آخرین آمارها از این حکایت دارد که حجم نقدینگی در پایان سال گذشته به ۱۵۳۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. این رقم در مقایسه با فروردین همان سال که ۱۲۶۴ هزار میلیارد تومان ثبت شده بود بیش از ۲۸۰ هزار میلیارد تومان افزایش را نشان می‌دهد. روند رو به رشد نقدینگی طی سال‌های گذشته برای سال ۱۳۹۶ نیز تکرار شد و البته سرگردانی آن در برخی ماه‌ها موجب حرکت به سمت بازارهای غیرمولد از جمله ارز و سکه شد.
در نیمه دوم سال گذشته بازار ارز و سکه دچار نوسان قابل توجهی شد و قیمت دلار به گونه‌ای افزایش پیدا کرد که تا اواخر اسفند به ۵۰۰۰ تومان رسید و سکه نیز تا مرز دو میلیون تومان پیش رفت. افزایش مبادلات و همچنین ایجاد نوسان و هیجان در این بازارها که به دلیل افزایش تقاضا در آن شکل گرفت از جمله مسائلی بود که کارشناسان تاکید داشتند دلایل عمده آن رشد بی‌رویه نقدینگی و در نهایت کاهش نرخ سود بانکی بوده است. کاهش نرخ سود بانکی در شهریورماه سال گذشته به دستور بانک مرکزی به اجرا درآمد که خود عاملی شد برای اینکه مردم با توجه به نوسانی که در بازار ارز وجود داشت بخواهند برای سودآوری بیشتر به سمت این بازار حرکت کنند.
در نهایت بانک مرکزی تصمیم گرفت برای جذب نقدینگی و اعمال کنترل بر بازار ارز دو سیاست را در دستور کار قرار دهد. از سویی پیش فروش سکه را در بهمن‌ماه شروع کرد تا با ایجاد شرایط جذاب و خرید از سوی مردم بخشی از نقدینگی را به سمت بانک مرکزی بکشاند و از سوی دیگر اقدامی انجام داد که چندان قابل پیش بینی نبود و طی آن، دو هفته پیش فروش اوراق گواهی سپرده را با سود ۲۰ درصد در بانک‌ها عملیاتی کرد که نرخ سود آن پنج درصد بالاتر از نرخ معمول ۱۵ درصد شبکه بانکی برای پرداخت به سپرده‌ها بود.
بانک مرکزی اخیرا اعلام کرد که حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان سکه پیش‌فروش کرده است اما به هر حال بخش قابل توجهی از این پیش فروش در فروردین ماه ثبت شد که سکه های با سر رسید های مختلف در ویترین فروش قرار گرفت.
گرچه تصورات بر این بود که با افزایش پنج درصدی سود بانکی، جذب سپرده بالاتر رفته و بازار ارز تا حدی از نوسان بیفتد، اما با وجود اینکه ۲۴۰ هزار میلیارد تومان اوراق گواهی سپرده با سود ۲۰ درصد فروش رفت، این مبلغ عمدتا به سپرده‌های قبلی مردم در بانک‌ها اضافه شد که حالا نرخ سودشان ۲۰درصد شده بود. این شرایط موجب افزایش هزینه پول در بانک‌ها شد؛ به گونه‌ای که این افزایش ۵ درصدی نرخ سود بانکی برای این ۲۴۰ هزار میلیارد تومان اوراق فروش رفته بیش از ۱۲ هزار میلیارد تومان اختلاف ایجاد کرد که در نهایت به ضرر بانک‌ها تمام شد؛ چرا که در سوی مقابل، نرخ سود تسهیلات که تامین‌کننده هزینه بانک‌ها است ۱۸ درصد باقی ماند که دو درصد پایین‌تر از سود سپرده بود.
هر چند رشد نقدینگی در انتهای سال گذشته تا حدی طبیعی بود اما آمارهای جدید بانک مرکزی موید آن است که با طرح‌های اجرایی شده نیز نقدینگی چندان جذب نشد؛ به گونه‌ای که مقایسه اختلاف بین افزایش نقدینگی در ماه‌های مختلف سال گذشته نشان می دهد که این رقم در فاصله بهمن و اسفند پارسال به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش داشته و از بهمن‌ماه که حدود ۱۴۸۹ میلیارد تومان بوده تا اسفندماه که به ۱۵۳۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد بالغ بر ۴۰ هزار میلیارد تومان رشد داشته است؛ در حالی که این رقم در فاصله بین سایر ماه‌های سال گذشته بین ۱۵ تا ۲۵ هزار میلیارد تومان بوده است.
