عباس آخوندی در همایش لجستیک با بیان اینکه هر وقت راجع به حمل و نقل در ایران صحبت می شود، افراد بلافاصله بحث موقعیت ژئوپلیتیکی و مزیت های نسبی ایران را مطرح می کنند، گفت: اگر چه این مزایا همچون قرارگرفتن ایران در چهارراه شمال جنوب یا داشتن سواحل خلیج فارس و دریای خزر یا موقعیت هایی همچون نزدیکی به دریای مدیترانه، کشورهای آسیای میانه، اروپا و دسترسی سریع به چین به عنوان مرکز اصلی تولید بار دنیا را در اختیار دارد اما در صنعت حمل ونقل باید دنبال ایجاد مزیت های رقابتی باشیم.
وی با بیان اینکه مزیت های نسبی از آنجایی که خدادادی هستند اغواگرایانه و رقت آمیز به حساب می آیند، گفت: این مزیت ها سبب می شوند از اینکه تلاش کنیم که بتوانیم موقعیت خود را در جهان بیابیم، باز بمانیم بنابراین باید بیش از مزیت های نسبی به مزیت های رقابتی توجه کنیم؛ در نتیجه همه شاکله های ذهنی ما باید تغییر کند.
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: در کنار زیرساخت های سخت افزاری حمل و نقل مانند جاده، ریل یا فرودگاه باید به دنبال زیرساخت های نرم افزاری این صنعت مانند اصلاح قوانین دست و پاگیر، حاکمیت قانون، آموزش و داشتن توانایی کارکرد در سطح جهانی را نیز ایجاد کنیم که در حال حاضر این مسائل در ایران همچنان در مراحل ابتدایی قرار دارد.
وی با اشاره به اهمیت حمایت از استارتاپ ها و تکنولوژی نوین افزود: معاونت حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی در یک سال گذشته با همین هدف ایجاد شده و مهمترین وظیفه این معاونت تمرکز بر بازنگری در قوانین، بررسی فرآیندها و بازنگری زنجیره تامین و شناسایی حلقه های ضعیف آن است.
آخوندی گفت: نخستین اقدامی که در این زمینه انجام داده ایم در بخش آی تی و فناوری اطلاعات است. به نظر من در روزگار مدرن، حمل و نقلی که هوشمند نباشد امکان رقابت ندارد. این موضوع در همه شقوق حمل و نقل قابل لحاظ است. به همین دلیل میزان سرمایه گذاری وزارت راه و شهرسازی در هوشمندسازی زیرساخت های حمل و نقل قابل توجه است به عنوان نمونه در سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای هزار میلیارد تومان در بخش هوشمندسازی حمل و نقل سرمایه گذاری کرده ایم، همچنین باید تمام فرآیندهای بنادر، راه آهن و صنعت هوانوردی ما هوشمند شود.
وی با تاکید بر اینکه در صنعت حمل و نقل باید در هر لحظه امکان ردیابی بار یا مسافر یا کانتینر وجود داشته باشد، اظهار داشت: هنوز نمی توانیم ادعا کنیم که امکان رقابت با بهترین های دنیا را داریم.
آخوندی در بخش دیگری از اظهارات خود به موضوع دسترسی آزاد به اطلاعات اشاره و در بیان اقدامات وزارت راه و شهرسازی در این زمینه تصریح کرد: در صنعت لجستیک جدید که مختصات آن مبتنی بر اطلاعات لحظه ای است و این اطلاعات باید در اختیار افراد قرار گیرد، اصل دسترسی آزاد به اطلاعات مهمترین اقدام است. یک ماه و نیم قبل بخشنامه ای به مدیران وزارتخانه صادر کردم و آنها را ملزم به ارائه اطلاعات موردنیاز شهروندان کردم که در صورتی که اطلاعات محرمانه نباشد باید در اختیار همه قرار گیرد. به عنوان نمونه در استارتاپ ها ماده اولیه صرفا اطلاعات است و کسب و کار بر پایه اطلاعات شکل می گیرد.
آخوندی با تاکید بر اینکه وزارت راه و شهرسازی از شکل گیری کسب و کارهای نوپا حمایت می کند، گفت: شاید این حرف من سبب شود برخی فعالان حمل و نقل قدیمی استقبال نکنند که من از کسب و کارهای نوپا حمایت کنم اما اگر می خواهیم ترانزیت در کشور رشد کند، این هدف بستگی به اجرای عملی اصل دسترسی آزاد به اطلاعات و حمایت از فناوری های نوین دارد.
وزیر راه و شهرسازی در بخش دیگری از سخنان خود بحث «اقتصاد مقیاس» را مطرح و اظهار داشت: وقتی می خواهیم باری را از قاره ای به قاره دیگر از دالان ایران عبور دهیم، نیاز به بنگاه هایی داریم که بتوانند در مقیاس جهانی فعالیت کنند، اما این بنگاه ها نمی توانند دولتی باشند و باید بخش خصوصی چنین بنگاه هایی راه اندازی کند.
وی افزود: ممکن است به صورت دولتی مدیران گزارشاتی از ایجاد زیرساخت ها ارائه دهند اما نکته مهم خوانش فعالان اقتصادی از مجموعه این اقدامات است که تحت عنوان LPI (شاخص حمل و نقل) شناخته می شود و فعالان اقتصادی این شاخص را از مجموعه اقدامات زیرساختی و نرم افزاری بخش حمل و نقل ارائه می دهند.
آخوندی تصریح کرد: به همین منظور در بخش زنجیره تامین (لجستیک) وزارت راه و شهرسازی با همکاری فعالان اقتصادی تلاش دارد مشکلات آنها در این زنجیره را بررسی و تنگناها را برطرف کند. اگر شاخص LPI رشد ندهیم سرمایه گذاری های کلان ما در زیرساخت ها با بهره وری پایین روبرو خواهد بود.
وی با انتقاد از صدا و سیما در خصوص مطالبه تعیین نرخ گونه های حمل و نقل گفت: در حال حاضر صدا و سیما هنوز هم اصلی ترین بحثی را که تعقیب می کند، این است که قیمت گذاری به چه شکل است و فشار قیمت گذاری دولتی بر روی کالا و خدمات را دنبال می کند اما آیا با فضای قیمت گذاری دولتی می توان رقابت ایجاد کرد؟ این اصلی ترین مشکلی است که با آن دست به گریبان هستیم.
وی با اشاره به برنامه های پنجم و ششم توسعه افزود: آزادسازی قیمت ها در این برنامه ها آمده و وزارت راه و شهرسازی نیز در دو بخش ریلی و هوایی این کار را انجام داده است اما هنوز این موضوع مورد اجماع ملی نیست. مردم همواره از مقامات دولتی انتظار قیمت گذاری دارند که با اصل خصوصی سازی مغایرت بنیادین دارد.
وزیر راه با تاکید بر اینکه بخش خصوصی نیز خود باید از دولت عدم مداخله را مطالبه کند، گفت: نتیجه همین مداخله این است که ایران به عنوان ارزان ترین کشور جهان در زمینه قیمت سوخت شناخته می شود که به عنوان یک مانع جدی در توسعه ترانزیت عمل کرده است.
وی مفهوم نظام سوبسیدی را دخالت دولت در بازار دانست و گفت: در بازاری که دولت در آن دخالت کند امکان رقابت بخش خصوصی وجود ندارد. ما کمتر در جلسات گفتگوی دولت و بخش خصوصی می بینیم که این بخش از دولتی ها چنین مطالبه ای را داشته باشد.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به ورود اولین محموله گندم هند به افغانستان از طریق بندر چابهار تصریح کرد: امکان گسترده ای در سواحل مکران و چابهار ایجاد کرده ایم که امیدواریم به زودی این بندر فعال شود اما بندر چابهار تنها یک دروازه است، آنچه مهم است زنجیره تامینی است که در دنباله آن وجود دارد.
آخوندی همچنین از آماده شدن ۱۱ هزار هکتار زمین در بندر امام خمینی (ره) برای فعالیت لجستیکی خبر داد و افزود: در بندر شهید رجایی نیز ۲ هزار و ۴۰۰ هکتار اراضی اولیه پر شده و ۲ هزار و ۴۰۰ هکتار دوم در حال واگذاری است.
وی با اشاره به وجود ۱۴ هزار هکتار زمین در فرودگاه امام (ره) که می تواند یک کسب و کار سبز و منطبق بر نرم افزار را در نزدیکی تهران فراهم کند، خاطرنشان کرد: وجود ۱۵۰۰ هکتار منطقه آزاد و ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار منطقه ویژه اقتصادی در شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) امکان فعالیت و سرمایه گذاری را مهیا کرده است. همچنین از اعلام آمادگی بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در فرودگاه امام (ره) استقبال کرده و ترمینال ایرانشهر این فرودگاه که در حال حاضر در دست اجراست، آماده مشارکت بخش خصوصی است.
گفتنی است عباس آخوندی در حاشیه این نشست در جمع خبرنگاران با بیان اینکه وزارت راه و شهرسازی در کنار سرمایه گذاری در زیرساخت، دو تحول در زمینه آی تی و ایجاد فضای رقابتی را نیز در دست اقدام دارد، گفت: در نظر داریم با استفاده از فناوری اطلاعات، کلیه دانش های مورد نیاز حمل و نقل و اطلاعات لحظه ای را به فعالان این بخش منتقل کنیم.
وی ادامه داد: همچنین یکی دیگر از برنامه های ما ایجاد شبکه فعالان حمل و نقل ایران و جهان است که لازمه این کار توسعه ترانزیت و حمل و نقل کشور، شکل گیری چنین شبکه ای در فضای رقابتی است.
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه بخش خصوصی کمتر باید انتظار دریافت کمک های مادی از دولت داشته باشد، گفت: از طرف دیگر نیز دولت باید بخش خصوصی را آزاد بگذارد. معتقدم هر جایی که دولت در قیمت ها دستکاری کند، شاید به ظاهر ارزان تمام شود ولی در واقع گران بوده است، چون به کاهش بهره وری منجر شده و فعالان اقتصادی سود خود را از مابه التفاوت قیمت واقعی و قیمت سوبسیدی به دست می آورند نه از افزایش بهره وری.
