زعفران یکی از محصولات استراتژیک کشاورزی در کشور مان محسوب می شود که توسعه صادرات آن می تواند ارزش افزوده مناسبی رانصیب کشور کند این درحالی است که مسائل و موضوعات مختلف با سد راه صادرات از سرخی روز افزون آن کاسته و آتشی بر جان تولیدکنندگان انداخته است.
آمارها نشان می دهد علی رغم آنکه زعفران جز سه محصول عمده صادراتی در بخش کشاورزی است اما همچنان بیشترین حجم صادرات این محصول به زعفران فله ای اختصاص دارد که به این ترتیب با وجود تولید بیش از 90 درصد زعفران دنیا در ایران، سهم چندانی از بازارهای جهانی نداریم چرا که پس از صادرات فله به کشورهای اروپایی به ویژه اسپانیا و همچنین افغانستان، این محصول پس از فرآوری و بسته بندی مجدد به عنوان تولیدات داخلی به دیگر کشورها صادر می شود که این امر موجب شده نام زعفران ایرانی در بازارهای جهانی بر سر زبان ها نباشد.
البته ماجرا تنها به این جا ختم نمی شود چرا که قاچاق پیاز زعفران در سایه غفلت مسئولان در حال خروج از مرزهای کشور است که این امر برای بزرگترین تولیدکننده زعفران یک خطر به شمار می رود. اگر متولیان این صنعت توجهی به این موضوع نداشته باشند، درآینده ای نه چندان دور با افزایش سطح زیر کشت محصول در کشورهای رقبا، دیگر جایی در بازارهای هدف نخواهیم داشت.
براین اساس به سراغ مسئولان ذی ربط می رویم تا از آخرین وضعیت صادرات فله، قاچاق پیاز زعفران و دیگر مشکلات پیش روی تولیدکنندگان با خبرشویم:
رضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی با انتقاد از صادرات فله ای طلای سرخ ایرانی اظهار کرد: با توجه به آنکه بیش از 90 درصد زعفران دنیا در ایران تولید می شود،اما متاسفانه این محصول ارزشمند ایرانی به اسم سایر کشورها ناشی از صادرات فله به بازارهای هدف صادر می شود.
وی افزود: بسیاری از کشورهای توسعه یافته روی برند و بسته بندی محصولات خود کار می کنند در حالیکه تجار ایرانی اقدام به صادرات فله ای محصولات نظیر کشمش،پسته، زعفران و ... می کنند که درنهایت این امر موجب سواستفاده بسیاری از رقبا می شود.
نورانی با اشاره به اینکه در ایران چند شرکت به صورت محدود روی بسته بندی صادراتی محصولات خود کار می کنند،بیان کرد: این امر کافی نیست،چرا که بسیاری از کشورهای پیشرفته برای هر یک از صادرکنندگان خود ،کد شناسه ای روی محصول درج می کنند تا در صورت بروز مشکل،صادرکننده مربوط مورد انتقاد قرار گیرد.
این مقام مسئول با انتقاد از جدی نگرفتن بحث برندینگ درایران گفت: با وجود آنکه این امر ضرر و زیان هنگفتی به محصولات با ارزش و منحصر به فرد ایرانی وارد کرده است، اما تا کنون در هیچ از یک رسانه ها تبلیغات وسیعی برای کالاهای ایرانی صورت نگرفته است و از آن جا که بسیاری از صادرکنندگان خرده پا و جز هستند، نتوانسته اند برای تبلیغات نشان تجاری خود در دنیا هزینه های بازاریابی را پرداخت کنند. درنهایت این امر منجر به سو استفاده افغان ها و دیگر رقبا از زعفران ایرانی و بسته بندی و صادرات مجدد آن به بازارهای هدف شده است.
وی ادامه داد: با وجود آنکه بیش از 90 درصد زعفران دنیا در ایران تولید می شود، اما متاسفانه آمار صادراتی کمتر از اسپانیاست در حالیکه تولید زعفران در اسپانیا یک دهم ایران نیست.
به گفته نورانی توزیع زعفران با برند اسپانیا به بازارهای دنیا موجب شده که ترنول آن کشور بیش از ایران باشد.
رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی با بیان اینکه گرفتن ضرر در هر زمانی منفعت است،اظهار کرد: این گونه نیست که مسئولان و صادرکنندگان ایرانی بگویند که دیگر نمی توان برای جلوگیری از سو استفاده رقبا کاری را انجام داد چرا که نبود متولی صادرات و هدف گذاری برای این امر یکی از دلایل اصلی سو استفاده رقبا در بازارهای هدف به شمار می رود.
وی درپایان تصریح کرد: در گذشته سازمان توسعه صادرات داشتیم که هم اکنون این سازمان به توسعه تجارت تغییر یافته است، اما بیشترین حرف و حدیث ها متوجه واردات بوده و همواره از صادرات غافل شده ایم.
سرنخ اصلی سو استفاده از زعفران ایرانی در دست دولت است
علی حسینی عضو شورای ملی زعفران با بیان اینکه سرنخ اصلی سو استفاده رقبا از زعفران ایرانی دست دولت است، اظهار کرد: وقتی دولت شرایطی فراهم می کند که به صورت قانونی و غیر قانونی زعفران و پیاز زعفران توسط افغان ها یا شرکای ایرانی از کشور خارج شود،بدیهی است که با معضل سو استفاده از محصول به نام ایرانی در بازارهای هدف به اسم سایر کشورها روبرو شویم.
وی افزود: با توجه به آنکه در سیاست جدید ارزی دولت،صادرات به افغانستان از سپردن تعهد ارزی و بازگشت ارز 4200 تومانی به سیستم بانکی مستثنی است؛بنابراین سو استفاده از برند ایرانی ناشی از مقررات ایجاد شده توسط دولت است.
حسینی ادامه داد: با وجودآنکه زعفران ایرانی به سمت افغانستان سرازیر می شود، این امر جای سوال است که چرا باید مقررات صادرات زعفران به افغانستان مستثنی از کشورهای دیگر باشد و همواره ما با دست خود سودهای هنگفتی را نصیب افغان ها کنیم.
این مقام مسئول با انتقاد از قاچاق بی رویه پیاز زعفران بیان کرد: با توجه به توسعه سطح زیر کشت زعفران در افغانستان این امر جای سوال است که چرا دولت از خروج غیر قانونی پیاز زعفران جلوگیری نمی کند.
وی ادامه داد: با وجود کشت زعفران در افغانستان و مصرف ناچیز محصول در این کشور، تا کنون هیچ یک از مسئولان از خود سوال نکرده اند که چه بلایی سر این حجم از صادرات زعفران ایرانی به افغانستان می آید.
عضو شورای ملی زعفران با اشاره به ضرورت توقف صادرات این محصول ارزشمند ایرانی به افغانستان بیان کرد: بنده معتقدم که هرچه سریع تر باید جلوی صادرات رسمی و غیر رسمی این میزان زعفران به افغانستان گرفته شود چرا که صادرات یک گرم زعفران به افغانستان خیانت به کشاورزان است.
وی با بیان اینکه با صادرات فله ای زعفران به افغانستان، منافع ملی به تاراج می رود، تصریح کرد: این درحالی است که با وجود هشدارهای متعدد گوش شنوایی نیست چرا که هم اکنون شاهد خروج انبوه زعفران و پیاز زعفران از مرزها هستیم، ما از افغان ها مهمان نوازی می کنیم اما آنها این سرمایه ملی را به تاراج می برند.
