این روزها اشرافی‌گری به سراغ مردن هم آمده است، برگزاری مراسم آنچنانی و برپایی سفره‌های پررنگ و لعاب و ... اما نکته اصلی خرید قبر است که بخش مهمی از هزینه‌ها را به خود اختصاص می‌دهد، البته سلیقه هم شرط است اینکه بخواهی در قبرستانی باکلاس و معروف به خاک سپرده شوی یا در محلی دوردست و به دور از هیاهو و تجمل باید بیشتر کنی.
سرش دعواست مثل زمین‌های بالای شهر و آپارتمان‌های لوکس، مثل دنیای امروز جای فقرا و اغنیا جداست؛ هرچه که پولدارتر باشی جای بهتری گیرت می‌آید، البته باید پول خوبی خرج کنی تا در جای بهتری بخوابی. برای آن، مثل خانه‌های امروزی ملاک‌های متفاوتی قائل هستند؛ برعکس دنیا، بیشتر مردم دوست دارند که خانه‌شان کنار بزرگان باشد، به همین خاطر است که هرچه بخواهی نزدیک‌تر باشی باید پول بیشتری هم خرج کنی؛ مثل دنیا بر خیابان گران‌تر است، البته اگر شهرداری پروانه بدهد. هرچند شهرداری پروانه ندهد هم می‌توانی خلاف بسازی که راهش را برایت باز کرده‌اند. خوبی ساخت و ساز خلاف برای آن، این است که وقتی ساختی دیگر کسی با تو کاری ندارد و نیازی به کمیسیون و جریمه و... نیست. یک طبقه و چند طبقه دارد، یک طبقه‌ها هم طبق معمول گران‌تر هستند. نمی‌گذارند دکوراسیون داخلی را خودت طراحی کنی، هرچه داخلش هست برای همه یکسان است ولی نما با خودت هست، هرطور می‌خواهی نمایش را بساز؛ البته مثل آپارتمان‌های امروزی که همه دنبال نمای رومی و سنگ هستند، برای آن، عرف استفاده از سنگ است. سنگ‌های مرغوب گران‌تر هستند و نماهای لوکس اینجا هم وجود دارد. خیلی‌ها که آینده نگر بوده‌اند از امروز سرمایه‌گذاری کرده‌اند، زمینش را خریده و نگه داشته‌اند که یا سودش را ببرند یا روزی بسازند و ساکنش شوند. یک مزیت دیگر هم دارد، مثل آپارتمان‌های امروزی دیگر نیازی به مهندس، طراح و مجوزهای آنچنانی نیست و معمارهای تجربی کارتان را پیش می‌برند.
حرف از میلیون‌ها تومان است برای چند وجب خانه آخرت؛ گفته‌اند که مرده روی زمین نمی‌ماند و جز کفن به چیزی نیاز ندارد اما اگر کارتان یکبار به قبرستان‌ها بیفتد متوجه می‌شوید که بیش از هرچیز باید به سرمایه برای مرگ هم فکر کنید. اگرچه چندسالی هست که بازار مسکن و ساخت و ساز راکد است اما بازار قبر همیشه گرم است، اجاره‌نشینی ندارد و همه مالک هستند. دیگر بماند هزینه‌های مراسم، تشییع و تدفین...
هرچه به خیابان نزدیک‌تر باشد گران‌تر است
قبرستان بقیع یکی از آرامستان‌های حاشیه شهر قم است که هم در مجاورت امامزاده جمال غریب(ع) قرار گرفته و هم به مسجد مقدس جمکران نزدیک است. با وجود اینکه این قبرستان در محدوده شهر قم قرار نگرفته اما به دلایل مختلفی از جمله قدمت و... رقم‌های میلیونی برای قبرهای این قبرستان از مردم دریافت می‌شود.
متولی قبرستان بقیع می‌گوید: اینجا قبر دو طبقه از سه میلیون تومان تا 7.5 میلیون تومان داریم؛ هرچه که به خیابان نزدیک‌تر باشد گران‌تر است، بستگی دارد که بخواهی چقدر هزینه کنی. البته قبرهای محدوده امامزاده اوقافیست و برای خرید باید به اوقاف مراجعه کرد.
خادم امامزاده جمال غریب(ع) در مجاورت قبرستان بقیع قم هم با بیان اینکه قبرهای اوقافی نزدیک امامزاده که به خیابان هم نزدیک‌تر است قیمت کمتری دارد، در مورد دلیل قیمت پایین‌تر قبرهای اوقافی به نسبت قبرهای محدوده قبرستان بقیع گفت: در محدوده امامزاده جمال، قیمت هر طبقه از قبر سه طبقه 3 میلیون و 700 هزار تومان است و می‌توانید پیش‌خرید هم انجام دهید، اما قبرهای قبرستان قیمت بالاتری دارند و تا حدود هفت میلیون نیز می‌فروشند؛ خب قبرستان مدیریت مجزایی دارد و قیمت‌ها نیز دست خودشان است.
حدود سال‌های 84 و 85 شورای برنامه‌ریزی استان قم در پی درخواست‌های مکرر مردم و ساکنین محدوده آرامستان‌ها و بقاع امامزاد‌گان درون شهر، دفن اموات در 10 قبرستان شهر را ممنوع کرد و درسال 91 نیز در مصوبه‌ای دیگر دفن اموات در آرامستان های باغ بهشت، شیخان و امامزاده ابراهیم(ع) ممنوع شد؛ مصوباتی که هنوز که هنوز است پس از 6 سال به درستی اجرایی نشده و همچنان شاهد خرید و فروش قبر در این قبرستان‌ها و دفن اموات هستیم.
700 هزار تا 700 میلیون تومان برای یک متر خانه آخرت!
متولی آرامستان باغ بهشت که در محدوده هسته مرکزی شهر و گلزار شهدای قم واقع شده در خصوص وضعیت دفن اموات در این قبرستان می‌گوید: سال 91 بنا به مشکلاتی که پیش آمده بود، برخی سعی داشتند اجازه دفن اموات در قبرستان را ندهند که پس از مدتی مشکل حل شد، مساله حساب و کتاب برخی ارگان‌ها بود که مستمر پرداخت می‌شود و الان هرکس که قبر داشته باشد می‌تواند نسبت به دفن اموات اقدام کند.
وی در مورد هزینه‌های دفن اموات در این قبرستان گفت: در حال حاضر که قبر فروشی در این قبرستان وجود ندارد؛ همه قبور برای مردم است، البته برخی برای فروش گذاشته‌اند که از 20 میلیون تومان به بالا است و هرچه به خیابان نزدیک‌تر باشد گران‌تر است. نزدیک درب اصلی قبرستان اگر بخواهید که محدوده حیاط اصلی است تا حدود 30 میلیون تومان برای فروش گذاشتند اما در حیاط‌های پشتی تا حدود 25 میلیون تومان یک طبقه از قبر سه طبقه را می‌فروشند.
متولی آرامستان باغ بهشت اضافه کرد: برخی از مقبره‌های شخصی هم هست که طبقات قبرهای سه طبقه را برای فروش گذاشتند و قیمت هر طبقه 22 میلیون تومان است. البته هر قبری که بپسندید جای تخفیف بیشتر هم دارد! البته مردن در قم زیاد دردسر ندارد؛ از 700 هزار تومان در بهشت معصومه تا 700 میلیون تومان ...!
نکته این مسائل و قیمت‌های نجومی قبر در قبرستان‌های داخل شهر به خاطر ممنوعیت‌هایی است که در خصوص دفن اموات اجرا شده است که بعضا مشاهده شده عمده آنها اجرایی نمی‌شود و با مجوز یا بدون مجوز برخی اقدام به دفن اموات در این قبرستان‌ها می‌کنند؛ هرچند دفن اموات در آرامستان‌های باغ بهشت و علی‌بن جعفر(ع) امروز بسیار عادی شده و دفن اموات به آسانی به کمی هزینه بیشتر انجام می‌شود!
اعتراض و شکایت‌های مردمی، نارضایتی کسبه و ساکنین محلات محدوده قبرستان‌ها، مشکلات بهداشتی، زیست‌محیطی و ترافیک خودروها از جمله مسائلی بوده که موجب شده اعمال ممنوعیت در قبرستان‌های شهری صورت گیرد. به گفته ساکنین محدوده قبرستان‌ها، اگر از حضور بی‌خانمان‌ها و معتادها در قبرستان‌ها چشم بپوشیم، مشاهده حیوانات موزی، پشه و عقرب در این محلات بسیار عادی شده و کشتن عقرب به بازی هر روز بچه‌های ساکن این محلات تبدیل شده است.
اوقافی 15 میلیون، شخصی 27 میلیون!
با همه این مسائل به نظر می‌رسد هرکس پول بیشتری داشته باشد می‌تواند خانه آخرت بهتری در مرکز شهر به دست آورد و مشکلات مردم، مسائل بهداشتی و... نیز اهمیتی ندارد. گلزار شهدای علی‌بن جعفر(ع) یکی دیگر از قبرستان‌های شهر قم است که بسیاری از مردم تلاش دارند فرصتی برایشان فراهم شود تا هم‌چون قبرستان باغ‌بهشت، اموات خود را در این گلزار دفن کنند و به همین خاطر قبرهای این قبرستان مرغوب‌تر هستند و پول بیشتری باید برای یک طبقه قبر پرداخت.
یکی از خادمین امامزاده علی‌بن جعفر(ع) در خصوص نحوه تهیه قبر در محدوده بقعه امامزاده می‌گوید: اینجا پیش‌فروش قبر نداریم؛ هر زمانی که مرده آماده دفن باشد قبر می‌فروشیم. قبرهای اوقافی 15 میلیون تومان و شخصی‌ها 27 میلیون تومان قیمت دارند. شخصی‌ها بالا و نزدیک امامزاده هستند اما اوقافی‌ها پایین و نزدیک سرویس‌های بهداشتی است!
البته در سال‌های اخیر با توسعه آرامستان بهشت معصومه قم، ایجاد فضای سبز، تامین خدمات رفاهی و تبلیغات رسانه‌ای و خصوصا هزینه‌های اندک، مردم رغبت بیشتری به دفن اموات خود در این آرامستان که در 5 کیلومتری محدوده شهر قم و در مجاورت اتوبان قم – تهران قرار گرفته دارند تا جایی که از شهرهای دیگر نیز اموات خود را برای دفن در این آرامستان به شهر قم می‌آورند.
عبدالحمید وکیلی مدیرعامل سازمان آرامستان‌های بهشت معصومه(س) با تاکید بر اینکه کل فرآیند دفن اموات براساس بومی و غیر بومی بودن متفاوت است می‌گوید: برای بومیان قم قطعه عمومی در نظر گرفته شده که قبور به صورت رایگان در اختیار قرار گرفته و عوارض نیز از مردم دریافت نمی‌شود؛ تنها مردم باید هزینه خدمات(شستشو، آمبولانس و...) را پرداخت کنند که بر این اساس برای یک طبقه قبر حدود 800 هزار تومان پول لازم است. البته برای افرادی که می‌خواهند طبقات دیگر این قبور را رزرو و پیش‌خرید کنند تسهیلاتی در نظر گرفته‌ایم که مردم می‌توانند طبقه دوم را تا 40 روز با 20 درصد تخفیف با قیمت یک میلیون و 245 هزار تومان خریداری کنند.
وی با بیان اینکه قبر در قطعات خاص آرامستان بهشت معصومه(س) از 2 میلیون و 800 هزار تومان به بالا فروخته می‌شود می‌افزاید: قیمت قطعات خانوادگی آرامستان هم حدود 130 میلیون تومان است. هزینه دفن اموات در آرامستان برای افرادی هم که بومی قم نباشند بیش از 4 میلیون تومان تعیین شده است.
براساس نرخی که توسط سازمان آرامستان‌های بهشت معصومه(س) اعلام شده، افرادی هم که می‌خواهند اموات خود را خارج از بهشت معصومه دفن کنند باید یک میلیون و 250 هزار تومان بابت عوارض و حدود 800 هزار تومان بابت خدمات پرداخت کنند. دفن اموات برای غیر بومیان هم در قم فقط 4 میلیون و 500 هزار تومان بابت عوارض و خدمات خرج دارد.
برابری هزینه عروسی لوکس با یک عزای ساده
اگر حدود 200 مهمان داشته باشی برای تنها دو وعده پذیرایی از آنها به ازای هر نفر 20 هزار تومان باید 8 میلیون تومان هزینه شود، با احتساب هزینه خرید قبر، سنگ، تشییع، تدفین، مراسمات شب اول، سوم، هفتم و هزینه مکان مراسمات و پذیرایی و... حداقل باید 50 میلیون تومان پول داشت تا به عبارتی آبرومندانه خاکت کنند! رقمی که با برگزاری یک عروسی لوکس در قم برابری می‌کند.
البته شنیده‌ها حاکی از رقم‌های چند صد میلیونی قبر در قبرستان‌های حاشیه حرم مطهر حضرت معصومه(س) و ... حکایت دارد که باید حسابی میلیاردر باشی. نباید از افرادی هم گذشت که با وجود سرمایه‌های مادی مناسبی که دارند برایشان فرقی نمی‌کند که کجا دفنشان کنند؛ با همان هزینه اندک حدود یک میلیون تومانی در بهشت معصومه(س) قبر خریده‌اند و میلیون‌ها تومان پولی که دیگران تنها برای خرید قبر هزینه می‌کنند را صرف کارهای عام‌المنفعه و خیر می‌کنند تا خانه آخرتشان را بسازند.
همه شنیده‌ایم که در عالم پس از مرگ، جایگاه فقیر و غنی با هم تفاوتی ندارد و جایگاه انسان‌ها به اعمالشان است نه اموالشان، اما اینگونه که از وضعیت هزینه‌ها بر می‌آید برای مردن هم بهترین جایگاه‌ها برای متمول‌ها در نظر گرفته شده است. پول داشته باشی در کنار بقعه یک امامزاده و مزار شهدا یا بر یک خیابان شلوغ مرکز شهر خاکت می‌کنند اما اگر پول نداشته باشی، جایگاهت یکی از قبرهای وسط بیابان‌های اتوبان قم-تهران است.
دوستی می‌گفت مادرش وصیت کرده که در گلزار علی‌بن جعفر(ع) دفن شود؛ جدا از حرف دلش، خدا خدا می‌کرد که مادرش یا وصیتش را تغییر دهد یا حداقل فرصتی داشته باشد تا بتواند از حقوق 2 میلیونی‌اش پس‌اندازی برای خرید قبر جمع‌آوری کند! پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: «القبر روضة من ریاض الجنّة اوْ حفرة من حفر النیران... و اعوذ بک من عذاب القبر.؛ قبر باغی است از باغ‌های بهشت، یا گودالی است از گودال‌های جهنم... وخدایا پناه می‌برم به تو از عذاب قبر.» بیش از اینکه به دنبال جای خوب برای قبرمان باشیم، توشه‌ای برای دنیای آخرت جمع کنیم.
