مرکز آمار ایران آخرین رقم بیکاری را در گزارش رسمی خود 2میلیون و 729هزار نفر و وزارت کار هم شمار بیکاران را 2میلیون و 500هزار نفر اعلام کرد، در عین حال رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شوای اسلامی از گزارش این مرکز در خصوص بیکاری حداقل 4.8میلیون ایرانی پرده برداشت و با احتساب بیکاری ناقص اعلام کرد که شش میلیون نفر بیکارند که این رقم از سوی عیسی منصوری معاون اشتغال وزیر کار هم تایید شد.
البته موضوع این گزارش رقم دقیق بیکاران و اختلاف نظر دستگاه های رسمی در این خصوص نیست، بلکه می خواهیم به یکی از تبعات بیکاری بپردازیم.
تامین معیشت این روزها یکی از مهمترین دغدغه مردم است و بسیاری از مردم کشور از حقوق های پایین و قیمت های بالا گله مند بوده و تاکید می کنند که با این حقوق ها نمی توان گذران زندگی کرد.
بر همین اساس، کارگران که قشر بزرگی از حقوق بگیران کشور را شامل می شوند، همواره از سطح پایین حداقل حقوق گله دارند و به ویژه در ماه های پایانی سال که شورای عالی کار باید حداقل حقوق را تعیین کند، خواستار افزایش سطح حقوق به میزانی هستند که هزینه های حداقلی آنها را پوشش دهد.
طبق آخرین گزارشی که بانک مرکزی منتشر کرده است، حقوق بگیران مشمول قانون کار با کسری ماهانه 2 میلیون و 226 هزار تومان در سال 94 مواجه بودند، یعنی حداقل حقوق آنها به این میزان از هزینه های آنها کمتر بوده است و پیش بینی شد که با فرض عدم افزایش هزینه ها، کسری درآمد ماهانه آنها در سال 95 بیش از 2 میلیون و 226 هزار تومان باشد.
در حالی حقوق بگیران کشور این روزها دغدغه معیشت دارند، این سوال مطرح می شود که بیکاران کشور که ارقامی از 2.7 میلیون تا 6 میلیون نفر را شامل می شود، و از هیچگونه حقوق ثابت ماهانه هم برخوردار نیستند و بخش زیادی از آنها هم غیر از خود، سرپرست خانواده هستند، چگونه امرار معاش می کنند؟
بخش عمده ای از این جمعیت بیکار هم جوانان تحصیل کرده هستند که یا ازدواج کردند و یا در سن ازدواج هستند، ولی هیچ منبع درآمدی برای گذراندن امورات زندگی روزمره ندارند، چه برسد به اینکه بخواهند هزینه های مربوط به ازدواج و یا مسکن را تامین کنند.
بانک مرکزی هم در گزارش جدیدی که درباره اقتصاد خانوار ایرانی برای سال 94 منتشر شده است، اعلام کرد، در بیش از 26 درصد خانوارهای ایرانی هیچ فرد شاغلی وجود ندارد. با این وضعیت، نحوه تامین معیشت این قشر با یک علامت سوال بزرگ مواجه است.
کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در این خصوص چندی پیش می گوید: با وجود مسائل فراوان در بازار کار ایران، بالا بودن بیکاری و افزایش میل جامعه به کسب درآمد بیشتر، اما در حال حاضر 60.5 درصد از کل خانوارهای ایرانی دارای یکنفر شاغل هستند. به دلیل بالا بودن هزینه های زندگی در برابر درآمد، درصد بالایی از خانوارهای تک شاغل با مشکلات معیشتی مواجه اند مگر آنکه آن یکنفر شاغل دارای درآمد مناسبی باشد، در غیر اینصورت با درآمد معمولی، اینگونه خانوارها دارای مشکلات معیشتی و درآمدی خواهند بود.
با چنین وضعیتی در شرایطی که حتی حداقل بگیران جامعه قدرت تأمین معیشت خود را ندارند و در تأمین معاش مشکل دارند، این سوال مطرح می‌شود که بیکاران هزینه های خود را چگونه تامین می کنند؟
بر اساس بررسی هایی که انجام شده، برخی خانوارها که سرپرست خانواده بیکار است، تنها با یارانه 45500 تومانی امرار معاش می کنند. عمده قشر بیکار کشور هم کارگر روزمزد یا فصلی هستند، یعنی اگر یک روز کار باشد، پولی برای خرید نان شب دارند، وگرنه محتاج نان شب هم هستند و باید با دست های خالی شرمنده اهل خانه شوند. این در حالی است که تامین هزینه های روزانه اعم از خوراک، پوشاک، مسکن، بهداشت، تحصیل و غیره بر مشکلات بیکاران افزوده است.
یحیی آل‌اسحاق، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی تسنیم با اشاره به چالش‌های اقتصادی کشور گفت: متأسفانه 8میلیون بیکار در جامعه وجود دارد که حدود 5میلیون نفر آنها فارغ التحصیلان دانشگاهی هستند. آمار بیکاری بیشتر از این تعداد است ، آن دسته از افرادی که در هفته تنها یک ساعت کار میکنند شاغل محسوب نمی‌شوند و در آمارها این تعداد جزشاغلان محاسبه می شوند.
آل‌اسحاق با بیان اینکه عمده بیکاران در کشور قشر تحصیل‌کرده جامعه هستند، افزود: بعد از بیکاری معیشت عمده‌ترین مشکل مردم است. متأسفانه قدرت خرید مردم پایین آمده و طبقات متوسط رو به پایین قدرت خریدشان با توجه به تورم و تأمین کالای مورد نیاز معیشت قابل تطبیق نیست.
