سیدمحمدعلی خطیبی در میزگرد بررسی راهکارهای تشکیل بورس انرژی با اشاره به اینکه بحث بورس به عنوان یک راه حل باید مورد بررسی قرار گیرد و گفته شود که این راهکار فقط در شرایط تحریم است یا غیر از تحریم نیز می‌توان به آن اتکا کرد، گفت: نکته مهم این است که بدانیم آیا نفت ایران تحریم شده و یا کسی که نفت را صادر می‌کند که پاسخش واضح است. یعنی نفت ایران مورد تحریم است. حالا چه بخش خصوصی آن را به فروش و چه بخش دولتی آن را بفروشد.
این کارشناس انرژی با اشاره به اینکه شناسایی نفت ایران به راحتی صورت می‌گیرد و قابل ردگیری است، گفت: هر نفتی یک شناسنامه دارد و با یک آزمایش ساده مشخص می‌شود که این نفت برای ایران است یا برای کشوری دیگری. بر این اساس به نظر می‌رسد، باید یک مقدار صریح‌تر در این زمینه صحبت کرد.
خطیبی با تاکید بر اینکه اگر تلقی ما بر این است که بورس می‌تواند شرایط را برای فروش نفت ایران تسهیل کند، قطعا ما در اشتباه هستیم برای اینکه هرگز بورس مشکلی از ما را حل نخواهد کرد.
مدیر اسبق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران تصریح کرد: اما ظاهرا هدف ما از تشکیل بورس فقط یک تابلوی قیمت‌گذاری و حراج است. بنابراین ما باید در وهله اول بدانیم که از تشکیل بورس چه چیزی را می‌خواهیم.اگر منظور ما همان تابلوی حراج است و هدف ما فقط خریداران داخلی است و خریداران خارجی هم می‌توانند به آنجا بیایند قطعا این بورس نیست، بلکه یک تالار حراج نفت است که یک نفر نفت را عرضه می‌کند و چندین خریدار وجود دارد.
خطیبی تصریح کرد: وقتی نفت از مبدا بارگیری می‌شود بازرس‌های بین‌المللی وجود دارند و آن نفت را مورد آزمایش قرار می‌دهند و حتی وقتی که نفتکش بیمه می‌شود شرکت‌های بیمه کننده نیز باید بدانند که این نفت متعلق به کجاست و مشخصاتش چیست و وقتی نفتکش به مقصد می‌رسد نیز باز توسط بازرس‌های بین‌المللی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. بنابراین محموله کاملا شفاف است و این گونه نیست که مشخص نباشد این نفت متعلق به کدام کشور است.
وی گفت: وقتی که در تحریم‌های 90 و 91 من مسئول فروش نفت ایران بودم از بخش خصوصی درخواست کردم که بیایید با هم همکاری کنیم تا بتوانیم نفت را صادر کنیم که خوشبختانه بخش خصوصی لبیک گفت و ما در زمینه فروش فرآورده‌های نفتی موفق بودیم حتی در آن زمان که نیاز به بنزین داشتیم بخش خصوصی بود که برای ما بنزین وارد می‌کرد زیرا دولت نمی‌توانست این کار را انجام دهد.
مدیر اسبق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران ادامه داد: در مورد نفت خام نیز چند اقدام انجام شد که ناموفق بود و بنابراین ما باید انتظارات‌مان از بخش خصوصی در حد و توان خودش باشد. الان با تمام شرایطی که آمریکا برای ما ایجاد کرده است، صادرات نفت ما به دو میلیون بشکه رسیده در صورتی که در بورس موضوع فروش روزانه 40 هزار بشکه نفت مطرح می‌شود. اگر قرار باشد بورس تشکیل شود و مشکلات بعدی را برای ما ایجاد کند و مانع از فروش این دو میلیون بشکه هم شود عملا به درد ما نمی‌خورد.
خطیبی اظهار داشت: موضوع فروش در بورس موضوع ارزان یا گران فروشی به مشتریان ما نیست، بلکه موضوع سر این است که اگر بخش خصوصی بیاید و مشکلاتی را برای ما ایجاد کند مانند اعتبارات، تضامین، نحوه انتقال و غیره آنگاه مشتریان دولتی نیز از دست ما ناراحت می‌شوند و ما نمی‌توانیم آن نفتی را که مدنظر خودمان بود نیز عرضه کنیم.
وی در پایان تصریح کرد: تشکیل این نوع تالار من نمی‌دانم قبلا در کشورهای دیگر که صادرکننده نفت هستند، انجام شده یا خیر. باید بررسی صورت گیرد، اما اگر بررسی کردیم و دیدیم که تالار حراج وجود نداشت باید در این زمینه احتیاط بیشتری کرد و بررسی‌های خود را گسترش دهیم و نباید بی‌گدار به آب بزنیم.
