیمی جم اعلام کرد که تنها ۴۰درصد محصولات جدید تولیدی در بازار داخلی مصرف شده و مابقی روانه بازار‌های صادراتی می‌شود. همچنین همزمان با تولید ۱۳گرید محصولات جدید پلیمری، نخستین پارک تولید محصولات زنجیره رابر و ABS صنعت پتروشیمی کشور هم آماده بهره‌برداری شده است که بنابر گفته آقای حسین صفاری، رییس روابط عمومی و امور بین‌الملل پتروشیمی جم، مجتمع تولید رابر پتروشیمی جم، نخستین و تنها تولیدکننده سه محصول SBS، SB و LCBR در هفت گرید پرکاربرد در صنعت پتروشیمی کشور است. در شرایطی که آمریکا به‌دنبال تنگ‌تر کردن محاصره اقتصادی علیه جمهوری اسلامی است، طراحی و تولید محصولات جدید پتروشیمی اقدامی هوشمندانه است که دست برتر ایران برای مقابله با تحریم‌هاست.
افزایش تولید صنعت پتروشیمی
دستیابی به تولید حدود ۵۴میلیون تن محصولات پتروشیمی که معادل ۹۱درصد برنامه تولید سال۹۶ است، یکی از دستاورد‌های صنعت پتروشیمی در پایان سال گذشته بود، از سویی بررسی عملکرد آماری ظرفیت اسمی صنعت پتروشیمی که از ابتدای شهریور۹۵ تا ابتدای شهریور۹۶ در حدود ۶۳میلیون تن بوده است، در مقطع زمانی از ابتدای شهریور۹۶ تا ابتدای شهریور۹۷ به ۶۴میلیون تن رسیده است.
عملکرد تولید محصولات پتروشیمی نیز که از ابتدای شهریور۹۵ تا ابتدای شهریور۹۶ به میزان ۶/۵۱ میلیون تن بوده است، از آن مقطع تا ابتدای شهریور۹۷ به ۸/۵۳ میلیون تن رسیده است.
همچنین بررسی آماری تنوع محصولات پتروشیمی که از ابتدای شهریور۹۵ تا ابتدای شهریور۹۶ تعداد ۱۱۵نوع را نشان می‌دهد، در مقطع ابتدای شهریور۹۶ تا ابتدای شهریور۹۷ به ۱۲۳نوع محصول افزایش یافته است.
افزایش صادرات محصولات پتروشیمی
رشد شاخص‌ها در صنعت پتروشیمی، در سالی که گذشت، نویدبخش آماری خوش است که اگر مقدار صادرات از ابتدای شهریور۹۵ تا ابتدای شهریور۹۶ به میزان ۰۵/۲۱ میلیون تن بوده، از آن مقطع تا ابتدای شهریور۹۷ به ۲۱/۲۲میلیون تن رسیده است. افزون بر آن ارزش صادرات در مقطع مورد بررسی از ۴۳/۱۰ میلیارد دلار به ۶۷/۱۲ میلیارد دلار در ابتدای شهریور امسال رسیده است.
این امر مهم را نباید فراموش کرد که فروش فرآورده‌های پتروشیمی آسان‌تر و بهتر از مواد خام نفتی است و قابل ردگیری نیست، این محصولات تحریم‌شدنی نیست، از سویی دیگر پتروشیمی‌ها این روز‌ها در اقتصاد ایران بالاترین میزان ارزآوری غیرنفتی کشور را داشته و در سبد تأمین ارزی کشور نقش عمده‌ای ایفا می‌کنند.
عرضه ماهانه یک میلیارد دلاری ارز پتروشیمی‌ها در بازار ثانویه
از ابتدای سال جاری تاکنون مجموع عرضه ارز حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های پلیمری ایران از مرز چهار‌میلیارد‌و۳۰۰ میلیون یورو گذشت. از اول فروردین تا شانزدهم مهرماه در مجموع حدود چهار‌میلیارد و ۳۲۰میلیون یورو ارز حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی از سوی شرکت‌های پتروشیمی روانه بازار داخلی شده است. در این مدت ارزش کل صادرات محصولات پتروشیمی ایران بالغ بر پنج‌میلیارد‌و۶۸۵میلیون یورو بوده که متناسب با سیاست‌های ارزی دولت و بانک مرکزی، ارز تعهد داده شده به منظور تأمین نیاز‌های داخلی در بازار عرضه شده است. درحدفاصل ۲۲ فروردین تا ۱۵اردیبهشت ماه بالغ بر ۲۴۸میلیون‌و۶۸۸ هزار یورو، با راه‌اندازی کامل سامانه نیما از ۱۶اردیبهشت تا ۱۵مرداد ماه حدود یک‌میلیارد‌و۸۷۷میلیون یورو و از ۱۶مرداد ماه تا ۱۶مهر ماه حدود یک‌میلیارد‌و۸۶۱میلیون یورو (معادل دو‌میلیارد‌و۱۷۷میلیون دلار) ارز حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی را مطابق با سیاست جدید دولتی مبنی بر فروش در بازار ثانویه در بازار داخلی عرضه کرده‌اند. به عبارت دیگر در طول دو ماه عرضه ارز حاصل از صادرات غیر نفتی در بازار ثانویه، شرکت‌های پتروشیمی به‌طور متوسط ماهانه بالغ بر یک‌میلیارد‌و۹۰میلیون دلار ارز روانه بازار ثانویه کرده‌اند. علاوه‌بر این، از این میزان حدود ۱۷۰میلیون یورو به‌صورت ریالی به کشور‌های عراق و افغانستان صادر شده است که طبیعتاً ارز آن در اختیار شرکت‌های پتروشیمی نیست. نگاهی به این آمار از یکسو و تولیدات جدید پتروشیمی‌ها از سویی دیگر، نشانگر اهمیت بالای پتروشیمی‌ها برای مقابله با محاصره اقتصادی ترامپ علیه ایران است، حال پیش از آغاز تحریم‌های نفتی ایران برای مقابله با آمریکا و حفظ درآمد‌های ارزی خود آمادگی کامل دارد و این‌بار هم تحریم‌ها برای شکوفایی صنعت نفت و پتروشیمی فرصتی در اختیار ایران قرار داد.
