رشد ۳ هزار نفری جمعیت مردان بیکار در فصل بهار

 تحولات خاص بازار کار در سال های 93تا96 که افزایش نرخ مشارکت، کاهش جمعیت غیرفعال و افزایش جمعیت شاغل ویژگی های خاص این دوره بودند، در حال توقف است، به طوری که مشاهده می‌شود در فصل اول سال 97 این تحولات در حال کمرنگ شدن هستند و از میزان آنها کاسته شده است.

جمعیت فعال: آمار و ارقام نشان می دهد که سیل ورود نیروی کار به بازار کار که از فصل سوم سال1393 شروع شده بود در فصل بهار 1397 نیز با شدت کمتر تداوم یافته است و جمعیت فعال نسبت به فصل مشابه سال قبل 711 هزار نفر افزایش داشته است. طی سه سال منتهی به بهار 1396، به طور متوسط هر سال یک میلیون نفر به جمعیت فعال اضافه شده است که تقریبا نیمی از آن مردان و نیم دیگر زنان بوده اند اما در بهار 1397 نسبت به بهار 1396، حدود 711 هزار نفر به جمعیت فعال اضافه شده است که در این بین 510هزار نفر آن مردان و 190 هزار نفر آن زنان بوده اند.

نمودار زیر نشان می دهد، روند نزولی افزایش جمعیت فعال در سه سال اخیر ناشی از کاهش ورود زنان به بازار کار بوده است که لازم است علل آن بیشتر مورد بررسی قرار گیرد. در واقع افزایش جمعیت فعال زنان از683 هزار نفر در بهار 1395 نسبت به بهار 1394به حدود 190هزار نفر در بهار 1397 نسبت به بهار 1396 رسیده است، این در حالی است که طبق آمار مرکز آمار ایران جمعیت زنان در سن کار افزایش داشته است.

نرخ مشارکت: همچنین نرخ مشارکت در بهار 1397، 41.1درصد بوده است که نسبت به بهار 1396 (40.6) 0.5 درصد افزایش داشته است و نرخ مشارکت مردان و زنان به ترتیب طی این دوره0.8 و 0.4 درصد افزایش داشته و به ترتیب به 65.3 و 16.8درصد رسیده است. بررسی این ارقام نشان می دهد با وجود افزایش نرخ مشارکت نیروی کار، این نرخ به خصوص در زنان همچنان پائین تر از میانگین های جهانی است.

جمعیت غیرفعال: جمعیت غیرفعال افرادی از جامعه را شامل می شوند که به دلایلی در گروه افراد شاغل یا بیکار قرار ندارند؛ به عبارتی این افراد شاغل نیستند و در گروه افراد جویای کار نیز قرار ندارد. بررسی های مرکز پژوهش های مجلس در این خصوص نشان می دهد، طی سه سال منتهی به بهار 1397، جمعیت غیرفعال به طور متوسط 340 هزار نفر کاهش داشته است که از این رقم سهم مردان 120هزار نفر و سهم زنان 250 هزار نفر بوده است.

اما جمعیت غیرفعال در بهار 1397نسبت به بهار1396، 160 هزار نفر اضافه شده است. 299 هزار نفر به جمعیت غیرفعال زنان اضافه شده است و جمعیت غیرفعال مردان نزدیک به 130 هزار نفر کاهش داشته است. به عبارت دیگر، بیشتر زنان در سن کار به جمعیت غیرفعال اضافه شده اند و به تدریج تحولات خاص بازار کار در سال های 1393 تا 1396 که افزایش نرخ مشارکت، کاهش جمعیت غیرفعال و افزایش جمعیت شاغل ویژگی های خاص این دوره بودند، در حال توقف است، به طوری که مشاهده می‌شود در فصل اول سال 1397این تحولات در حال کمرنگ شدن هستند و از میزان آنها کاسته شده است.

*روند معکوس افزایش اشتغال زنان و مردان

تغییر در جمعیت شاغلان: آمار و اطلاعات نشان می دهد که طی سه گذشته (از بهار 1393 تا بهار 1396، به طور متوسط سالیانه 730 هزار نفر به جمعیت شاغل اضافه شده است که 370 هزار نفر آن مرد و 360 هزار نفر آن زن بوده اند. اما در بهار 1397 نسبت به بهار 1396، بیش از 750 هزار نفر به جمعیت شاغلان اضافه شده است که در این میان 510 هزار نفر آن مردان و240 هزار نفر آن زنان بوده اند.

نمودار زیر نشان می دهد علیرغم ثبات نسبی افزایش اشتغال در سه سال اخیر، با این حال روند افزایش تعداد شاغلان مرد و زن معکوس بوده است. به عبارت دیگر اشتغال زنان در سه سال منتهی به بهار 1397 نسبت به فصل مشابه سال قبل روندی کاهشی و اشتغال مردان روندی افزایشی داشته است.

ترکیب بخشی اشتغال: از رقم نزدیک به هفتصد و پنجاه هزار نفر اشتغالزایی اتفاق افتاده در بهار 1397 نسبت به بهار 1396، حدود130 هزار نفر در بخش کشاورزی، 170هزار نفر در بخش صنعت و 450 هزار نفر در بخش خدمات مشغول بکار شده اند.

*کاهش 48 هزار نفری جمعیت بیکار زنان؛ رشد 3 هزار نفری جمعیت مردان بیکار

تغییر در جمعیت بیکار: آمار و اطلاعات نشان می دهد که طی سه گذشته (از بهار 1393تا بهار 1996) به طور متوسط سالیانه 270 هزار نفر به جمعیت بیکار اضافه شده است که در این میان 260 هزار نفر آن مرد و 100هزار نفر آن زنان بوده اند. اما در بهار 1397 نسبت به بهار 1396، جمعیت بیکار 40 هزار نفر کاهش داشته است که علت عمده آن مربوط به کاهش جمعیت بیکار زنان به حدود 48هزار نفر بوده است اما جمعیت بیکار مردان حدود سه هزار نفر افزایش را نشان می دهد.

همچنین جمعیت بیکار شهری نزدیک به 60 هزار نفر کاهش و جمعیت بیکار روستایی 18 هزار نفر افزایش داشته است. همچنین جمعیت بیکار جوان 15-24 ساله، 34367 نفر کاهش داشته و بیکاری فارغ التحصیلان عالی نیز، 48770 نفر کاهش داشته است. البته اینها پدیده های مهمی است، اما با توجه به کوچک بودن ابعاد آن چندان توسط جامعه قابل لمس نیست.

نرخ بیکاری: به طور متوسط طی فصول بهار سالهای 1393 تا 1396، نرخ بیکاری 11.9 درصد بوده است که در بهار 1397 به 12.1درصد رسیده است. به عبارت دیگر نرخ بیکاری در این فصل (حتی در زنان و مردان نیز) بالاتر از رقم متوسط آن طی سه سال گذشته بوده است.

نرخ بیکاری در بهار 1397 نسبت به فصل مشابه در سال قبل0.5 درصد کاهش داشته است. همچنین نرخ بیکاری در مردان و زنان در بهار 1397 نسبت به بهار 1396، به ترتیب 0.5 و 0.3 درصد کاهش را نشان می دهد و در بین جوانان 15-24 ساله و فارغ التحصیلان عالی نیز به دلیل کاهش تعداد بیکاران و افزایش جمعیت فعال نرخ بیکاری کاهش نشان می دهد. نرخ بیکاری شهری در بهار 1397 نسبت به بهار 1396، 0.8 درصد کاهش داشته است اما نرخ بیکاری روستایی 0.1 درصد افزایش را نشان می دهد.

وضعیت استانها: بررسی نرخ بیکاری در استانهای مختلف کشور نشان می دهد که در بهار 1397نسبت به بهار 1396، استانهای سیستان و بلوچستان، لرستان، آذربایجان غربی، چهارمحال بختیاری، هرمزگان، یزد و تهران در نرخ بیکاری افزایش محسوسی داشته اند و استانهای اردبیل، گلستان، خراسان جنوبی، البرز و اصفهان بیش ترین کاهش را در نرخ بیکاری داشته اند. همچنین استان های گیلان (46.8درصد)، خراسان شمالی (46درصد) و اردبیل (45.7درصد) بیشترین نرخ مشارکت را در بین استان های کشور دارند.