رژیم سعودی به همراه چند کشور عربی در ائتلافی علیه قطر روابط خود را با این کشور قطع کردند. در پی تنش ایجاد شده جمهوری اسلامی ایران علاوه بر فرا خواندن طرفین به حفظ آرامش مرزهای آبی و هوایی خود را به روی قطر گشوده است به نحوی که در بیست و چهار ساعت گذشته بیشترین پروازهای قطر از مرزهای هوایی ایران انجام شده است. قطع روابط دیپلماتیک و بسته شدن مرزهای آبی، زمینی و هوایی کشورهایی که تا کنون بخش گسترده ای از اقلام ضروری قطر را تامین می کردند فرصت خوبی پیش روی تجار و صادرکنندگان ایرانی فراهم کرده است تا بتوانند بازار بزرگ قطر را در اختیار بگیرند. بی شک دست یابی به چنین بازاری و استفاده حداکثری از آن نیازمند حمایت و لابی گری صحیح دولت از تجار و صادرکنندگان داخلی است. در گفتگویی که در ادامه آمده است به بررسی ظرفیت های ایران برای ورود به بازارهای قطر پرداخته است.
محمد لاهوتی رئیس کنفدراسیون صادرات ایران با اشاره به استقبال قطر از کالاهای صادراتی ایران گفت : قطر سالیانه بین سه تا پنج میلیارد دلار مواد غذایی از عربستان و امارات وارد می کند که با توجه به بحران و تنش پیش آمده بین قطر و ۴ کشور عربی تنها مرزی که برای قطر باز است مرز آبی ایران است. از سوی دیگر شرایط به گونه ای است که اگر ایران بتواند پاسخگوی نیازهای قطر باشد و شرایط فروش کالا و صادرات را فراهم کند، قطعا آنها نیز از این تجارت وصادرات استقبال می کنند. نزدیکی ایران به قطر یک مزیت است که باید مورد توجه قرار بگیرد از سوی دیگر ایران از پتانسیل خوبی برای صادر کردن مواد غذایی به قطر برخوردار است.
به عقیده لاهوتی توجه به زمان ارسال کالا امری حیاتی است. وی دراین باره خاطر نشان کرد: نکته مهمی که باید مورد توجه دولت یا بخش خصوصی قرار بگیرد زمان رساندن کالا به قطر است، هر چند امکان ارسال کالا از این سوی آب به آن سوی آب ۱۲ ساعته انجام می شود اما طولانی شدن زمان حمل و نقل در افت و آسیب پذیری تجارت با قطر بسیار تاثیر گذار است. شاید گذشت ۱۲ ساعت در ارسال کالاهایی با ارزش وحجم کم، زمانی طولانی قلمداد نشود اما زمانی که از حجم صادراتی سه تا چهار میلیارد دلاری صحبت میکنیم باید اعتراف کرد که خطوط سرویس دهی امروز ما جوابگوی این میزان حجم از معاملات برای صادرات کالا نیست از این رو لازم است ناوگان کشتیرانی ایران برای ترددهای مورد نیاز تجهیز و به روز شود.
لاهوتی خطاب به سازمان توسعه تجارت گفت: یکی از مسائلی که صادر کنندگان ایرانی در بازارهای هدف همواره با آن مواجه هستند قیمت تمام شده کالاهاست که نسبت به قیمت کالاهای سایر رقبا بالاتر است، از این رو لازم است سازمان توسعه تجارت به عنوان پیشرو و متولی تجارت خارجی بیشترین اقدامات را برای این مهم انجام دهد. سازمان توسعه تجارت می تواند با تشکیل کارگروه و ستادی از صادر کنندگان از بازارهای قطر حمایت کند تا از این طریق برخی از مشکلاتی که در قیمت تمام شده، بسته بندی و حمل ونقل بر سر راه صادر کنندگان وجود دارد کاهش یابد. قطعا کندی در این امر منجر به جایگزینی کشورهای دیگری می شود که دنبال چنین تجارت شیرینی هستند. آنها در کوتاه ترین زمان می توانند خود را جایگزین صادر کنندگان ایرانی کنند.
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران با تاکید بر شناسایی فرصت ها تصریح کرد: هر چند فعلا مرزهای ما به روی قطر باز است اما نباید فراموش کنیم مثلا کشور ترکیه به راحتی از طریق مرز هوایی یا دریایی منویات و خواسته های اقتصادی وتجاری خود را در قطر به منصه ظهور برساند. بنابراین اینک اولویت وفرصت به شرطی به ما روی آورده که همانند گذشته فرصت سوزی نکنیم و از ظرفیت به دست آمده به درستی بهره برداری کنیم.
لاهوتی نقش وزارت خارجه را اینگونه عنوان کرد: وزارت امور خارجه قطعا دربحث دیپلماسی اقتصادی می تواند راهگشا باشد به نحوی که با تجهیز اطلاعاتی صادر کنندگان می تواند نیازهای بازار قطر را شناسایی کرده و با ایجاد ارتباط بین صادرکنندگان ایرانی و استفاده از ظرفیت سفارت خانه ایران در قطر حضور رایزنان بازرگانی ایران در قطر را تسهیل بخشد. قطعا رایزنان بازرگانی ما نقش مهمی در ارائه اطلاعات به صادر کنندگان برعهده دارند و قطعا باید تلاش کنند که این ارتباط هر چه سریع تر و زودتر اتفاق بیفتد تا تجار ایرانی قراردادهای لازم را برای فروش کالای خود با قطری ها منعقد کنند. بی شک تمامی فعالیت های یاد شده نیازمند راه اندازی ستادی در وزارت خانه است تا با سازماندهی های لازم تجار را به اهداف اقتصادی خود در قطر نزدیک کنند.
این فعال اقتصادی تصریح کرد: از مسائل مهمی که یقینا باید مورد توجه صادر کنندگان قرار گیرد انتخاب وصادرات کالای با کیفیت و مرغوب به قطر است، چرا که قطر ثروتمندترین کشور عربی منطقه بوده و بالاترین درآمد سرانه جهانی را دارد لذا خریداران این کشور خریداران کالای با کیفیت هستند و در مقابل آن هم پول خوبی پرداخت می کنند لذا باید به صورت هماهنگ به گونه ای برنامه ریزی شود تا صادر کننده ایرانی آمادگی حضور در این بازار را داشته باشد و سازمان توسعه تجارت نیز با اعزام رایزنان قوی و تجهیز صادرکنندگان به اطلاعات مناسب بازارهای قطر را در دست بگیرند.
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران نقش حمایتی دولت را در این برهه زمانی اقتصادی موثر دانسته گفت: یکی از موضوعات مهمی که دولت باید بدان توجه کند کمک های یارانه ای به صادر کنندگان در اموری چون حمل ونقل و بسته بندی است. دولت دراین برهه زمانی حساس باید از مشوق های نقدی برای جلب صادر کنندگان استفاده کند. بی شک تمامی این موارد منوط به سرعت و دقت کافی است. متاسفانه تجربه نشان داده متولیان در چنین اموری سرعت عمل به خرج نمی دهند و صادرکنندگان نیز در بازاریابی ضعیف عمل می کنند.
وی افزود: سرعت ودقت، وظیفه دولت است وصادر کنندگان باید با شناسایی بازار کالای مورد نیاز را تامین کنند؛ ضمن اینکه اصلی ترین موضوع رقابت قیمتی است که صادرکنندگان ما به دلیل قیمت تمام شده بالای کالای ایرانی در این موضوع ضعف دارند لذا اگر دولت درصدد به دست آوردن این بازار است باید با پرداخت مشوق های نقدی، تجار و صادرکنندگان را به حضور در بازارهای قطر ترغیب کند. مثلا دولت عنوان کند به هر صادر کنند ه ای در امر صادرات، حمل ونقل و بسته بندی تخفیف های ویژه ای خواهد داد. بی شک سستی و بی توجهی به موارد مطرح شده به معنای خارج شدن بازار پراهمیت قطر از دست ایران خواهد بود.
لاهوتی در خاتمه با انتقاد از عدم توجه وزارت خارجه به مباحث اقتصادی و عدم استفاده از ظرفیت های برون مرزی خود اظهار داشت: متاسفانه اینکه اصلا وزارت خارجه ما اقتصادی نیست و بیشتر سیاسی است موضوعی است که همواره جایگاه اقتصادی ایران را کاهش داده و آن را در برابر سایر کشورها و رقبا آسیب پذیر کرده است. شاید به این دلیل که هم و غم اصلی وزارت خارجه ما سیاست های خارجی است و متاسفانه ما در وزارت خارجه معاونت اقتصادی نداریم!! به هر حال بهتر است از فرصت به دست آمده نهایت استفاده را ببریم چرا که مشخص نیست بحران قطر کی به پایان می رسد با توجه به اینکه وزیر امور خارجه بر عدم ایجاد تنش با کشورهای عربی تاکید کرده است. توصیه می شود وزارت خانه های صنعت، امور خارجه و جهاد دست در دست هم از شرایط ایجاد شده در راستای ایجاد فرصت برای صادر کنندگان و رونق اقتصادی کشور استفاده بهینه به عمل آورند.
