هزینه بالای ساخت نیروگاه‌های تولید برق در کنار بدهی‌های انباشته وزارت نیرو که روز به روز بر آن اضافه می‌شود، این وزارتخانه را به سمت مدیریت تقاضا برای مصرف برق سوق داده است.
مدیریت تقاضا رویکرد اصلی وزارت نیرو برای بهینه سازی مصرف برق و کاهش آن، در عمل چندان موفق نبوده است و آمار‌ها حکایت از افزایش مصرف برق و رکورد زنی این صنعت دارد.
رکورد زنی مصرف برق در تابستان، به دلیل استفاده از سیستم‌های سرمایشی است که عمدتا به دلیل قیمت پایین به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود و نیاز است دولت از طریق سیاست گذاری‌های اقتصادی و گمرکی شرایط را برای افزایش سیستم‌های سرمایشی با مصرف بهینه در بازار فراهم سازد تا فشار بر شبکه کاهش یابد.
۵۰درصد نیروگاه‌های برق کشور فرسوده هستند
آرش نجفی رئیس انجمن بهینه سازی مصرف انرژی با اشاره به عدم سرمایه گذاری در صنعت برق برای توسعه شبکه، اظهار کرد: طی ۱۰ سال اخیر میزان سرمایه گذاری در حوزه صنعت برق متناسب با رشد مصرف نبوده است و نتیجه این عدم توازن در خاموشی‌های اخیر خود را نشان داده است.
رئیس انجمن بهینه سازی مصرف انرژی با اشاره به پیک مصرف برق در کشور، تصریح کرد: پیک مصرف برق در کشور مربوط به فصل تابستان است و در سایر فصول میزان مصرف برق با تولید آن تناسب دارد، اما در صورت توسعه اقتصادی و صنعتی این توازن برهم خواهد خورد و کمبود برق به کل سال تسری پیدا خواهد کرد.
وی با بیان اینکه مدیریت مناسبی در زمان پیک مصرف وجود ندارد، بیان کرد: تغییر ساعات ادارات دولتی اقدامی هزینه‌بر است که تأثیر چندانی در میزان مصرف برق نداشته است در حالی که می‌توان با تغییر ساعت فعالیت بخش‌های پرمصرف برق به شب و امتیاز قائل شدن برای آنها، پیک مصرف را مدیریت کرد.
نجفی افزود: برای مدیریت مصرف برق و بکارگیری سیستم‌های تشویقی در اصناف و صنایع که به مراتب هزینه‌ای کمتر از ساخت نیروگاه و قطعی برق درارد، نیاز به مدیران آگاه و مدبری است که با شناخت شرایط پیک مصرف را مدیریت کنند.
رئیس انجمن بهینه سازی مصرف انرژی با اشاره به برنامه‌ریزی برای ساخت نیروگاه‌های کوچک و پراکنده، تصریح کرد: در گذشته ساخت نیروگاه‌های برق بزرگ مقیاس به دلایلی از جمله کاهش هزینه تولید رواج داشت، اما استفاده مکرر فرسودگی و کاهش راندمان آن را به همراه داشته و نیاز است با ساخت نیروگاه‌های کوچک و پراکنده مجهز به فناوری‌های نوین بهره وری اتلاف انرژی در شبکه را کاهش داد.
وی با اشاره به فرسودگی نیروگاه‌های تولید برق در کشور، اذعان کرد: ۵۰ درصد نیروگاه‌های تولید برق کشور فرسوده و با مشکل کاهش راندمان مواجه شده‌اند البته نباید از تلاش‌های بخش خصوصی غافل شد، اما به دلیل عدم تعمیر و بازسازی به شکل کامل، بسیاری از این نیروگاه بازدهی خود را از دست داده‌اند.
به گفته وی؛ نیروگاه‌های توربینی جزء نسل‌های قدیمی است که بازدهی کمی دارند، اما راندمان نیروگاه‌های برق پراکنده کلاس F و H به ۵۰ درصد رسیده است و به استناد ماده ۱۲ رفع موانع تولید رقابت پذیر، می‌توان از محل صرفه جویی گاز قیمت تولید برق و نیروگاه را کاهش داد.
نجفی با اشاره به مشکلات سرمایه‌گذاری در بخش انرژی‌های نو؛ اذعان کرد: در سال‌های اخیر با مطرح شدن بحث سرمایه گذاری در بخش انرژی‌های نو، به دلیل عدم ثبات در قوانین و دستورالعمل‌های وضع شده که برخی از این مصوبه‌ها عمری کمتر از یک سال دارد، روند سرمایه‌گذاری در این حوزه را با اختلال مواجه کرده است.
رئیس انجمن بهینه سازی مصرف انرژی با اشاره به زمان بر بودن سرمایه گذاری در حوزه صنعت برق، تصریح کرد: به نتیجه رسیدن سرمایه‌گذاری در صنعت برق نیاز به بازه زمانی حداقل ۲ سال دارد، با توجه به کمبود‌های موجود در صورت عدم اصلاح نحوه مصرف و پیک بار در شبکه، طی سال‌های آینده با خاموشی‌هایی به مراتب بیشتر مواجه خواهیم بود.
وی با اشاره به استفاده از وسایل برقی بدون برچسب انرژی در کشور، گفت: وضع تعرفه‌های گمرکی بالا بر روی کالا‌های برقی، خریداران را به سمت کالا‌های قاچاق که با قیمت پایین‌تر از شهر‌های مرزی وارد می‌شود، سوق داده است که بسیاری از این کالا‌ها مصرف برقی بالایی در کشور دارند، دولت باید با سیاست‌گذاری راه برای ورود و تولید کالا‌هایی با مصرف بهینه انرژی فراهم کند و این موضوع هزینه‌ای به مراتب کمتر از ساخت نیروگاه دارد.
به گفته وی؛ نصب کنتور‌های هوشمند و وضع تعرفه‌های متفاوت در ساعات محتلف شبانه روز می‌تواند فشار بر شبکه توزیع را کاهش دهد.
نجفی با اشاره به تبادل برق با کشور‌های همسایه تصریح کرد: به دلیل تفاوت ساعات پیک مصرف با همسایگان شمالی و محدودیت کمتر در استفاده از سوخت‌های فسیلی در کشور، می‌توان با افزایش تولید حضور پررنگ تری در بازار انرژی کشور‌های همسایه داشته باشیم و تحقق این هدف مستلزم سرمایه‌گذاری کلان برای توسعه شبکه توزیع است.
رئیس انجمن بهینه سازی مصرف انرژی با اشاره به پیمان پاریس، گفت: کمبود تولید برق، محدودیت‌های فراوانی را در کشور ایجاد کرده است و زمان مناسبی برای پرداختن به پیمان پاریس نیست و باید از تمام ظرفیت‌ها برای تأمین برق کشور استفاده کرد.
نجفی افزود: وزارت نیرو باید نظرات اقتصاددان‌های حوزه نیرو را جویا شود و با تعامل، بررسی طرح‌ها، شیوه‌های صحیح اقتصادی و استفاده از سرمایه‌گذاران به همراه تیم تخصصی فنی نقشه راه وزارت نیرو را ترسیم کند.
سال آینده با خاموشی بیشتر مواجه خواهیم بود
پیام باقری نایب رئیس هیئت مدیره سندیکای برق ایران با اشاره به ظرفیت نصب شده برق در کشور، اظهار کرد: میزان ظرفیت نصب شده نیروگاه برق در کشور حدود ۸۰ هزار مگاوات است و از این منظر رتبه ایران در جهان ۱۴ و در منطقه رتبه یک را به خود اختصاص داده است.
نایب رئیس هیئت مدیره سندیکای برق ایران با اشاره به نیروگاه‌های حرارتی در کشور، گفت: ۸۵ درصد برق کشور توسط نیروگاه‌های حرارتی تأمین می‌شود که عمده این نیروگاه از گاز استفاده می‌کنند.
وی با اشاره به کاهش برق تولید شده نسبت به ظرفیت اسمی نیروگاه‌ها، اذعان کرد: دما، ارتفاع، عوامل محیطی، رزرو انرژی، تلفات نیروگاهی مجموع این عوامل باعث می‌شود که نتوانیم از ۱۰۰ درصد ظرفیت اسمی نیروگاه خود بهره‌مند شویم. سال گذشته ۵۵ هزار مگاوات و در سال جاری تا حدودی ۵۸ هزار مگاوات از ظرفیت نیروگاهی استفاده کنیم.
باقری با اشاره به راندمان نیروگاه‌های برق در کشور، گفت: راندمان نیروگا‌های برق حدود ۳۸ درصد است و بر اساس برنامه ششم توسعه باید نرخ بهره وری آن سالیانه یک درصد افزایش یابد، که این موضوع از طریق تبدیل نیروگاه‌های حرارتی به سیکل ترکیبی و جایگزینی نیروگاه‌های فرسوده با ساختن نیروگاه‌های جدید که مجهز به توربین‌های سری F است، صورت می‌گیرد.
رئیس هیئت مدیره سندیکای برق با اشاره به کمبود سرمایه‌گذاری در حوزه برق، تصریح کرد: وزارت نیرو برنامه‌هایی برای افزایش ظرفیت نیروگاهی در دست دارد که به دلیل کمبود منابع مالی با کندی پیش می‌رود.
به گفته وی، کاهش بودجه وزارت نیرو در سال ۹۷، پایین بودن قیمت برق، بده وزارت نیرو و عدم تضمین بازپرداخت مطالبات بخش خصوصی روند سرمایه‌گذاری در این حوزه را با مشکل مواجه کرده است.
باقری با اشاره به اتلاف برق در شبکه توزیع بیان کرد: میزان اتلاف برق در شبکه حدود ۱۱ درصد است و میانگین جهانی آن ۵ درصد است که نیاز به بازسازی برای کاهش تلفات احساس می‌شود.
رئیس هیئت مدیره سندیکای برق با اشاره به افزایش پیک مصرف در تابستان، گفت: در تابستان سال ۹۶ میزان پیک مصرف برق به ۵۵ هزار مگاوات رسید که ۲۱ هزار مگاوات آن مربوط به وسایل سرمایشی است و این رقم در تابستان همان سال ۳۲ هزار مگاوات است که نشان از بار سنگین وسایل سرمایشی در کشور دارد و برای جلوگیری از قطعی برق احتیاج به مدیریت مصرف ضروری است.
وی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در برق کمتر از نیاز کشور بوده است، بیان کرد: رشد مصرف برق در کشور حدود ۵ هزار مگاوات است که به دلیل کمبود منابع مالی سالیانه حدود ۲ هزار مگاوات نیروگاه احداث شده است که این کسری ۳ هزار مگاواتی در خاموشی‌های اخیر دیده می‌شود.
باقری با اشاره به تبادل انرژی در زمان پیک مصرف برق، اظهار کرد: به دلیل کمبود منابع مالی برای ساخت نیروگاه در کشور، می‌توان با تبادل انرژی با کشور‌های شمالی که زمان پیک مصرف آنها متفاوت است، اقدام به تأمین برق مورد نیاز در شبکه توزیع کرد.
رئیس هیئت مدیره سندیکای برق با اشاره به آغاز بدهی وزارت نیرو از سال ۸۴، تصریح کرد: طبق قانون حمایت از صنعت برق که در آذر ۹۴ ابلاغ و تصویب شده است قرار بود تفاوت قیمت برق تمام شده و تکلیفی در بودجه سنواتی پرداخت شود، اما از زمان تصویب قانون نه تنها این مابه‌التفاوت پرداخت نشده است بلکه از منابع ناچیز وزارت نیرو نیز برای هزینه‌های عمومی نیز برداشته شده است.
باقری گفت: در صورت عدم سرمایه‌گذاری در صنعت برق سال آینده با خاموشی‌هایی به مراتب بیشتر از سال جاری مواجه خواهیم بود.
افزایش تعرفه مشترکان پرمصرف برق در دستور کار مجلس
سلام امینی نماینده مردم ایلام و عضو کمسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با اشاره به دلایل خاموشی در کشور، اظهار کرد: افزایش دما، کمبود تولید برق در کشور، افزایش مصرف و کاهش ۵۰ درصدی ظرفیت برقابی کشور از مهم‌ترین عوامل خاموشی‌های اخیر است.
نماینده مردم ایلام با اشاره به ادامه خاموشی‌ها تا پایان مرداد۹۷، تصریح کرد: با افزایش دما در اواخر خرداد ماه جاری به تدریج خاموشی برق کشور شروع شد و در اوایل تیرماه به اوج خود رسید، پیش‌بینی می‌شود این خاموشی‌ها تا اواخر مرداد ادامه یابد.
امینی با اشاره به طرح افزایش تعرفه مشترکان پرمصرف گفت: طرح افزایش تعرفه‌های مشترکان پرمصرف از گذشته در مجلس مطرح بود و با توجه به کمبود منابع برق این طرح در سال جاری با جدیت بیشتری مورد پیگیری قرار خواهد گرفت.
