تولید مسکن که در اواخر دولت دهم با طرح مسکن مهر اوج گرفته بود، در دولت فعلی به علت کنار گذاشتن این طرح و اعتقاد مسؤولان وزارت راه به عدم لزوم مداخله دولت در بازار ساخت‌وساز، با افت شدید مواجه شد.
آثار سوءکاهش تولید مسکن بتدریج در حال نمایان شدن است و قیمت‌ها را صعودی کرده است.
نکته مهم آن است که همه این آمارهای نگران‌کننده جلوی روی دولتمردان قرار دارد اما با این‌که وزارت راه و شهرسازی هیچ قصدی در تغییر سیاست‌های خود ندارد، مسؤولان ارشد دولت همچنان نسبت به این وضعیت، بی‌تفاوت هستند. وزارت راه و شهرسازی که مسؤولیت حوزه مسکن و راه کشور را در اختیار دارد در پنج سال گذشته، پروژه مسکن مهر را به اتمام نرساند و طرح مسکن اجتماعی را که خود اعلام کرد، اجرایی نکرد. عملا در این پنج سال هیچ سیاستی در حوزه مسکن وجود نداشت و بخش خصوصی و سازندگان مسکن در بلاتکلیفی به سر بردند. این وزارتخانه همچنین با طرح مالیات بر عایدی سرمایه که می‌توانست قیمت مسکن را کنترل کند، مخالفت کرد و برنامه‌ای برای رشد انفجاری قیمت مسکن در یک سال اخیر نداشته است.
دو صد گفته چو نیم کردار نیست
وقتی پای عملکرد وزرا از نگاه خودشان یا روابط عمومی دستگاه‌هایشان می‌نشینی گویی هیچ مشکلی در کشور وجود ندارد و همه اوضاع بر وفق مراد مردم است.
عباس آخوندی از جمله دولتمردانی است که معتقد است اقتصاد باید به صورت آزاد اداره شود تا بخش خصوصی به صورت فعال خودی را نشان دهد اما در طول پنج سال فعالیت آخوندی در وزارت راه و شهرسازی اقبال بخش خصوصی به ساخت‌وساز به شدت کاهش پیدا کرد.
زمانی که عباس آخوندی در سال 92 به‌عنوان وزیر راه و شهرسازی معرفی شد برخی کارشناسان معتقد بودند وی به‌دلیل پیشینه و سابقه‌ای که از وزارت مسکن و شهرسازی داشت بهترین گزینه برای این وزارتخانه است اما همان کارشناسان اکنون حرف خود را پس گرفتند و می‌گویند فکر نمی‌کردند که آقای آخوندی در زمینه اجرا تا این حد تغییر کرده باشد.
مدتی است این وزیر کابینه دولت دوازدهم با حواشی زیادی همراه شده و بیشتر در مورد مباحثی اظهارنظر می‌کند که خیلی به حوزه کاری وزارت راه و شهرسازی مربوط نمی‌شود. به عنوان مثال در ابتدای هفته جاری در یک همایش مربوط به مسکن صحبت‌هایی در مورد FATF بیان کرده و انتقاد کرده که چرا دولت یازدهم زودتر به این گروه پاسخ مثبت نداده است. آخوندی همچنین اظهار کرده برخی کارهای انقلابی هزینه‌زا ست.
در ادامه گزارش با برخی نمایندگان مجلس و همچنین کارشناسان گفت‌وگو کرده‌ایم تا عملکرد عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی را که این روزها صحبت از تغییر او در دولت قوت گرفته، بررسی کنیم.
نمره وزارت راه و شهرسازی در تولید مسکن: صفر
دکتر مجتبی بیگدلی، رئیس کانون انبوه‌سازان مسکن درباره عملکرد وزیر راه و شهرسازی به خبرنگار ما می‌گوید: آقای آخوندی متاسفانه در طول پنج سال گذشته در حوزه‌های استراتژیک کشور مانند مسکن عملکرد قابل دفاعی ندارد و بیشتر تسلیم آمار سازی‌ها شد. وی با بیان این‌که از ابتدای روی کار آمدن آقای روحانی به‌عنوان رئیس دولت یازدهم تاکنون چندین جلسه با وی داشتیم تصریح کرد: آقای روحانی در ظاهر بیان می‌کند که قانع شده است اما متاسفانه آمارهای اشتباهی که به رئیس‌جمهور می‌دهند نظر وی را تغییر می‌دهد.
بیگدلی با اشاره به این‌که تولید یک میلیون مسکن اشتغال زیادی به همراه دارد افزود: به زبان ساده تولید یک میلیون مسکن به معنای یک میلیون تلویزیون، یک میلیون یخچال، میلیون‌ها مترمربع فرش، حداقل یک میلیون لوستر و وسایل دیگر است اما زمانی که اعتقاد به اشتغال وجود نداشته باشد هیچ‌کدام از رسته‌های شغلی رشد نخواهد داشت.
این استاد دانشگاه با بیان این‌که نقدینگی از مرز 1600 هزار میلیارد تومان عبور کرده معتقد است: مسکن بهترین مقصد برای سرمایه‌های سرگردان است، به این دلیل که هم سرعت گردش پول در کشور کاهش می‌یابد و هم تولید رونق می‌گیرد. به گفته وی، اگر آقای آخوندی قصد تولید مسکن را داشت می‌توانست عملکرد بهتری نسبت به آقای نیکزاد داشته باشد اما متاسفانه به علت رویکردهای غلط و لجبازی با دولت قبل که کارنامه بسیار قابل قبولی در زمینه تولید مسکن داشت، همه طرح‌های عمرانی به خواب زمستانی فرو رفت و هیچ اقدامی برای تولید مسکن صورت نگرفت.
بیگدلی با تاکید بر این‌که سازمان برنامه و بودجه کشور هم در ساخته نشدن مسکن نقش دارد گفت: بودجه‌های عمرانی که اغلب نصیب وزارت راه و شهرسازی برای کارهای عمرانی می‌شوند تخصیص نیافت و با عرضه قطره‌چکانی آقای آخوندی توانست تا حدی به ساخت بزرگراه‌ها، صنعت ریل و هوایی کمک کند، اما در زمینه مسکن هیچ اقدامی صورت نگرفت.
علاقه‌ای به پایان مسکن مهر نبود و نیست
سید هادی بهادری، عضو کمیسون عمران مجلس، عملکرد وزیر راه و شهرسازی در حوزه تولید مسکن را زیر سوال برد و مطرح کرد: مسکن مهر باید طبق وعده دولتمردان به پایان می‌رسید اما به‌‌رغم برنامه‌های مختلفی که برای به پایان رساندن آن اعلام شد هنوز متقاضیان این طرح بلاتکلیف هستند. وی افزود: مهم‌ترین انتقادی که به وزیر راه و شهرسازی وارد است بحث کاهش تولید مسکن در طول پنج سال گذشته است. اگر بازار مسکن براساس تقاضا، به میزان کافی رشد می‌کرد قیمت آن تا حد زیادی کنترل می‌شد اما کاهش عرضه، قیمت را نیز بالا برد. بهادری به اقدامات انجام‌شده در وزارت راه و شهرسازی هم اشاره کرد و گفت: در بخش حمل‌ونقل ریلی و تجهیز این ناوگان زحمت‌های زیادی کشیده شده است. این‌که آقای وزیر به طرح مسکن مهر اعتقادی ندارند و همچنین برای اتمام مسکن مهر بی‌علاقه هستند نباید روی قضاوت ما نسبت به سایر عملکردهای این وزارتخانه تأثیر بگذارد.
سوءمدیریت مسکن
فــــــرج‌ا... رجبــــــی، عضو کمیسیون عمران مجلس هم می‌گوید: بزرگ‌ترین ضعفی که متوجه وزارت راه و شهرسازی دولت یازدهم و دوازدهم است بحث مدیریت مسکن است.
وی افزود: در طول پنج سال گذشته ظرفیت و پتانسیل تولید پنج میلیون واحد مسکن در کشور وجود داشت اما به‌دلیل این‌که وزیر محترم اعتقادی به تولید مسکن ندارند ،هیچ اقدامی در این زمینه صورت نگرفت.
عضو کمیسیون عمران مجلس با بیان این‌که هنوز هم هیچ راهبردی برای تولید مسکن مشاهده نمی‌شود، تصریح کرد: از رئیس‌جمهور تا کارشناسان اقتصادی معتقدند راه ایجاد اشتغال از تولید مسکن می‌گذرد اما متاسفانه در این 5 سال تنها وعده اشتغال داده شد و هیچ مسکنی ساخته نشد. رجبی به سخنرانی‌های نامربوط وزیر راه و شهرسازی در یک ماه اخیر اشاره کرد و گفت: شنیده‌ام قرار است در دولت جابه‌جا شوند و برخی سخنرانی‌های آقای آخوندی به‌خاطر این است که ثابت کند در بخش‌های دیگر نیز صاحب‌نظر است.
قضاوت بر اساس منابع در اختیار
هادی حق‌شناس کارشناس اقتصادی درباره عملکرد وزارت راه و شهرسازی گفت:حوزه این وزارتخانه وزارت وسیعی است که شامل مسیرهای خاکی، هوایی، ریلی، بندری و مسکن می‌شود. بنابراین هر ایرانی روزانه با بخش‌های زیرمجموعه وزارت راه سر و کار دارد.
وی گفت:به دلیل گسترده بودن حوزه وزارت راه، اگر بخش مسکن از آن تفکیک می‌شد، قطعا بهتر بود چون 90 درصد مسکن را مردم و بخش خصوصی می‌سازند و دولت و وزارت راه فقط سیاستگذاری را بر عهده دارند. به غیر از مسکن مهر، تولید مسکن همواره بر عهده دولت بوده است.
حق‌شناس گفت: با توجه به توضیحات فوق، در نقد عملکرد وزارت راه، باید بر اساس منابعی که در اختیار آن قرار گرفته، قضاوت کرد. در 5 سال اخیر تخصیص بودجه عمرانی به حوزه وزارت راه، پایین بوده و نباید توقع فراتر از این واقعیت داشت.
او افزود: در حوزه توسعه بنادر، نوسازی ناوگان هوایی و گسترش خطوط ریلی، جهت‌گیری وزارت راه و شهرسازی درست بوده اما در بخش مسکن، نقدهایی وارد است.
وی گفت: دولت به جهت احاطه به اطلاعات مالی و اقتصادی، باید جهش قیمتی مسکن که در سال جاری رخ داده را پیش‌بینی می‌کرد و برای مهار آن برنامه‌ریزی می‌کرد که نکرد و اکنون به جایی رسیده‌ایم که قیمت مسکن در تهران از متری 4میلیون تومان به حدود 8 میلیون تومان افزایش یافته است.
