محمود واعظی نماینده ویژه رئیس‌جمهور ایران در امور ترکیه در خاتمه سفر خود به ترکیه برای شرکت در بیست و پنجمین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و ترکیه، نتایج این دور از نشست‌های کمیسیون و دیدارهای خود با مقامات بلندپایه ترکیه را با خبرنگاران در میان گذاشت.
وی در ابتدا این گفت‌وگو با بیان اینکه قرار بود که بیست و پنجمین کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و ترکیه سال گذشته برگزار شود، گفت: چون در ترکیه انتخابات پارلمانی بود و دولت و مجلس جدید بعد از انتخابات عمومی دوم شکل گرفت، لذا دو طرف ترجیح دادند که این کمیسیون را در زمان و شرایط مناسبی برگزار کنند. در نهایت در سفر اواخر اسفند ماه گذشته احمد داود اوغلو نخست وزیر ترکیه به تهران قرار شد، در اولین فرصت ممکن این نشست برگزار شود.
نماینده ویژه رئیس جمهور در امور ترکیه ادامه داد: در بیست و پنجمین دور کمیسیون مشترک چند هدف دنبال شد. اول تعیین نقشه راه همکاری‌ها در دوره جدید تا نشست بعدی کمیسیون تا مشخص شود همه نهادهای مرتبط 2 کشور چه نوع برنامه‌ای برای همکاری دارند تا پیگیر شوند.
واعظی با بیان اینکه مورد دیگر اهمیت بالای روابط بانکی بود که سندی در این راستا آماده و امضا شد، تصریح کرد: برای تسهیل کار بخش خصوصی سندی هم بین اتاق‌های ایران و ترکیه امضا شد تا یک مکانیسم داوری بین خود داشته باشند. این اسناد تضمین‌کننده و تامین‌کننده اعتماد برای مراودات تجاری بین بخش‌های خصوصی 2 کشور خواهد بود.
وی در خصوص جمع‌بندی دستاوردهای کمیسیون مشترک گفت: یک اراده سیاسی هم طرف ایرانی و هم طرف ترک داشت که موانع برطرف و روابط گسترش پیدا کند. لذا در شرایط بعد از تحریم برای تحقق هدف روسای جمهوری 2 کشور برای رساندن حجم مبادلات بازرگانی به 30 میلیارد دلار، باید موانع و مشکلات بر سر راه این هدف برداشته می‌شد. این موانع بیشتر در زمینه‌های گمرکی، برخی تعرفه‌ها و دیوارهای گمرکی، مسائل بانکی و حمل و نقل و سیف‌گاردها دیده می‌شود.
واعظی با اشاره به دیدارهای فشرده خود در این سفر عنوان کرد: طرف‌های ترک برخورد مثبت و سازنده‌ای در خصوص رفع موانع داشتند. توافقات بسیار خوبی را در زمینه مشکلات گمرکی کردیم و برای حل مشکلات زمان مشخص شد.
رئیس کمیسیون مشترک ایران با طرف ترک با بیان اینکه یکی از مواردی که همواره بازرگانان 2 کشور گلایه داشتند، نبود همکاری بانکی کارایی بین 2 کشور بود، ادامه داد: توافقات مهمی در خصوص گسترش همکاری‌های بانکی انجام شد و بانک ملت از جمعه گذشته بطور کامل وارد نظام بانکی ترکیه شد و همه عملیاتی که بانک‌های دیگر ترکیه می‌توانند داشته باشند، سه شعبه بانک ملت در آنکارا، استانبول و ازمیر نیز انجام خواهند داد.
واعظی با اشاره به اینکه ایران با خلق بانک ترکیه (بانک ملی ترکیه) روابط خوبی داشت، افزود: در گذشته روابط خوب محدود به این بانک بود، ولی در نشست‌های کمیسیون مقرر شد علاوه بانک خلق بانک، با بانک زراعت ترکیه نیز این عملیات انجام شود. در رابطه همکاری نظام بانکی نیز توافق کردیم که در آینده نزدیک اتحادیه بانک‌های ترکیه و ایران در نشستی در آنکارا برای نهادینه کردن همکاری‌های بانکی جلسه داشته باشند.
وی خاطرنشان کرد: همچنین قرار شد بانک توسعه صادرات ایران و اگزیم بانک ترکیه یک خط اعتباری 350 میلیون دلاری را برای تامین مالی صادرات راه‌اندازی بکنند.
وزیر ارتباطات با اشاره به اینکه بورس تهران و بورس استانبول تعامل نزدیک خواهند داشت تا زمینه سرمایه‌گذاری‌های متقابل در بخش مالی و بورس فراهم آید، اظهار داشت: توافق دیگری هم شد که صادرات برق ایران به ترکیه افزایش یابد. این صادرات هم‌اکنون 400 مگاوات است که این رقم به 1300 مگاوات افزایش می‌یابد.
واعظی ادامه داد: در رابطه با افزایش صادرات نفت و گاز ایران و ترکیه نیز مذاکراتی صورت گرفت. دو طرف تشویق کردند که سرمایه‌گذاران 2 کشور در خاک همدیگر سرمایه‌گذاری کنند.
وی در ادامه عنوان کرد: نکته دیگری که مهم است در این سفر به‌طور جدی دنبال شد، بحث همکاری‌های استانی بود. در هر سفری که به ترکیه می‌آیم یکی از این استان‌ها فعال می‌شود و در این سفر قونیه انتخاب شد.
نماینده ویژه رئیس جمهور در امور ترکیه در پاسخ به اینکه با توجه به محدودیت‌های ترکیه در توسعه تجارت مرزی ناشی از الحاق گمرکی با اتحادیه اروپا، چه راهکاری برای همکاری‌های استانی بین دو کشور پیش‌بینی شده است، گفت: البته تجارت مرزی همچنان به طور محدود انجام می‌شود. ولی در ارتباط با بحث جدید، ما کالاهای بسیار زیادی داریم که می‌توانیم از استان‌های مختلف کشورمان به ترکیه صادر کنیم. مزیت‌هایی در استان‌های دو کشور است که می‌توان با وصل کردن آنها، به نوعی اقتصاد و تجارت آنها را تکمیل کرد.
واعظی با تاکید بر اینکه اقتصاد ایران و ترکیه مکمل یکدیگر هستند، تصریح کرد: در این راستا شناسایی ظرفیت‌های استانی دو کشور می‌تواند زمینه همکاری گسترده استانی را فراهم آورد. در این راستا قرار شد که هیاتی به زودی از قونیه به تبریز و اردبیل سفر کند.
نماینده ویژه رئیس جمهور در امور ترکیه در پاسخ به سؤال دیگری در خصوص واکنش‌ها و اعتراض ها در رسانه‌های کشورمان در خصوص موافقتنامه تجارت ترجیحی ایران و ترکیه بدون پرداختن به مزیت‌ها و امتیازات این موافقتنامه به عنوان گامی برای گذار به نظام تجارت آزاد و ایجاد فضای رقابتی برای ارتقای کیفیت تولید، گفت: به دنبال انعقاد این موافقتنامه عده‌ای یک برداشت اشتباهی را مطرح کردند که گویا این به ضرر ایران خواهد بود. لذا ابتدا خیلی مخالفت شد. من در اتاق بازرگانی صحبت کردم. چند مصاحبه هم انجام دادم.
رئیس کمیسیون مشترک اقتصادی ایران با طرف ترک اظهار داشت: در چارچوب همین موافقتنامه در ظرف یک سال دو طرف 800 میلیون دلار تجارت کردند. بررسی کردیم که در سایه این موافقتنامه صادرات غیرنفتی ایران به ترکیه 26 درصد نسبت به بازه زمانی سال گذشته افزایش داشته است. با توجه با توافقی که در این سفر با وزیر اقتصاد ترکیه حاصل شده تا تعرفه‌های گمرکی کاهش و سیف‌گاردها برداشته شود، می‌تواند حجم روابط را افزایش دهد.
واعظی در پاسخ به سؤال خبرنگاری مبنی بر این که حجم مبادلات بازرگانی ایران و ترکیه در سال گذشته به رغم هدف 30 میلیارد دلاری زیر 10 میلیارد دلار تحقق یافت و با توجه به توافقات انجام شده چه چشم‌اندازی را می‌توان برای مبادلات کالایی دو کشور متصور بود، تصریح کرد: باید توجه داشت آنچه که باعث بالا رفتن سریع حجم تجارت بین دو کشور شده بود، نرخ جهانی نفت و گاز بود و در دوره اخیر ما شاهد افت جدی در قیمت‌های انرژی هستیم. نفت 120 دلاری اکنون به حدود 30 دلار به فروش می‌رسد. اما تلاش می‌کنیم که برای تحقق رشد فزاینده و پویا در مناسبات اقتصادی، ضمن حفظ روش‌های سنتی، نوآوری‌هایی نیز داشته باشیم. در ملاقاتی که با نخست وزیر ترکیه داشتم بر این نکته تاکید داشت و گفت ایران و ترکیه حتما باید روش‌های نوینی را برای توسعه و تعمیق مناسبات تعریف کنند.
نماینده ویژه رئیس‌جمهور در امور ترکیه در خصوص برنامه سفر حسن روحانی به ترکیه و تشکیل سومین نشست شورای عالی همکاری ایران و ترکیه گفت: ترکیه اولین کشوری است که تصمیم گرفتیم کابینه مشترک و یا شورای عالی همکاری با آن داشته باشیم. در گذشته در آنکارا و تهران دو نشست این شورا را که در آن روسای جمهوری دو کشور حضور دارند و شمار زیادی از وزیران مهم کابینه شرکت می‌کنند تا برای حل موانع و مشکلات بر سر راه همکاری‌ها و توسعه آن اقدام شود.
وی ادامه داد: در گفت‌وگوهای خود با مقامات بلندپایه ترکیه موضوعات سیاسی مطرح و زمینه سفر دکتر روحانی رئیس جمهوری کشورمان به ترکیه نیز گفت‌وگو شد و در این راستا مذاکراتی هم در خصوص اسنادی که پیش‌بینی می‌شود در سفر آتی رئیس‌جمهوری امضا شود، مرور شد.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات کشورمان در پاسخ به سؤال دیگری در خصوص روابط دو کشور در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات عنوان کرد: ملاقات خوبی را در این زمینه با بنالی یلدرم وزیر ارتباطات ترکیه داشتم. دو طرف به توسعه روابط در این زمینه علاقه دارند و ظرفیت لازم نیز در هر دو طرف است. ایران و ترکیه در سال‌های اخیر پیشرفت‌های خوبی را در این حوزه دارند که این همکاری می‌تواند هم‌افزایی خوبی برای دو کشور داشته باشد. ما می‌توانیم در زمینه مخابرات در پژوهش و تجهیزات، همکاری کنیم و تصمیم گرفته‌ایم که تجربیات و اطلاعات خود را مبادله کنیم.
وی با بیان اینکه الان مشکلی است که مرزنشینان دو کشور با آن مواجه هستند که محدود به ایران و ترکیه نیست کشورهای هم مرز این مشکل را دارند و تداخلی در اپراتورهای جی‌اس‌ام ایجاد می‌شود،تصریح کرد: طبیعی است که با این تداخل، ناخواسته هزینه‌های تلفن کاربران نیز بالا می‌رود. تصمیم گرفته شد که مسئولان رگلاتوری 2 کشور با هم برای حل این مسئله و همخوان و هماهنگ کردن فرکانس‌ها برای جلوگیری از تداخل اپراتورها و رومینگ تلفن‌ها در مرز جلسه‌ای داشته باشند.
وی افزود: در رابطه با آی‌تی هم صحبت‌هایی صورت گرفت و در این زمینه هم قرار است تبادل اطلاعات و گفت‌وگوهای کارشناسی داشته باشیم.
واعظی با اشاره به اینکه پیش از ترک ترکیه با رئیس سازمان فضایی ترکیه نیز ملاقاتی دارد، ادامه داد: در این نشست راه‌های همکاری سازمان‌های فضایی دو کشور بحث و بررسی خواهد شد. ایران هم سازمان فضایی دارد و پژوهشگاه فضایی داریم. فکر می‌کنم توانایی خوبی در کشورمان است. ترکیه هم پیشرفت‌هایی را دارد.
واعظی با بیان اینکه در زمینه تجارت الکترونیک هم گفت‌وگوهایی صورت گرفت، خاطرنشان کرد: راجع به پست رابطه سنی با ترکیه داریم. در گذشته هم سندی در این زمینه امضا کردیم و می‌توانیم روابط را در ارتباط با مسلئه پست با توجه به پیشرفت‌هایی که در این حوزه در دنیا است، توسعه دهیم.
رئیس کمیسیون مشترک ایران با طرف ترک افزود: در این سفر ضمن شرکت در نشست‌های کمیسیون، دیدارهای فشرده‌ای و مثبتی نیز با احمد داود اوغلو نخست وزیر جمهوری ترکیه، جودت یلماز وزیر توسعه، نماینده ویژه رئیس جمهور ترکیه در امور ایران و رئیس طرف ترک کمیسیون مشترک، مولود چاوش اوغلو وزیر خارجه، مصطفی الی تاش وزیر اقتصاد، بلند تفنکچی وزیر گمرک و تجارت، بنالی یلدرم وزیر حمل و نقل و ارتباطات و دریانوردی جمهوری ترکیه داشتیم.
در این سفر واعظی به همراه جودت یلماز وزیر توسعه ترکیه و ابراهیم طاهریان سفیر جمهوری اسلامی ایران در ترکیه با قطار پرسرعت به شهر قونیه سفر کرد تا ضمن آشنای با مسیر و خطوط قطار سریع و السیر ترکیه در مجمع کاری ایران و ترکیه و امضای اسناد تهیه شده در بیست و پنجمین نشست کمیسیون مشترک حضور یابد.
واعظی در حین سفر با حضور در کابین راننده قطار پرسرعت آنکارا-قونیه، اطلاعاتی از معاون راه‌آهن کل ترکیه در خصوص جزئیات فنی قطار، طرح‌های سازمان راه آهن ترکیه برای احداث شبکه‌های جدید قطار پرسرعت در شهرهای مختلف ترکیه و سرمایه‌گذاری‌های وزارت حمل و نقل و ارتباطات ترکیه در این زمینه کسب کرد.
نماینده ویژه رئیس جمهور در قونیه به همراه جودت ایلماز وزیر توسعه، استاندار و شهردار قونیه و نمایندگان این شهر در مجلس ترکیه از یک مجموعه صنعتی پالایش روغن آفتابگردان، زیتون، تولید داروهای گیاهی و لوازم بهداشتی و مرکز پژوهش و تحقیق این مجموعه و همچنین مرکز علمی قونیه بازدید کرد.
