«آرش کردی» مدیرعامل توانیر در مراسم بهره‌برداری فاز نخست نیروگاه تولید پراکنده برق در شرق تهران با تاکید بر اینکه رشد پیک مصرف برق در سال 95 بیش از 5 درصد بود، یادآور شده که این میزان رشد مصرف برق رقم بزرگی است، چرا که در کشورهای پیشرفته این میزان حدود 3 درصد است.
بالابودن میزان رشد مصرف برق کشور در حالی رخ داده که بنابر گزارش آمار تفصیلی صنعت برق در سال 93 ضریب بهره‌برداری از نیروگاههای کشور در این سال 49 درصد بوده است. به عبارت دیگر 51 درصد از ظرفیت تولید برق از مدار خارج بوده و بخشی از آن صرفاً برای رفع پیک مصرف برق در تابستان وارد مدار شده است. از طرف دیگر با در نظر گرفتن ظرفیت 73 هزار مگاواتی تولید نامی برق در سال 93 و هزینه یک میلیون دلاری برای احداث هرمگاوات واحدتولید برق، در این سال 36 میلیارد دلار سرمایه بدون استفاده در کشور وجود داشته که پیش از این احداث و نصب شده است و تنها در یک ماه از سال برای رفع پیک از آنها استفاده شده است.
هزینه بالای رفع پیک مصرف برق در حالی رخ داده است که برخی از کشورهای پیشرفته دنیا نظامی هوشمندانه را برای تعرفه گذاری قیمت حامل‌های انرژی خصوصا برای رفع پیک مصرف برق خود وضع کرده‌اند. این نظام که روش تعرفه‌گذاری پلکانی- افزایشی نام دارد به منظور اصلاح الگوی مصرف انرژی در بخش های مختلف و به خصوص بخش خانگی اعمال شده است. در این روش، هزینه مصرف متناسب با میزان افزایش آن بالا می رود و در این صورت مصرف بیشتر با یارانه بیشتری همراه نمی‌شود و مشترکین پرمصرف به جای عموم مشترکین در کانون افزایش هزینه قرار می‌گیرند. در این الگو ، میزان مشخصی از هر حامل انرژی به عنوان الگوی مصرف مجاز تعریف می‌گردد و هزینه مصرف کمتر از الگو، ارزان‌تر تعیین می‌شود. با عبور مصرف از مقدار الگو، قیمت به صورت ناگهانی افزایش می‌یابد تا مشترکین پرمصرف با پرداخت هزینۀ واقعی انرژی، رفتار خود را اصلاح کنند و فشار افزایش قیمت نیز از عموم مردم برداشته شود.
در این حالت با تعیین الگوی مصرف برق و مواجه شدن مصارف خارج از الگو با قیمتهای تمام شده و حتی بالاتر، مشترکین پرمصرف که بیشترین هزینه رفع پیک را به کشور تحمیل می کنند، انگیزه بالاتری برای تغییر الگوی مصرف خود و به تبع آن کاهش پیک مصرف برق خود دارند.
اما با وجود راهکارهای هوشمند برای کنترل پیک مصرف برق، وزارت نیرو بدون اطلاع قبلی و به شیوه‌ای نادرست تعرفه برق را برای سومین بار متوالی در 3 سال گذشته به صورت یکسان برای مشترکین پرمصرف و کم مصرف افزایش داده است.
یک بار در اسفند سال 92 تعرفه های برق برای تمام پلکانهای مصرف برق 24 درصد افزایش یافت و بار دیگر در اسفند سال 93 تعرفه های برق برای تمام پلکانهای مصرف برق 10 درصد افزایش یافت. در هفته های گذشته نیز وزارت نیرو تعرفه برق مشترکین را بدون اطلاع‌رسانی قبلی از ابتدای مهرماه با افزایش 10 درصد روبرو کرده است. یکسان در نظر گرفتن افزایش تعرفه های برق برای تمام پلکان های مصرف، سیاستی نادرست در قیمت‌گذاری محسوب می شود که باعث شده پلکانهای بالای مصرف برق، انگیزه ای برای رعایت الگوی مصرف برق نداشته باشند.
بنابر این باید پرسید که منطق یکسان درنظر گرفتن افزایش تعرفه برق مشترکین پرمصرف و کم مصرف با وجود هزینه بالای رفع نیاز مشترکین پرمصرف در زمان اوج مصرف چیست؟
