پیش‌بینی جدید از میانگین قیمت نفت بیش از یک دلار در مقایسه با برآورد قبلی کاهش یافته است. این در حالی است که صادرکنندگان بزرگ نفتی برای مذاکرات بر سر جزئیات توافق اولیه الجزایر برنامه‌ای جدی دارند. برای این منظور اوپک کمیته‌ای ویژه تشکیل داده که مذاکرات فشرده‌ای را برای کنترل بازار نفت انجام می‌دهد.
توافق اعضای اوپک در نشست غیررسمی الجزایر برای کاهش تولید نفت اگرچه تصمیمی تاریخ‌ساز و استثنایی برای اوپک به شمار می‌رود اما تنها شروع راهی برای این سازمان بوده است تا با هماهنگی و همفکری بیشتر به راه‌حلی عملی برای کنترل بازار دست یابند. به این ترتیب در حالی‌که حدود دو هفته از توافق اولیه اعضای اوپک برای کاهش تولید می‌گذرد، صادرکنندگان عضو و غیرعضو اوپک برای دیدار در حاشیه کنگره انرژی جهان که این هفته در استانبول ترکیه برگزار می‌شود در حال برنامه‌ریزی هستند. به نظر می‌رسد برنامه اعضای اوپک در 6 هفته آینده دیدارهایی از این دست برای حصول نتیجه‌ای بهتر در جزئیات تصمیم‌گیری برای کاهش تولید باشد تا آنجا که کشورهای عضو اوپک برای بررسی جزئیات نشست الجزایر کمیته‌ای ویژه از مقامات عالی‌رتبه به‌منظور پیگیری بحث‌ها در مدت زمان باقیمانده تا نشست 30 نوامبر تشکیل داده‌اند. به این ترتیب در حالی به نظر می‌رسد دیدار این هفته کشورهای عضو و غیرعضو اوپک در استانبول آغازگر سلسله‌ای از جلسات و دیدارها در رابطه با تصمیم الجزیره باشد که این هماهنگی و تلاش درست بر خلاف جریانی است که در نیمه نخست سال جاری میلادی میان اعضای اوپک جاری بود. نیمه دوم سال 2016 میلادی در حالی با تلاش برای هماهنگی بیشتر در مدیریت عرضه و کمک به تقویت قیمت‌های جهانی برای اعضای اوپک در حال گذر است که نیمه نخست این سال به رقابت و تلاش برای افزایش تولید و به دست آوردن سهم بازاری بیشتر سپری شد. آنطور که خبرگزاری رویترز گزارش می‌دهد قرار است در استانبول ابتدا وزرای نفت و انرژی کشورهای عضو اوپک با یکدیگر دیداری داشته باشند و سپس روسیه به‌عنوان کشور غیرعضو اوپک که تولیدات آن در ماه گذشته به بیش از 11 میلیون بشکه در روز رسید، با این وزرا و همچنین دبیرکل اوپک مذاکره‌ای غیررسمی داشته باشد. استانبول ترکیه از 9 تا 13 اکتبر میزبان کنگره جهانی انرژی خواهد بود. در این میان وزیر انرژی روسیه روز جمعه در بیانیه‌ای با اشاره به برنامه دیدارهای غیررسمی در حاشیه کنگره جهانی انرژی در استانبول، به انتظار دست‌یافتن به توافقی قطعی برای اجرای طرح فریز نفتی تا پیش از نشست رسمی 30 نوامبر اعضای اوپک در وین اشاره کرد. با این حال همانطور که پیش از این الکساندر نواک اعلام کرده بود در نشست استانبول قرار نیست تصمیمی اتخاذ شود، بلکه این دیدار پس از نشست الجزایر صرفا فرصتی برای مقامات نفتی عضو و غیرعضو اوپک برای انجام بحث‌هایی بیشتر در مورد جزئیات خواهد بود، اما اظهارات نواک در حالی سیگنال‌های مثبتی نسبت به اجرای طرح فریز نفتی و کاهش تولید در فضا منتشر می‌کند که دو چالش در این زمینه وجود دارد.
نخست اینکه تولیدات نفت روسیه که در حال حاضر در سطح حداکثری قرار دارد، در صورت کاهش تا چه میزان به خروج افزایش عرضه از بازار کمک خواهد کرد؟ چالش دیگری که در این زمینه وجود دارد این است که با وجود امیدواری و تلاش بسیاری از اعضای اوپک برای به نتیجه رساندن تصمیم الجزایر، قرار است هر یک از 14 عضو اوپک در نهایت تا چه سطح تولیدات خود را کاهش دهند و آیا توافقی بر سر این موضوع حاصل خواهد شد؟ سوالات یاد شده در شرایطی مطرح است که با وجود برنامه‌هایی که برای دیدارهای غیررسمی اعضای اوپک وجود دارد، نتیجه‌گیری نهایی در مورد جزئیات سهم کشورها در برنامه کاهش تولید، در نشست 30 نوامبر اوپک در وین رقم خواهد خورد. در این میان یکی از منابع اوپک این روزها را برای اعضای این سازمان بسیار پرکار توصیف کرده و افزوده است: روزهای شلوغ کاری که از هفته گذشته برای اعضای اوپک آغاز شده است تا پایان نوامبر ادامه خواهد داشت. این منبع عضو اوپک در ادامه گفت: انتظار می‌رود نخستین جلسه کمیته اعضای اوپک 28 یا 29 اکتبر در مقر اوپک (وین) رقم بخورد و در ماه نوامبر نیز نشست دیگری از یکم تا چهارم این ماه با حضور نمایندگان هیات عامل اوپک برگزار شود، این جلسات به بحث‌هایی در رابطه با استراتژی بلند‌مدت اوپک اختصاص خواهد یافت. به گفته این منبع آگاه سپس یک جلسه فنی دیگر با حضور نمایندگان ملی اوپک در تاریخ‌های 23 و 24 نوامبر در وین برگزار خواهد شد و احتمالا جلسه دوم کمیته شامل اعضای هیات عامل، در 25 نوامبر برگزار خواهد شد. در نهایت و پس از برگزاری این نشست‌ها، در دیدار اصلی در 30 نوامبر توصیه‌هایی که از جلسات گذشته به دست آمده است به وزرای عضو اوپک برای تصمیم‌گیری بهتر ارائه خواهد شد.
شاید تعداد جلساتی که اعضای اوپک تا نزدیک به دو ماه آینده در برنامه خود دارند، زیاد به نظر برسد اما با نگاهی به گذشته می‌توان دریافت تعداد این جلسات هنوز از آنچه در اوایل سال 2000 میلادی رقم می‌خورد، کمتر است. در آن زمان وزیران انرژی اوپک به منظور مدیریت دقیق عرضه و بازار، هفت‌بار در سال با یکدیگر ملاقات داشتند. با این حال برنامه‌های فعلی اوپک در مقایسه با چند سال گذشته که این سازمان دچار انفعال شده بود نشان از رشد و پویایی بیشتری دارد. آنطور که محمد بارکیندو در یک سخنرانی در نشست جی24 در واشنگتن اعلام کرده است «مشاوره و گفت‌وگو در میان 14 عضو اوپک در سطحی بالا آغاز شده و در حرکتی رو به جلو برای اجرایی کردن تصمیم الجزیره در جریان است».
تردید تحلیلگران
اما در شرایطی که اعضای اوپک و غیرعضو اوپک مانند روسیه امیدواری زیادی در رابطه با به نتیجه رسیدن طرح فریز دارند و از تصمیم آنها در الجزایر نیز برمی‌آید که برای کنترل بازار و قیمت‌ها اراده‌ای در میان اعضای اوپک به وجود آمده است، برخی تحلیلگران با شک و تردید به فعالیت‌ها و تصمیم‌های اخیر اوپک می‌نگرند. تردید این دست تحلیلگران در شرایطی وجود دارد که اعضای اوپک برای نخستین‌بار از دو سال گذشته تا‌کنون که با تمام توان مشغول تولید بوده‌اند، برای کاهش 700 هزار بشکه در روز دست به تصمیم‌گیری زده‌اند. براساس یک نظرسنجی از 13 بانک سرمایه‌گذاری، وال استریت ژورنال پیش‌بینی می‌کند قیمت نفت برنت به‌عنوان معیار تعیین قیمت جهانی نفت، در سال آینده به‌طور متوسط 56 دلار در هر بشکه خواهد بود که بیش از یک دلار از پیش‌بینی ماه گذشته کمتر است. این بانک‌ها همچنین در رابطه با قیمت نفت خام آمریکا نیز قیمت 54 دلار در هر بشکه را برای سال آینده پیش‌بینی می‌کنند که نسبت به ماه گذشته کاهشی یک دلاری داشته است. این بانک‌ها همچنین پیش‌بینی می‌کنند قیمت نفت تا انتهای سال جاری میلادی کمتر از 50 دلار باقی بماند و در سال آینده نیز قیمت‌های کمتر از 70 دلار را برای نفت خام پیش‌بینی می‌کنند. با این حال پس از توافق اولیه اعضای اوپک در الجزیره قیمت نفت برنت به بالای 50 دلار در هر بشکه رسید؛ اما جهش قیمت نفت به بالای 50 دلار نیز باعث نشد تا برخی تحلیلگران از نگاه بدبینانه خود نسبت به نتایج تصمیمات اعضای اوپک دست بردارند. این تحلیلگران عقیده دارند تصمیم‌گیری اعضای اوپک برای کنترل بازار خیلی دیر و خیلی محدود بوده است. از نگاه آنها «تصمیم اعضای اوپک در الجزایر هنوز در حد یک طرح است و هیچ توافقی نهایی نشده است، حتی اگر اعضای اوپک در انتهای ماه نوامبر به یک توافق برسند، تا آن زمان بازار جهانی نفت غرق در افزایش عرضه است.»
در همین زمینه استراتژیست کامرز بانک در رابطه با دستاوردهای قیمتی نشست الجزایر در بازار نفت به وال‌استریت‌ژورنال گفت: این رشد قیمت برای بازار نفت پایدار نخواهد بود. از دیگر سو اجرای طرح کاهش تولید برای پایدار کردن دستاوردهای اخیر اعضای اوپک در بازار نیز بسیار دشوار خواهد بود. موسسه مورگان استنلی نیز اعلام کرده است «این خطر وجود دارد که نشست وین تبدیل به دوحه2 شود.» در گزارش این موسسه تاکید شده است که «توافق بر سر یک پیشنهاد برای اعضای اوپک یک موضوع است و اینکه تک تک کشورها برای رسیدن به نتیجه حاضر به قبول زحمت شوند، موضوعی دیگر است.» این بخش از گزارش مورگان استنلی در واقع به تصمیم کشورهایی مانند عراق، ایران، لیبی و نیجریه برای افزایش تولید اشاره دارد.
درکنار رشد تولید این کشورها، تقویت قیمت نفت باعث ورود تولیدکنندگان شیل آمریکا به بازار نیز خواهد شد. به این ترتیب از نگاه مورگان استنلی هرگونه افزایش جدی در فعالیت‌های ایالات متحده آمریکا در زمینه افزایش تولید نفت می‌تواند تصمیم‌گیری اعضای اوپک در نشست وین را تحت تاثیر خود قرار دهد.با وجود شک و تردید برخی تحلیلگران و موسسات مطالعاتی اما می‌توان گفت امیدها به نتیجه‌بخش بودن تحولات اخیر کشورهای عضو و غیرعضو اوپک نیز در سطح خوبی قرار دارد تا آنجا که اندی هال، تاجر برجسته نفتی در دنیا عقیده دارد همکاری عربستان سعودی با روسیه و ایران برای محدود کردن سطح تولید، کارساز خواهد بود؛ زیرا این کشورها تا اینجای کار برای کنترل بازار نفت شجاعت به خرج داده‌اند. با تمام این تفاسیر باید دید شش هفته پر التهابی که اعضای اوپک پیش رو دارند، چه حاصلی برای اعضای اوپک خواهد داشت؛ از دست دادن سهم بازار در ازای رشد قیمت یا آنطور که عربستان سعودی انتظار دارد حفظ سهم بازار در کنار رشد قیمت‌ها؟
