مسعود کرباسیان وزیرامور اقتصادی و دارایی در یادداشت اینستاگرامی از آغاز روند اصلاح رتبه ایران در فضای کسب و کار با تعامل بیشتر میان بخش خصوصی و دولت خبر داد.
مدت ها بود که قصد داشتم کتاب «جهانی از اعداد» تالیف موسسه اکونومیست را مطالعه کنم. اما فرصت نمی شد تا اینکه آخر هفته زمانش را بدست آوردم. مطالعه آمار از دو منظر مهم است. اول اینکه در دورانی قرار داریم که باید با توجه به مختصات واکنش‌های جامعه جهانی به برجام، در مورد اقتصادتصمیم‌گیری کنیم و تعیین استراتژی بیش از هرعنصری به اطلاعات و تحلیل نیاز دارد.
دوم اینکه به نظر می‌رسد در مورد برخی شاخص‌ها اطلاعات دقیقی به جهان نداده‌ایم و آنها به دلیل عدم دسترسی به منابع قابل استناد یا در مورد ما اطلاعات اشتباه می‌دهند یا اینکه به مزیت‌های اقتصاد ایران اشاره نمی‌کنند.
خیلی مواقع از کارآفرینان کشور نکاتی می‌شنوم که من را به فکر فرو می‌برد. گاهی جملات ساده به دریایی از معنی تبدیل می‌شوند و خوشبختانه از این دست تجربه‌ها در وزارت اقتصاد زیاد دارم.
نمونه‌اش همین مثالی که می‌زنم. یک فعال بخش‌خصوصی داخلی که کارخانه‌اش بیش از 10 هزار کارگر دارد و به کشورهای منطقه هم کالا صادر می‌کند، می‌گفت همیشه استراتژیش برای رقابت براین اصل استوار بوده که «کارخودشان را بی‌کم و کاست و بی‌توجه به سنگ‌اندازی‌های رقبا» انجام دهند. به همین سادگی. اگر در جایی به غیر از جلسه با کارآفرینان این جمله را می‌شنیدم شاید به سادگی از کنار آن عبور می‌کردم ولی وقتی ذهنم درگیر معادلات روز بود، این جمله هم برایم معنای دیگر پیدا کرد.
حالا رقیب ایران غیرمنصفانه، بازی را برهم زده ولی ما می‌توانیم با اصلاح روندهای داخلی و معرفی خودمان به جهان و با نگاه به همان ایده «کار خودمان را بی‌کم و کاست» انجام دهیم.
به تعدادی از آمارهای جهانی در مورد اقتصاد ایران که اکونومیست منبع آن است، دقت کنید. ایران با 374 میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی، سی امین اقتصاد بزرگ جهان است. همچنین براساس قدرت خرید هم پایین تر از اسپانیا و بالاتر از استرالیا به عنوان هجدهمین اقتصاد بزرگ جهان جاگرفته‌ایم.
در همین روزهایی که حرف همه مردم دلار شده، ایران بیست و سومین کشور جهان از نظر بیشترین مازاد حساب جاری است. خوشبختانه از نظر تولیدات صنعتی با رقم 159 میلیون دلار در رده بیست و سوم قرار داریم و جالب آنکه از نظر این شاخص هلند و اتریش بعد از ما قرار گرفته‌اند.
رتبه سی وسومین کشورجهان از نظر تولیدات کارخانه‌ای، رتبه سی امین کشور جهان از نظر تولید خدمات و رتبه یازدهم بزرگترین تولیدکننده کشاورزی هم این فهرست را کامل می کند. این اطلاعات یعنی در جایی از اقتصاد جهانی ایستاده‌ایم که توان ارتقاء داریم.
در مورد بیکاری هم به آمار جالبی برخوردم. خوشبختانه نام ایران در میان 45 کشور با نرخ بیکاری بالا که اسامی آنها فهرست شده قرار ندارد. بازهم قابل توجه اینکه در میان 18 کشور با بالاترین نرخ بیکاری جوانان هم نیستیم. آنچه خوشحالم کرد این بود که در میان 30 کشور با بیشترین جمعیت زیرخط فقر( براساس درآمد روزانه 2 دلار و کمتر) هم قرار نداریم.
البته در تعدادی از شاخص‌های مهم آمار خوبی نداریم. در شاخص‌هایی مانند توسعه انسانی(نشان دهنده کیفیت زندگی است)، رشد اقتصادی، بزرگترین صادرکنندگان، بزرگترین تجار کالایی، کمترین تورم ها و حتی بهترین اقتصادها از نظر شاخص تحقیق و پژوهش پیش از انجام کار، نامی از اقتصاد ایران نیست.
متاسفانه طی سال های اخیر کمتر این موضوع برایمان اولویت بوده که اولا آمارهای واقعی اقتصاد ایران و پتانسیل های آن را به جهان ارائه کنیم و دوما اینکه حتی وقتی از سمت آنها برای کسب اطلاعات به ما رجوع شد، حداقل پاسخ های دقیق برای بیان داشته باشیم. کمااینکه امروز خیلی‌ها قبول دارند که یک دلیل رتبه پایین ایران در شاخص فضای کسب و کار بی حوصلگی پاسخ دهندگان ایرانی برای مطالعه دقیق فرم ها و ارائه پاسخ دقیق به آنهاست.
اگر در حوزه اقتصاد دقیق، منصفانه و شفاف باشد، آنها سعی می‌کنند کمتر با اتکاء به گزارههای سیاسی در مورد موضوعات اقتصادی تصمیم بگیرند. حتی کارآفرین خودمان هم وقتی متوجه شود که پشتش به دولت و جایگاه اقتصادی ایران گرم است، با روحیه بالاتر با شریک خارجی وارد مذاکره می‌شود.
در وزارت اقتصاد عزم کرده‌ایم که هرچه زودتر دلایل بروز اشتباه در شیوه رتبه بندی ایران در شاخص فضای کسب وکار را اصلاح کنیم البته که به همراهی بخش خصوصی با همان رویکرد واقع بین انه نیاز داریم. نه می خواهیم بیش از اندازه مثبت و نه بیش از حد منفی باشیم. فقط می‌خواهیم شناخت دقیقی از خودمان به جهان و حتی هم‌وطنمان بدهیم.
