در میان وام‌های مختلفی که از سوی بانک‌ها به متقاضیان خرید مسکن اعطا می‌شود، بالاترین رقم اعطایی مربوط به صندوق پس‌انداز مسکن یکم است که براساس آن هر کدام از زوجین تهرانی می‌توانند رقمی حدود 80 میلیون تومان از بانک تسهیلات دریافت کنند. البته براساس آیین‌نامه اجرایی صندوق پس‌انداز مسکن یکم علاوه بر تهرانی‌ها که وام 80 میلیون تومانی دریافت می‌کنند، ساکنان شهرهای بزرگ بالای 200هزار نفر، وام 60 میلیون تومانی و متقاضیان شهرهای کمتراز 200هزار نفر وام 40میلیون تومانی دریافت می‌کنند. حال سوال این است که این تسهیلات چه میزان از هزینه یک واحد مسکونی را در تهران و سایر شهرستان‌ها پوشش می‌دهد؟
در این میان باید به این موضوع نیز توجه شود که براساس آخرین آمار منتشر شده از سوی سامانه املاک و مستغلات، حجم معاملات در تهران افزایشی و در کل کشور کاهشی بوده که یکی از دلایل آن قدرت خرید و پس‌انداز تهرانی‌ها در پرداخت اقساط تسهیلات خرید مسکن است در واقع با وجود آنکه با وام 80 میلیون تومانی تنها می‌توان 19متر از زیر بنای یک واحد مسکونی را خریداری کرد اما با توجه به آنکه دستمزدها در تهران نسبت به سایر شهرستان‌ها بالاتر است مردم راحت‌تر می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند.
با توجه به اهمیت قدرت پوشش‌دهی تسهیلات مسکن در تهران و شهرستان‌ها و تاثیرآن در افزایش حجم معاملات میان پایتخت و کل کشور، این روزنامه گزارشی تحلیلی از میزان پوشش‌دهی تسهیلات صندوق پس‌انداز مسکن یکم را برای تهران، شهرهای بزرگ و کوچک آماده کرده است که براساس آن ساکنان شهرهای کوچک با تسهیلات ارائه شده از سوی بانک مسکن قادر به خرید متراژ بیشتری هستند اما به علت دستمزد و حقوق‌های پایین در این شهرها و غیرفعال بودن بازار شهرستان‌ها حجم معاملات در این شهرها به کندی افزایش می‌یابد.
سهم تسهیلات 80 میلیون تومانی
از این نوع تسهیلات تنها ساکنان تهران می‌توانند استفاده کنند براساس آخرین آمار منتشر شده از سوی بانک مرکزی در تیر ماه قیمت متوسط هر متر مربع واحد مسکونی در شهر تهران 41.7میلیون ریال بوده که با توجه به این وام حدود 19متر مربع از یک واحد را می‌توان خریداری کرد. درحالی که یک واحد 75متری یک واحد مسکونی متوسط محسوب می‌شود، این تسهیلات حدود یک چهارم از قیمت یک واحد را پوشش می‌دهد.
سهم تسهیلات60 میلیون تومانی
با توجه به آنکه مراجع رسمی اعلام آمار مربوط به قیمت مسکن، آماری را درباره قیمت متوسط هر مترمربع واحد مسکونی سایر شهرها منتشر نمی‌کنند، این روزنامه با استفاده از داده‌های سایت رسمی ایران فایل و انتخاب تصادفی از میان فایل‌های ارائه شده برای خرید واحدهای مسکونی، قیمت متوسط هر مترمربع را در شهرستان‌ها محاسبه کرده است.
یافته‌های میدانی از متوسط قیمت در شهر مشهد با فایل‌های(هر مترمربع 2میلیون و 800هزار تومان، 4میلیون، یک میلیون و 100هزار تومان، 5 میلیون و600 هزار تومان و 2میلیون و 300هزار تومان) نشان می‌دهد که قیمت متوسط هر متر مربع واحد مسکونی در این شهر 3میلیون و 160هزار تومان است و براساس محاسبات، وام 60 میلیون تومانی تنها هزینه خرید 18مترمربع از زیربنای یک واحد مسکونی را پوشش می‌دهد.
در شهر اصفهان که در بسیاری از آمار منتشر شده از سال 84 تا نیمه اول سال 94 گران‌ترین بازار ملک پس از تهران محسوب می‌شود، پنج فایل (یک میلیون و 300هزار تومان، 7میلیون تومان، 2میلیون و 240هزار تومان، 3میلیون و 900هزار تومان، 2میلیون و 50 هزار تومان) به طور تصادفی انتخاب شد. بر همین اساس قیمت متوسط هر مترمربع واحد مسکونی در این شهر 3میلیون و 298هزار تومان می‌شود که با یک حساب سرانگشتی مشخص می‌شود که این وام می‌تواند هزینه حدود 18متر از زیربنای یک واحد مسکونی را تامین کند.
در تحقیقات میدانی متوسط قیمت هر مترمربع با در نظرگرفتن 5 فایل تصادفی از فایل‌های منتشر شده در سایت ایران فایل(یک میلیون و 780هزار تومان، 2میلیون و 300هزارتومان، 4میلیون و 600 هزارتومان، 2میلیون و 900هزار تومان و یک میلیون و 100هزار تومان) قیمت متوسط هر مترمربع واحد مسکونی در شهر تبریز حدود 2میلیون و 536 هزار تومان می‌شود که بر همین اساس با این وام خرید 23متر از زیربنای یک واحد مسکونی امکان‌پذیر است.
اهواز از دیگر شهرهای بزرگ کشور است که با بررسی فایل‌های فروش مسکن در این شهر(2میلیون و 400هزار تومان، یک میلیون و 500 هزار تومان، 4میلیون تومان، 2میلیون تومان، 3 میلیون و 750هزار تومان) مشخص می‌شود که قیمت متوسط هر مترمربع واحد مسکونی در این شهر 2میلیون و 330هزار تومان است و وام 60 میلیون تومانی می‌تواند هزینه 25 متر از یک خانه را پوشش دهد.
زاهدان، شهری در جنوب شرقی کشور از شهرهای بزرگ با جمعیت بالای200هزار نفر است که فایل‌های ارائه شده برای خرید واحد مسکونی در این شهر بسیار کمتر از سایر شهرهاست و تنها سه فایل برای فروش وجود دارد (یک میلیون تومان، یک میلیون و 700هزار تومان و 4میلیون تومان) که بر همین اساس قیمت متوسط هر مترمربع حدود 2میلیون و 233هزار تومان می‌شود و متقاضی خرید مسکن با استفاده از این وام می‌توان حدود 27مترمربع از یک واحد مسکونی را خریداری کند.
سهم تسهیلات 40 میلیون تومانی
ارزیابی فایل‌های خرید و فروش 5 شهربزرگ کشور نشان داد که وام 60 میلیون تومانی صندوق پس‌انداز مسکن یکم هزینه‌یی میان 18تا 27مترمربع از یک واحد مسکونی را تامین می‌کند. اما برای شهرهای کوچک که تسهیلات 40میلیون تومانی پرداخت می‌شود این وام چه میزان از متراژ یک خانه را تامین می‌کند؟
شهر بجنورد یکی از شهرهای خراسان شمالی است که کمتر از 200هزار نفر جمعیت دارد و در زمره شهرهای کوچک محسوب می‌شود. نگاهی به فایل‌های خرید و فروش ارائه شده در سایت رسمی ایران فایل(یک میلیون و 850هزارتومان، یک میلیون و 570 هزارتومان، 2میلیون تومان، 2میلیون تومان و یک میلیون و 170هزارتومان) نشان می‌دهد که قیمت متوسط هر مترمربع زیربنای مسکونی یک میلیون و 718هزارتومان است و با این وام می‌توان 23مترمربع از زیربنای یک واحد مسکونی را خریداری کرد.
شهر مراغه واقع درآذربایجان شرقی و یکی از شهرهای کم جمعیت کشور است. مراجعه به فایل‌های خرید و فروش مسکن در این شهر گواه آن است که متوسط این فایل‌ها (یک میلیون تومان، یک میلیون و 400 هزارتومان، یک میلیون و 200هزارتومان، یک میلیون و 100هزار تومان و 950هزارتومان) حدود یک میلیون و 130هزار تومان است که تسهیلات 40میلیون تومانی 35متر از یک واحد را می‌توان خریداری کرد.
براساس فایل‌های انتخابی از میان فایل‌های ارائه شده، سایت ایران فایل(2میلیون و 930هزارتومان، یک میلیون و 800 هزارتومان، 3میلیون تومان، 2میلیون تومان و 2میلیون و 55 هزارتومان) قیمت متوسط هر مترمربع واحد مسکونی در بوشهر 2میلیون و 400هزار تومان می‌شود و بر همین اساس هزینه 16 متر از یک واحد مسکونی را می‌توان با این وام پوشش داد.
فایل‌های ارائه شده برای شهر سمنان(یک میلیون و 100هزار تومان، 800 هزارتومان، 2میلیون تومان، یک میلیون و 400هزار تومان، یک میلیون و 350هزارتومان) حاکی از آن است که قیمت متوسط هر مترمربع واحد مسکونی در این شهر یک میلیون و 330هزار تومان است و تسهیلات صندوق پس‌انداز مسکن یکم هزینه 30متر یک واحد آپارتمانی را تامین می‌کند. شهر بیرجند در خراسان جنوبی نیز ازجمله شهرهای کوچک کشور از لحاظ جمعیتی محسوب می‌شود.
مراجعه به فایل‌های ارائه شده در این سایت برای خرید و فروش مسکن (یک میلیون و 600 هزارتومان، یک میلیون و500 هزارتومان، یک میلیون و 300هزارتومان، 2میلیون و 200هزارتومان و یک میلیون و 200هزارتومان) نشان می‌دهد که قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در این شهر یک میلیون و 560 هزار تومان است که یک بیرجندی می‌تواند با بهره‌گیری از تسهیلات 40میلیونی 25متر از یک آپارتمان را خریداری کند.
میزان پوشش‌دهی از محل اوراق حق‌تقدم
علاوه بر تسهیلات صندوق پس‌انداز مسکن یکم که بالاترین رقم را در میان وام‌های خرید مسکن دارد، تسهیلات خرید مسکن از محل اوراق گواهی حق‌تقدم هم ازسال 84 تا 94 تغییراتی داشته است که در جدول زیر میزان پوشش‌دهی وام دربازه 10ساله در نقاط شهری کشور مشخص شده است.
