دوئل ایران-عراق بر سر یک میدان نفت

تاخیر چندین و چند ساله در توسعه و بهره‌برداری از فازهای پارس جنوبی، تاخیرهای توسعه میدان سلمان و در نهایت مهاجرت گازهای ترش این میدان مشترک به امارات، توسعه فروزان، اسفندیار، فرزاد B، لایه نفتی پارس جنوبی و از دو سال گذشته تاکنون آزادگان جنوبی، همگی از میادین بزرگ نفت و گاز ایران هستند که در توسعه این میادین به دلیل سال‌ها تاخیر، میلیاردها بشکه نفت خام و میعانات گازی به جای ایران توسط کشورهای همسایه استخراج شده است.

با این وجود مرور نحوه توسعه آزادگان جنوبی به عنوان یکی از بزرگترین میادین نفتی ایران و خاورمیانه که دست بر قضا با کشور عراق مشترک بوده هم خالی از لطف نیست و نکته قابل توجه آن است که عراقی که سالها با جنگ و نبرد با تروریست‌ها دست و پنجه نرم می‌کند در توسعه و برداشت نفت خام این میدان مشترک از ایران جلو افتاده است.

در شرایط فعلی درحالی که تولید روزانه نفت ایران از آزادگان جنوبی به ۶۰ هزار بشکه در روز هم نمی رسد عراقی ها با همکاری و مشارکت شرکت انگلیسی شل روزانه بالغ بر ۲۱۰ هزار بشکه طلای سیاه از این میدان مشترک استخراج و صادرات می‌کنند.

شرکت انگلیسی-هلندی شل از مهر ماه سال ۹۲ و درست روزهایی که شرکت نفت ایران با تاخیر و وقت کشی‌های CNPC چین روبرو بود، تولید نفت از میدان مشترک آزادگان جنوبی به نفع عراق را آغاز کرد و با گذشت حدود سه سال هنوز توسعه فاز اول این میدان در سمت ایران آماده بهره‌برداری نشده است.

در آزادگان جنوبی چه خبر است؟

 مهمترین مولفه در توسعه میادین نفتی افزایش حفاری چاه‌های توسعه‌ای بوده و هر تعداد چاه بیشتری حفاری شود امکان برداشت بیشتر طلای سیاه فراهم می شود، به عبارت دیگر مطابق با یک قانون نانوشته این دکل‌های حفاری هستند که در توسعه میادین مشترک نفت و گاز برنده نهایی را تعیین می‌کنند.

هم اکنون ١٩ دکل در این میدان آزاگان جنوبی در سمت ایران به طور همزمان مشغول به کار هستند و به گفته مسئولان شرکت نفت، از سال ٩٣ و بعد از خلع ید CNPC (پیمانکار چینی طرح توسعه این میدان) تاکنون، بالغ بر ٢٧٠ هزار متر حفاری انجام گرفته است.

هدف از توسعه میدان آزادگان جنوبی تولید روزانه ٣٢٠ هزار بشکه نفت خام (با احتساب تولید زودهنگام) در فاز نخست و افزایش تولید روزانه ٢٨٠ هزار بشکه نفت خام (در مجموع ٦٠٠ هزار بشکه نفت خام در روز) در فاز دوم بوده و از این رو ١٨٥ حلقه چاه در این میدان حفاری شود که تاکنون ٣٨ حلقه چاه آماده تولید و در مجموع ١٣٢حلقه چاه تعیین تکلیف شده است.

سیدمحمود مرعشی مجری توسعه آزادگان جنوبی هفته گذشته درباره زمان بهره برداری کامل از طرح توسعه این میدان مشترک نفتی با عراق، گفت: پیش بینی می‌شود برداشت نفت از میدان آزادگان جنوبی تا اواخر سال ۱۳۹۷ به ٣٢٠ هزار بشکه در روز برسد و اهداف فاز نخست توسعه این میدان محقق شود.

از سوی دیگر همسو با توسعه فاز اول این میدان تاکنون مذاکراتی با چند شرکت آسیایی و اروپایی همچون اینپکس ژاپن، توتال فرانسه، هیوندایی کره جنوبی و ماروبنی ژاپن برای توسعه این مشترک انجام گرفته که به اعتقاد کارشناسان شانس توتال بیش از سایر رقبا برای امضای قرارداد توسعه میدان آزادگان جنوبی است.

دوئل نفتی ایران-عراق از نگاهی متفاوت

در شرایط فعلی با توجه به برداشت بیش از ۳.۵ برابری عراق نسبت به ایران در توسعه آزادگان جنوبی، این احتمال وجود دارد که در صورت ادامه روند فعلی تولید پدیده «مهاجرت نفت و گازهای همراه نفت» این میدان مشترک از سمت ایران به عراق اتفاق بیافتد.

با این وجود مسئولان شرکت ملی نفت ایران در وعده ای جدید، تاکید می کنند که تا چند ماه آینده تولید نفت خام ایران و عراق در میدان آزادگان جنوبی (مجنون) با عراق برابر خواهد شد.

مجید نجاریان یک مقام مسئول در شرکت مهندسی و توسعه نفت از برابری برداشت تولید نفت ایران از میدان ‌ای مشترک غرب کارون با میدان مجنون عراق تا سه ماه آینده خبر داده و تاکید می‌کند: میدان مجنون عراق در غرب کارون با میدان‌های آزادگان شمالی و جنوبی و یاران شمالی و جنوبی مشترک بوده و طرف عراقی هم اکنون از این میدان ۲۰۰ هزار بشکه در روز تولید می‌کند.

وی افزود: هم اکنون از میدان آزادگان شمالی ۷۵ هزار بشکه و از میدان آزادگان جنوبی ۵۰ هزار بشکه برداشت می‌شود که با افزایش ۳۰ هزار بشکه ای نفت در میدان آزادگان جنوبی و تولید ۳۰ هزار بشکه‌ای میدان یاران شمالی تا سه ماه آینده با عراق برابر می‌شویم.

نجاریان با بیان اینکه هم اکنون از مجموع ۵ میدان مشترک غرب کارون، ۲۲۵هزار بشکه در روز نفت تولید می‌شود، معتقد است: تا سه ماه آینده از آزادگان جنوبی ۳۰ هزار بشکه دیگر تولید خواهیم داشت و به این ترتیب میزان تولید به ۲۵۵ هزار بشکه خواهد رسید که با احتساب تولید میدان یاران، این تولید به ۲۸۵ هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد.

به گزارش مهر، میدان مجنون (آزادگان جنوبی) یکی از چهار میدان بزرگ نفتی در جنوب عراق به شمار می‌رود که آغاز تولید از آن برای رویا پردازی‌های این کشور برای دو برابر کردن تولید نفت که هم اکنون نزدیک به چهار میلیون بشکه در روز است، حیاتی به شمار می‌رود.

در طرح توسعه این میدان مشترک نفتی در عراق، شرکت شل ٤٥ درصد، پتروناس ٣٠ درصد و میسان ٢٥ درصد سهم در اختیار دارند و دولت عراق خوش بین است که تا چند سال اینده امکان تولید روزانه یک میلیون و ٨٠٠ هزار بشکه نفت از میدان مجنون فراهم شود.