نوشداروی دولت برای بازار پتروشیمی

یکی از دلایل اصلی افزایش بی ضابطه قیمت در محصولات پلاستیکی و لاستیکی، کمبود مواد اولیه پلیمری برای تولیدکنندگان محصول نهایی در این بخش بود. علت کمبود محصولات پلیمری کاهش عرضه این محصولات نسبت به زمان مشابه و رشد عجیب تقاضا برای این محصولات بوده، به طوری که به گفته فعالان بخش پایین دستی محصولات پلیمری، مواد اولیه عرضه شده به تولیدکننده واقعی نمی رسید.

در نمودار بالا که در گزارش مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی از التهابات بازار پتروشیمی آمده، مشخص است که در ماههای اردیبهشت، خرداد، تیر و مرداد سال جاری شاهد افزایش غیرواقعی بخش تقاضا بوده ایم، به طوریکه مقدار تقاضای محصولات پلیمری در پنج ماهه اول سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل 3 برابر شده و از 2.3 میلیون تن به 6.7 میلیون تن افزایش یافته است.

این افزایش تقاضا در حالی صورت گرفته که نه کارخانه جدیدی در بخش پایین دستی محصولات پلیمری احداث شده و نه شاهد رونق گرفتن فعالیت ظرفیت های موجود تولید در این بخش بوده ایم.

رصد بازار نشان می دهد که دلیل نرسیدن مواد اولیه به تولیدکنندگان و افزایش قیمتی که از این بابت رخ داده و همچنین رشد تقاضای محصولات پلیمری، به فعالیت دلالان و واسطه گرانی بازمی گردد که به خرید مواد اولیه از بورس کالا اقدام کرده و آنرا به صورت آزاد در بازار خارج از بورس و یا در بازارهای دیگر از جمله خارج از مرزهای ایران فروخته اند.

احمد مهدوی دبیرکل انجمن صنفی کارفرمائی صنعت پتروشیمی در این خصوص از قاچاق گسترده محصولات پتروشیمی توسط دلالان از بورس کالا خبر داد و گفت: بخشی از محصولات پلیمری خریداری شده در بورس توسط دلالان و واسطه ها به کشورهای همجوار همچون ترکیه، افغانستان، عراق و ... قاچاق می شود.

طبق اعلام مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، پروانه های بهره برداری صادره صنایع پایین دستی پتروشیمی شامل منسوجات، مواد و محصولات شیمیایی و محصولات لاستیکی و پلاستیکی، در سه ماهه نخست سال 97 نسبت به سه ماهه اول سال 96 رشد منفی داشته، بنابراین افزایش تقاضای سه برابری در بورس کالا نمی تواند ناشی از ایجاد ظرفیت تولید در سال 97 باشد. همچنین رصد میزان تولید کالاهای صنعتی در سال جاری نسبت به سال گذشته از ثابت ماندن میزان تولید و در مواردی کاهش تولید حکایت دارد، پس جهش تقاضای محصولات پتروشیمی در بورس کالا به رشد قابل توجه رد تولید منجر نشده و احتمال اینکه مواد اولیه احتکار شده یا به صورت غیررسمی از کشور خارج شده باشد، پررنگ است.

پس از گذشت نیمی از سال که تقاضای بیش از حد که ناشی از فعالیت دلالان بوده، منجر به ایجاد مشکلات بسیاری برای تولیدکنندگان محصولات پلاستیکی، لاستیکی و ... شده و شاهد اقدام موثری از سوی دولت برای مدیریت شرایط بازار نبودیم، رضا نوروززاده مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی از بهبود شرایط بازار تا دوماه آینده خبر داده است.

معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی در این خصوص گفت: با توجه به عرضه مواد اولیه پتروشیمی در بورس، اصلاح رویه تخصیص مواد اولیه به تولیدکننده واقعی و مدیریت تقاضا از سوی وزارت صمت تا دو ماه آینده شاهد بهبود شرایط بازار خواهیم بود.

نوروززاده با بیان اینکه "با پیشنهاد شرکت ملی صنایع پتروشیمی به وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) و اجرای آن، وضع بازار در مهر و آبان‌ماه بهبود می یابد"، اذعان داشت: مشکل موجود بازار ناشی از نامتعادل بودن تقاضا و توزیع است که به وزارت صمت پیشنهاد دادیم فهرست تولیدکنندگانی که از ما مواد می‌خرند را پایش کند و فهرست سه ماه نخست سال 96 را به عنوان مبنا قرار دهد و طبق خرید پارسال به آنها سهمیه تعلق گیرد.

نوروززاده ادامه داد: برای برخی افراد که اعلام می‌کنند ما تازه به تولید رسیده‌ایم و یا این‌که ما پارسال از بازار خرید می‌کردیم پیشنهاد دادیم که با بازدید از کارخانه و تایید واحد تولیدی به فهرست متقاضیان اضافه کنند یا بر اساس اظهارنامه مالیاتی خود محصول ارائه دهند.

وی افزود: هم اکنون بازار با کمبود مواد اولیه روبه‌رو نیست و با مدیریت تقاضا از سوی وزارت صمت و نهادهای مربوطه بی‌شک بازار به ثبات نسبی می‌رسد و از این شرایط عبور خواهد کرد.