دلایل این افزایش بیش از اندازه قیمت برنج خارجی نسبت به محصول داخلی را از دبیر انجمن تولیدکنندگان برنج جویا شدیم.
مسیح کشاورز گفت: چهار عامل اساسی در این زمینه تأثیرگذار بوده است.
*ممنوعیت واردات در فصل برداشت به جای تعرفه‌گذاری فصلی
نخست اینکه وزارت جهاد کشاورزی با برنامه ممنوعیت واردات در زمان برداشت باعث می‌شود، قیمت تمام شده واردات این محصول افزایش یابد.
وی در تشریح چگونگی این مسئله می‌گوید: وزارت جهاد کشاورزی معمولاً واردات برنج را در فصل برداشت، ممنوع می‌کند که این دقیقاً همزمان با رشد تقاضای این محصول در کشورهایی است که ما اقدام به واردات می‌کنیم. در همین زمان تقاضا برای برنج در این کشورها بالا است و محصولات اندکی هم برای صادرات دارند. بنابراین مجبور هستیم که برنج را با قیمت بالاتری خریداری کنیم.
* ارز
ارزی که دولت در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌دهد، از سال ۹۶ تاکنون با نوساناتی همراه بوده است. دولت زمانی ارز ۳۷۰۰ تومانی به واردکنندگان برنج نداد و آنها مجبور شدند با ارز آزاد وارد کنند.
نرخ ارزی که واردکنندگان برنج استفاده کرده‌اند ۴۲۰۰ تا ۵۱۳۰ تومان بود و این باعث می‌شد قیمت واردات گران‌تر باشد.
* اخذ عوارض
مسیح کشاورز گفت: دولت برای واردات برنج ۲۶ درصد عوارض می‌گیرد، به اضافه برای هر کیلو برنج مابه‌التفاوتیهزار تومانی دریافت می‌کند و این باعث می‌شود قیمت واردات برنج در کشور بالاتر رود.
* روند نامناسب تخصیص ارز
دبیر انجمن واردکنندگان برنج به روند نامناسب تخصیص ارز به واردکنندگان اشاره کرد و گفت: دولت در حالی که به کالاهای لوکس ارزهای مناسب دلار و یورو می‌داد، برای واردات برنج ارزهایی نظیر روبل، روپیه، لیر و وون کره را تخصیص می‌داد که با توجه به بالا بودن نرخ مبادله‌ای آنها هزینه واردات افزایش می‌یافت.
وی ادامه داد که به علت اختصاص این گونه ارز‌ها ۴ تا ۸درصد هزینه اضافی روی دست واردکنندگان می‌گذاشت.
کشاورز گفت: اخذ عوارض ۲۶ درصد و به اضافه هزار تومان مابه‌التفاوت باعث شده انگیزه قاچاق و واردات از مبادی غیررسمی بیشتر شود. دولت برای کنترل این مسئله باید چاره‌اندیشی کند.
وی همچنین گفت: ۸۵ درصد واردات برنج خارجی توسط ۵۰ نفر در بخش خصوصی انجام می‌شود که آنها سالانه صدها میلیارد تومان گردش مالی دارند.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج سیاست ممنوعیت واردات برنج در فصل خرید توسط وزارت جهاد کشاورزی را نامناسب خواند و بیان داشت: وزارت جهاد به جای ممنوعیت باید در فصل برداشت تعرفه فصلی اعمال کند، یعنی اگر تعرفه در سایر فصول ۲۶ درصد است در فصل برداشت تا ۴۰ درصد افزایش دهد که در این صورت تناسب واردات در طول سال برقرار خواهد شد.
کشاورز گفت: در شش ماهه امسال نسبت به سال گذشته ۱۴۵ هزار تن برنج کمتری وارد کشور شده است.
*قاچاق مسئله اصلی
وی همچنین دو مسئله قاچاق و احتکار را برای برای برنج مشکل اصلی خواند و گفت: اکنون بسیاری از انبارها در کشور با ظن به قاچاق پملپ شده‌اند که باید مسیر کارشناسی و دقیق در این باره انجام شود تا از انبار ماندن بی‌دلیل آنها جلوگیری و با روانه به بازار قیمت‌ها متعال شود.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج با اشاره به اینکه تعامل وزارت جهاد کشاورزی با بخش خصوصی سازنده خواهد بود و راهگشای بسیاری از مشکلات این بخش خواهد شد، گفت: متأسفانه وزیر جهاد کشاورزی نگاه مثبتی به بخش خصوصی ندارد و تاکنون نتوانسته‌ایم جلساتی در این زمینه داشته باشیم.
تولید برنج در کشور سالانه ۲.۲ میلیون تن است که با توجه به مصرف ۳ میلیون تنی برنج در سال ، نیاز به واردات ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزارتن برنج در سال است، اما در عمل سالانه بین ۱.۱ تا ۱.۲ میلیون تن برنج وارد کشور می‌شود.
از طرفی سیاست دولت در ممنوعیت واردات در فصل برداشت برنج درست است و برای حمایت از کشاورز داخلی لازم به نظر می‌رسد، اما دولت باید فکری هم به مساله تغییر کاربری شالیزارهای شمال به ویلاکند، چون با روند کنونی شالیزارها با سرعت فراوان تبدیل به ویلا شده و برای همیشه از تولید خارج می‌شوند. اکثر روستاهای شمال با ساخت ویلا در شالیزارها چهره روستایی خود را به چهره دوگانه روستا ویلا تغییر داده‌اند و در اکثر روستاههای شمال چندین برابر خانه روستائیان ، ویلا ساخته شده است.
