در سالیان گذشته همواره از واحد‌های فعال در بخش سوپرمارکت داری و توزیع اقلام و محصولات مورد نیاز مردم (اعم از خوراکی، شوینده و غیره) به عنوان صنفی یاد شده که رکود در آن معنا ندارد، زیرا مراجعه مردم به واحد‌ها و مراکز اینچنینی و خرید از آنها، امری اجتناب ناپذیر است، توجیهی که چندان دور از واقعیت و غیرمنطقی به نظر نمی‌رسد.
اما مشکلات اقتصادی سالیان اخیر، این موضوع را به اثبات رساند که نارسایی‌های اقتصادی می‌تواند، قواعد، نظریه‌ها و فرضیه‌های مرتبط با این حوزه را در شرایط خاص اقتصادی بی‌معنا سازد.
رکود حاکم بر اقتصاد و بازار کشور، شرایط بسیار بُغرنج و پیچیده‌ای را برای فعالان این صنف رقم زده و بسیاری از آنها را مستاصل و درمانده کرده است.
مصطفی خزائی، یکی از فعالان این صنف در غرب استان تهران در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان؛ اظهار کرد: متأسفانه رونق از بازار سوپرمارکت داران سلب شده و کسادیِ سنگین و غیر قابل تحملی به این صنف سایه افکنده است.
وی افزود: در سالیان اخیر و بویژه ماه‌های گذشته، بسیاری از مراجعه کنندگان و مشتریان، خرید‌های مورد نیاز خود را محدود ساخته‌اند.
این فعالِ در صنف سوپرمارکت داران گفت: در سالیان نه چندان دور گذشته بسیاری از مشتریان، خرید‌های مورد نیاز خویش اعم از شکر، قند، برنج، روغن، تنقلات برای فرزندان و کودکان خود، مواد شوینده و غیره را به‌صورت عمده و به تعبیری کلی انجام می‌دادند و به‌صورتی برنامه‌ریزی می‌کردند که خرید حداقل چهار و پنج روز یا یک هفته و بعضا یک ماهِ خویش را به‌صورت یکجا تهیه کنند، اما اخیرا شاهدیم بیشتر مشتریان، به خرید‌های خُرد و روزانه اقدام می‌کنند.
وی افزود: از سوی دیگر، متقاضیان عمدتا به خرید اجناس ارزان قیمت مبادرت می‌ورزند که این تغییرِ رفتار‌ها در خرید و تهیه اقلام و محصولات مورد نیاز خانوارها، گویای کاهش شدید قدرت خرید مردم است.
خزائی بیان کرد: این رویکردی است که در بسیاری از واحد‌های سوپرمارکت به‌صورت روزانه مشاهده و تجریه می‌شود و جز برخی واحد‌های تجاریِ فعال در مناطق و نواحی مرفه نشینِ کلانشهر‌ها، همچون شمالِ شهر تهران، شاهد کسادی و رکود عجیبی هستیم.
این فعال در این صنف گفت: حتی زمانی که با برخی از همکاران و هم صنفی‌های خود در مناطق شمالی شهر تهران صحبت یا نظرخواهی می‌کنیم، آنها نیز بیان می‌کنند کسب و کار آنها به نسبت گذشته با اُفت و تنزل همراه شده است.
وی افزود: مجموعه این عوامل باعث تعطیلی بسیاری از واحد‌های اینچنینی شده و افراد بسیاری به تغییر شغل مبادرت ورزیده‌اند.
فروشگاه‌های زنجیره ای، کسب و کار و رونق واحد‌های سوپرمارکت را به شدت تضعیف کرده است
کریم منفرد، یکی دیگر از فعالان این عرصه (سوپرمارکت داران) در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان؛ ضمن طرح انتقادات و گلایه‌های بسیار، نسبت به وضعیت معیشتی خود و اُفت فاحشِ رونق کسب و کارِ صنف خویش، تصریح کرد: گرانی کالا‌ها و محصولات در بازار از یکسو و افزایش و رشد فروشگاه‌های زنجیره‌ای در اقصی نقاط شهر‌ها از سوی دیگر، مزید بر علت شده تا ضریب مراجعه مشتریان به واحد‌های سوپرمارکت به طرز عجیبی تنزل یابد.
وی افزود: ارائه تخفیف‌های ویژه، انجام قرعه کشی‌های مکرر و ارائه چنین موارد و امتیازاتی به مشتریان در فروشگاه‌های زنجیره‌ای، موجب شده تا بخش قابل توجهی از مردم، اقلام و محصولات مورد نیاز خویش را از چنین مراکز و واحد‌های بزرگی تهیه و خریداری کنند.
منفرد گفت: متاسفانه، برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای را به ظرفیتی تاثیرگذار در اشتغالزایی توصیف و تشریح می‌کنند، اما با در نظر گرفتن تعطیلی میزان واحد‌های خُرد در این عرصه (سوپرمارکت داری) به این واقعیت پی خواهیم برد که آثار و تبعات مُخَرِبِ این فروشگاه‌ها به مراتب از مزایای آن بیشتر است و این آثار منفی زمانی بیشتر می‌شود که متاسفانه برخی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای با پشتوانه و سرمایه گذاری خارجی‌ها راه اندازی و مشغول به فعالیت می‌شوند.
وی افزود: برخی عنوان می‌کنند که سوپر مارکت داران از سود خود نمی‌زنند و با اخذ دریافت سود بیشتر، باعث سوق پیدا کردن خانوارها به فروشگاه‌های زنجیره‌ای شده اند، اما این واقعیت را نادیده می‌انگارند که متولیان چنین فروشگاه‌هایی با عقد قرارداد با واحد‌های تولیدی، حجم انبوهی از محصولات را خریداری می‌کنند و به تبع به واسطه خرید بالا، از امتیازِ تخفیف‌های آنچنانی برخوردار می‌شوند، تخفیف‌هایی که هیچگاه سوپر مارکت داران خُرد از آن برخوردار نیستند و این ذهنیت که فعالان این حوزه (سوپرمارکت داران) سود‌های بالایی دریافت می‌کنند، ناصحیح و غیر منطقی است.
تعدد فروشگاه‌های زنجیره‌ای بالا است
سعید درخشانی، رئیس اتحادیه سوپرمارکت داران تهران در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفت: رکود اقتصادی باعث شده مردم از هزینه مواد غذایی خانوار‌های خویش بِکاهند و به نوعی تقاضا برای خرید و تهیه مواد غذایی کاهش یافته و این موضوع باعث احساس رکود شدید از سوی سوپر مارکت داران شده است.
وی افزود: تعدد و تکثر فروشگاه‌های زنجیره‌ای مزید بر علت شده تا برعمق رکود کسب و کار سوپرمارکت داران افزوده شود.
رئیس اتحادیه سوپرمارکت داران تهران نیز معتقد است در کنار تعداد اشتغالی که به واسطه فعالیت فروشگاه‌ای زنجیره ایِ داخلی و خارجی در ایران ایجاد شده، اما واحد‌های صنفی بسیاری نیز مجبور به تعطیلی شده و یا در شرف تعطیلی هستند.
وی ضمن انتقاد از تعدد و تکثر فراتر از قاعدة فروشگاه‌های زنجیره ایِ فعال در کشور که بعضا برخی از آنها ترکیه ای، کره ای، اماراتی و غیره هستند، از انجام نامه نگاری‌های بسیار با اتاق اصناف و وزارت صنعت، معدن و تجارت و بی نتیجه ماندن این نامه نگاری‌ها در این خصوص خبر داد.
ضرورت جانمایی صحیح در استقرار و ارائه مجوز فعالیت به فروشگاه‌های زنجیره‌ای احساس می‌شود
بدون تردید، فعالیت فروشگاه‌های زنجیره‌ای امری طبیعی است که در تمامی دنیا شاهد آن هستیم و به تبع بازار ایران از آن مستثنی نیست.
از سوی دیگر انتخاب حق مردم است و به تبع برخی خانوارها به دلایل متعدد علاقه‌مند به خرید محصولات مورد نیاز خویش از فروشگاه‌های مذکور هستند، اما انتظار می‌رود با نظارت صحیح، تلاش شود حتی المقدور از فعالیت فروشگاه‌های زنجیره ایِ خارجی در کشور جلوگیری و نسبت به تسهیل فعالیت فروشگاه‌های ایرانی تلاش شود آنچنان که از سالیان دور و دهه‌های گذشته شاهد فعالیت چنین فروشگاه‌های بوده و در حال حاضر هستیم؛ و در پایان نباید از لزوم توجه به حق و حقوق صنف سوپرمارکت داران نیز به سادگی گذشت، واحد‌هایی که به هر ترتیب افراد بسیاری در آن مشغول به فعالیت هستند و معیشت خود و خانواده خویش را به واسطه فعالیت در چنین مراکز و واحد‌هایی تامین می‌کنند.
می‌طلبد با در نظر گرفتن جانمایی صحیح، تعریف حَدِ فاصِلِ کارشناسی شده و در نظر گرفتن تعدد و تکثر استاندارد در فعالیت چنین فروشگاه‌هایی، توازن لازم برای حفظ کسب و کار سوپرمارکت داران و فروشگاه‌های زنجیره‌ای (توامان با یکدیگر) رعایت شود، در غیر اینصورت با افراط در صدور مجوز، تاسیس و راه اندازی و فعالیت فروشگاه‌های زنجیره‌ای، بر آسیب پذیری واحد‌های سوپرمارکت در این وضعیتِ نامناسب اقتصادی افزوده خواهد شد.
